14 milyon kişinin elektriği kesildi

CHP Balıkesir Milletvekili Ahmet Akın, "Şu anda doğalgaz abonesi evlerin büyük kısmında insanlar doğalgazı kapatmış soba yakıyor. Faturaları ödeyemedikleri için elektriği gazı kesiliyor" dedi.

Artan soğuklar nedeniyle tüketilen doğalgaz ve elektrik miktarı da arttı. Ancak zamlar nedeniyle yurttaşlar ısınmak ve daha az fatura ödemek için olmadık yöntemlere başvurmaya başladı. Son 2 yılda doğalgaza gelen yüzde 60’ın üzerindeki zam nedeniyle yurttaş artık doğalgazı yakmak yerine tek odaya girip ısınmak ya da sobaya dönme yöntemlerine başvuruyor. 

Geçen yıl ağustos ve eylül aylarında doğalgaza yapılan yüzde 14.9’arlık zamlarla birlikte 2019 yılında doğalgaza yapılan zam yüzde 30’u buldu. Avrupa İstatistik Kurumu Eurostat verilerine göre Türkiye’de nüfusun yüzde 20’si evinde yeterince ısınamıyor. Türkiye, hane içi ısınmada Avrupa ortalamasının gerisinde. Avrupa’daki 34 ülke ülke arasında Türkiye, 2017 verilerine göre, evini yeterince sıcak tutamayan ülkeler sıralamasında 6’ncı basamakta yer aldı.

TEK ODAYA SIĞINDILAR

CHP Balıkesir Milletvekili CHP Genel Başkan Başdanışmanı ve Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu üyesi Ahmet Akın’a göre, 2002 yılında Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığı yüzde 66 iken şu anda yüzde 77’ye çıktı, enerjide yüksek zamların yapılmasının ana nedeni de bu bağımlılık. 

“Şu anda doğalgaz abonesi olan elverin büyük bir kısmında insanlar doğalgazı kapatmış soba yakıyor. Tek odaya sığınmışlar orada yatıyorlar, kalkıyorlar çalışıyorlar orada yaşıyorlar. Bu ayıptır” diyen Ahmet Akın ile son dönemde artan doğalgaz ve elektrik faturalarını, CHP’nin enerji politikalarını ve kendi başkanlığında kurulan Enerji Politikaları Birimi’nin hedeflerini konuştuk.

- Şu anda yurttaşın ana gündemi geçim derdi, doğalgaz elektrik faturalarını bile ödeyemiyorlar, bu sorunu çözmek için neler yapılabilir?

2017 ile 2018 arasında 14 milyon 314 bin kişinin elektrikleri borcundan dolayı en az bir kez kesildi. Bu sayı şu anda daha fazla artmıştır. Millet perişan durumda. Yaklaşık 5 milyon kişinin de doğalgazı kesildi. Neden kesiliyor çünkü son 2 yılda bile yüzde 60’ı aşan zamlar yapıldı. Ama halkın geliri aynı oranda artmadı. Asgari ücretli bir ailede kira ve faturalar ödendikten sonra elde sadece 500 TL civarında para kalıyor. Bununla geçinmek mümkün değil. Şu anda doğalgaz abonesi olan evlerin büyük bir kısmında insanlar doğalgazı kapatmış soba yakıyor. Dolar 7 TL’ye çıktığında herkes fırsat bulup zamlar yaptı. Sonra dolar indi zamlar yerinde kaldı. Bu bir hırsızlıktır. Doğalgaz fiyatları dünyanın her yerinde indi bizde zam geldi. Dünya dinamiklerini uygulamaları gerekiyor. Artık yurttaş adına bakanlıklara sorduğumuz sorulara da artık yanıt alamıyoruz.

ÖZELLEŞTİRME DEĞİL PEŞKEŞ

- Enerjide yapıtığınız çalışmalarda en çok hangi alanlarda eksikler ve yanlışlar gördünüz?

En çok özelleştirme alanında gördük. Özeleştirmeye karşı değiliz. Ama bu şekilde yapılan özelleştirmenin adı peşkeştir. 21 tane dağıtım şirketi özelleştirildi. 12.7 milyar dolar para aldılar. Bunu aldıklarında artık kayıp kaçak bitecek dediler, elektirik fiyatları ucuzlayacak dediler. Bu şirketler kâr edecek kazanç da ülkemize dönecek dediler. Ne dedilerse tam tersi oldu. Zamlar yapılıyor. Yurttaşın ödediği fatura artıyor. Şu anda Türkiye’deki elektrik üretimi ihtiyacın iki katı. Çünkü plansızlık var. Ülkede plansız bir enerji var. Denetimin ise d’si yok. Temiz enerjiye ve kendi kendine yeten enerjiye ulaşmak bir ütopya değil. Enerji kooperatifçiliği projemiz var. 10 tane kooperatif kurduk. Halk kendi enerjisini üretsin güneş panellerini kursun, 4 yıl içinde de yatırımınız geri dönüyor. Sonra hükümet kooperatfiçilği yönetmelikten çıkardı.

- Şu anda enerji üretimi için kooperatif kurulamıyor mu?

Bu bizim projemizdi. Halk elektrikte söz sahibi olacak diye ödleri patlıyor. Dağıtım şirketleri de bunu istemiyor. Çünkü halkı ballı müşteri olarak görüyorlar. Kooperatifçiliğin dünyada da örnekleri var. Ben bunu yaymak için gerekirse o kooperatifçilik yapmak isteyenleri bakanlığın önüne götüreceğim. Belediyelerimiz öncülüğünde kooperatifler kurduk. Hem temiz enerji üretecekler hem de ucuz.

EL ELE TEMİZ GELECEĞE

- Enerji Politikaları Birimi olarak ne tür çalışmalar yürütüyorsunuz?

 Yurtdışında MIT ve Cambridge üniversiteleriyle çalışmalar yapıyoruz. Dünyanın trendlerini takip ediyoruz. Dünyada bir ülke ekonomi politikalarında ne kadar bağımsız olursa o kadar hızlı büyüyor. Türkiye’de halkı enerjiden kopardılar. Çünkü orada büyük bir rant var. Akademisyenler ve gönüllülerden oluşan yaklaşık 60 kişilik birim, sektör temsilcileriyle işbirliği halinde, dünyadaki uygulamaları da inceleyerek, yerel yönetimlerde kullanılmak üzere projeler geliştiriyoruz. Her belediyeye özel olarak hazırlanan projeleri birer birer uygulanmaya da başladık. CHP’ye bağlı belediyeler ve yine 11 büyükşehir belediyesiyle kapsamlı çalışmalar yapıyoruz.

CHP’li belediyelerle el ele temiz bir geleceğe diyoruz. Biz de diğer partilerin kapısını çalıyoruz onlar da geliyorlar. Enerji politikaları bir siyaset aracı olmamalı, bu tamamen milli bir konudur.

- Hayata geçirdiğiniz somut projeler var mı?

Var tabii. Atık eylem birliğini kurduk. Atık çöpten sudan atıklardan enerji üretiyoruz. Malkara’da tesis kurduk üretime başladık. Malkara’da şu anda gübre üretiyoruz. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile çok sıkı çalışma içerisindeyiz. Burada da yakında atıktan bir enerji üreten tesis kurmak istiyoruz. Adana’da ek bir tesis kurma çalışmaları yürtüyoruz.

Enerji verimliliği bizim için çok önemli. Bana göre en büyük yerli enerji kaynağı enerji verimliliğidir. Uluslararası bir şirketle anlaşmak üzereyiz. Belediyerelirimzle bir araya gelecek. Oradaki enerji verimliliği ile ilgili çalışmalar yapıyoruz. 

Buna da “Verimli Kentler Projesi” dedik. Bununla elektrik faturalarını yüzde 20 ile yüzde 50 arasında indirebiliyoruz. Mesela belediye girdiğinizde sensörlerle lambalar yanıp sönüyor. Bilgisiyarlar da sersörlerle devreye giriyor. Akıllı sistemler devreye giriyor. Çöp tenekeleri dolmadan çöp kamyonu gitmiyor. 1001 Çatı Projemiz de var. 1’i CHP Genel Merkezi olmak üzere 252 belediyemize 1000 güneş paneli kuracağız. Kuracağımız paneller o binanın elektriğini üretecek. Bu çalışmayı da toplumda farkındalık yaratmak için yürüyüş yolları üzerine, halkın rahatlıkla görebileceği noktalarda yapacağız. Hem temiz, hem de yerli ve milli enerjimizi halkla buluşturuyoruz. Halkımızı güneşle tanıştırmak istiyoruz. Şu anda 350 tane anlaşma yaptık. Yıl bitmeden 1001 çatıya ulaşacağız. Türkiye’nin en büyük kaynağı enerji verimliliğidir. Yeni bir vizyon yaratıyoruz. 

SORULAR YANITSIZ

İktidar vatandaş adına sorduğumuz sorulara cevap vermiyor. Mesela “döviz yükseldiğinde zam yapmak fırsatçılık mıdır” diye sordum yanıt gelmedi. Çünkü orada sorduğumuz sorulara verecek cevapları yok. Vatandaşın da artık biraz sesini çıkarması gerekiyor. İnsanlar kendi cebine, hayatına etrafına baksın. File dolmuyor ev ısınmıyor. Milletin içine inmeyen sorunlarını da bilmez. Asgari ücretle evi ısıtmak fileyi doldurmak kolay mı hükümet yetkilileri kendisi denesin. 

ŞEHRİBAN KIRAÇ / CUMHURİYET