Türkiye, son yıllarda savunma sanayisinde ciddi atılımda. Neredeyse birkaç haftada bir yeni üretilen bir sistem tanıtılıyor.

Üretilen bu sistemlere dair haberler gerek yerli gerekse de zaman zaman yabancı basında yer alıyor.

Peki Türkiye savunma sanayisinde hangi noktada? Şu ana kadar hangi sistemler üretildi? Nelerin üretilmesi planlanıyor? Savunma sanayisindeki genel konsepti ve hedefi ne?

Bu soruları savunma ve havacılık sanayisi uzmanı Hakan Kılıç'a yönelttik.

Türkiye son süreçlerde peş peşe yeni yerli üretim sistemleri duyuruyor. Bu sıçrama nasıl sağlandı?

Türkiye özellikle 1980'lerde F-16 fabrikası ve TUSAŞ’ın kurulması ve ASELSAN, ROKETSAN gibi dev savunma firmalarının kurulması ile bir savunma sanayi hamlesi başlattı ve son 15-20 yılda bu ivme daha da arttı.

Özellikle son 10-15 yılın meyveleri 2015 yılındaki IDEF-15 savunma fuarında sürpriz yaparak fuarda birçok yeni yerli üretim, milli tasarım savunma sanayi ürününün sergilenmesine şahit olduk.

Bu durum bugün de hız kesmeden devam etmekte. Hava, kara ve deniz sistemleri ile askeri elektronik ürünlerinde çok farklı alan ve çeşitlerde ürünler üretildi.

Özellikle füze sistemleri, döner kanat ve sabit kanat havacılık platformları, suüstü ve sualtı deniz platformları, kara araçları, topçu sistemleri, akıllı mühimmat çeşitleri, insansız sistemler, radar ve elektro-optik sistemler, elektronik harp sistemleri vb. birçok alanda çeşitli ürünler seri üretime geçti veya test aşamasında.

Türkiye, son beş yıl içinde nelerin üretimini gerçekleştirdi?

Sorunuza istinaden bunların son yıllarda üretilen ve kamuoyunca çok duyulanlarını kısaca özetlemek isterim.

Amerikan firmaları ile ortak/lisans altından üretilen platformları hariç tutuyorum. Aşağıdakilerin isimleri web’de aratılarak bilgilerine kolayca erişilebilir:

Kara Sistemleri

Fırtına Obüsü, Prototipi tamamlanmış henüz seri üretime geçmemiş Altay ana muharebe tankı, 105 mm Havadan Taşınabilir Hafif Çekili Obüs, 155 mm’lik diğer yeni geliştirilen Yavuz veya Panter gibi topçu sistemleri, Samur Seyyar Yüzücü Hücum Köprüsü, Kunduz Amfibi Zırhlı İstihkam İş Makinesi, ZAHA Zırhlı Amfibi Hücum Aracı, ZPT/GZPT zırhlı muharebe araçları diğer zırhlı muharebe araçları Akıncı, Kaplan, Tulpar, Arma, Pars 6x6, Ejder. Pars gibi silah taşıyıcı zırhlı araçlar, Kirpi serisi, Kobra serisi, Ejder Yalçın serisi, Vuran ve Kaya taktik tekerlekli zırhlı araçlar.

Kirpi Mayına Karşı Korumalı Taktik Tekerlekli Araç ve diğer mayına karşı araçlar Kaya ve Kale. 122, 230 ve 300 mm’lik çeşitli güdümlü/güdümsüz topçu roketleri ile J-600T ve Bora kısa menzilli balistik füzesi. MPT-76 milli piyade tüfeği ile Bora-12 sniper silahı ve diğer hafif silahlar veya Tek-Er’in kullandığı silahlar.

Hava / Uzay Sistemleri

Göktürk uyduları, Hürkuş B/C eğitim ve yakın hava desteği uçakları, T-129 Atak taarruz helikopteri, T-625 Gökbey, henüz prototipi hazır olmasa da milli muharip uçak projesi kapsamında geliştirilen 5’nci nesil savaş uçağı. TUSAŞ ANKA İHA ve SİHA’ları ANKA-B/S/I, Baykar Savunma TB-2, Vestel Karayel ve test uçuşlarına başlayan daha büyük gövdeli MALE sınıfı TUSAŞ Aksungur, Bayraktar Akıncı.

Hisar-A, Hisar-O hava savunma füze sistemleri, Korkut ve Gökdeniz çok namlulu hava savunma top sistemleri, milli MANPADS Sungur-PorSav, çeşitli anti-drone amaçlı lazer silahları.

Elektronik Harp, Radar Sistemleri ve Yazılımlar

Koral Elektronik Destek ve Elektronik Taarruz Sistemi ve bunun havadaki versiyonu Hava-Soj. Redet, Kement ağ merkezli harp sistemi, EİRS Erken İhbar Radar Sistemi Projesi, ÇAFRAD Çok Amaçlı Faz Dizinli Radar, Serhat radarı gibi özgün radar sistemleri, SPEWS-II F-16 uçakları için elektronik harp süiti, HEWS Helikopter Elektronik Harp Suiti.  GENESIS ve ADVENT savaş yönetim yazılımları

Deniz Sistemleri:

MİLGEM milli gemi projesi kapsamında 4 adet Ada sınıfı korvet üretimi ve İstif sınıfı fırkateyn inşasına başlanması, bitmek üzere olan TCG Anadolu LHD Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi (milli tasarım ya da milli sistem olmasa da yerli üretimdir), TCG Bayraktar LST Amfibi Gemi, MOSHIP Denizaltı Kurtarma Ana Gemisi, Sahil Güvenlik Arama Kurtarma Gemisi, YTKB Yeni Tip Karakol Botu, KAAN MRTP acil müdahale botları vb. çeşitli deniz platformları.

Bunların yanında lisans altında Alman firması ile birlikte ancak ülkemizde Türk işçisi ve mühendis tarafından üretilen Reis sınıfı havadan bağımsız tahrikli denizaltılar. Milli Ağır Torpido Akya, Hızır Torpido Karşı Tedbir Sistemi, Orka Hafif Torpido, Zoka ve ZARGANA Torpido Karşı Tedbir Sistemi, TORK Torpidoya Karşı Savunma Torpidosu.

Diğer Füze Sistemleri ve Akıllı Mühimmatlar

Kılıç, yukarıda bahsettiği hava savunma ve balistik füzeler dışındaki diğer sistemleri şöyle sıraladı:

-UMTAS, OMTAS, TEMREM vb. milli tanksavar füzeleri. Cirit hafif lazer güdümlü füze.

-Atmaca gemisavar füzesi, SOM-A/B/C1/C2 ve SOM-J uçaktan atılan seyir füzeleri.

-Bozdoğan ve Gökdoğan hava-hava füzeleri.

-Bozok, MAM-L ve MAM-C güdümlü mühimmatları, SARP-83 ve SERT-82 gibi delici bombalar ve NEB gibi zırh/beton delme özelliği olan güdüm kitleri ile akıllı hale getirilmiş bombalar. Teber, HGK, LGK gibi lazer güdüm kiti uygulanmış serbest düşme bombaları ile kanatçık takılarak menzil ve güdüm yeteneği kazandırılmış akıllı mühimmatlar. Hayata geçirilecek projeler arasında farklı sistemler var

Önümüzdeki birkaç yılda gerçekleşmesi muhtemel projeler neler?

MMU Milli Muharip Uçak’tan bahsetmiştim. Ona ilave olarak TUSAŞ’ın yürüttüğü diğer projeler 10 ton sınıfı genel maksat helikopter, 5 ton ve daha ağı Ağır Taarruz Helikopteri Projesi, henüz mahiyeti tam belli olmayan Göksungur SİHA. Hürjet, jet motorlu (turbofan) eğitim uçağı ve hafif taarruz uçağı projesi.

Bayraktar MİUS projesi.

Altay ana muharebe tankı seri üretimi, milli AGTM füzesi Karaok projesi, Milli Makinalı Tüfek Projesi.

İstif (İ) sınıfı fırkateyn projesinin bitirilmesi ve TF-2000 Hava Savunma Muhribi Projesi, YTDP Yeni Tip Denizaltı Projesi.

Milli uydu taşıma roketi yani SLV projesi. Siper, Yüksek İrtifa Hava Savunma Füzesi projesinin belli bir seviyeye gelmesi, Milli seyir füzesi Gezgin füzesinin testlerinin başlaması. Aynı şekilde anti-radyasyon

füzesi Akbaba’nın da. OMGF Orta Menzilli Gemisavar Füze projesinin hayata geçmesi ve milli turbojet füze motorlarının tamamlanarak teslimi. EUROSAM ile milli anti-balistik füze geliştirilmesi.

Türkiye’nin yerli savunma sanayisinin genel konsepti ve temel hedefleri nelerdir?

Türkiye’nin üç tarafının denizlerle kaplı ve jeostratejik olarak çok önemli bir mevkide olduğunu düşünürsek herhangi bir silah sistemi veya kuvvetten fedakarlık yapması mümkün değil.

Hava, deniz, kara gücü olarak tüm kuvvetlerini modern ve eğitimli tutmak zorunda. Türkiye’nin ağırlık vermesi gereken sistemler de Türkiye’ye özgü çok fazla bir ayrıcalık yok.

Yani genel olarak dünyada ciddi bir seyir füzesi, gemisavar füze ve balistik füze tehdidinin arttığını düşünürsek hava savunma ve özellikle her türlü füzeye karşı füze savunma sistemleri alınmalı veya geliştirilmeli.

The Independentturkish

Temel hedef olarak dışa bağımlığın azaltılarak milli silah sistemlerinin yaygınlaşmasının sağlanmasıdır.