2023 sosyal medyanın ‘ruh arayışına’ sahne oldu: Twitter öldü, Threads ve X doğdu, yapay zeka kişiselleşti

2023, teknoloji ve sosyal medya açısından birçok değişikliğin yaşandığı bir yıl oldu. Twitter yenilenerek X adını aldı. Bluesky ve Mastodon, Twitter'a alternatif olarak ortaya çıktı. Yapay zeka sohbet robotları ve sosyal medyanın gençlerin ruh sağlığı üzerindeki etkileriyse endişe yarattı. Sosyal medya kullanıcıları için 2023, yeni başlangıç ve bitişlere sahne oldu.

Twitter'a veda

Elon Musk, bir yıldan biraz uzun süre önce Twitter'ın yeni sahibi olarak şirketin San Francisco'daki merkezine giriş yapmış, CEO'yu ve diğer üst düzey yöneticileri kovmuş ve platformu bugün X olarak bilinen şekline dönüştürmeye başlamıştı.

Musk, X logosunu Temmuz'da açıkladı. X, Twitter'ın ve mavi kuş logosunun yerini aldı.

Kamuoyuna açık olması ve kamuya malolmuş kişilerin, gazetecilerin ve ünlülerin sıklıkla paylaşım yaptığı bir mecra haline gelmesi nedeniyle Twitter, uzun zamandır popüler kültürü en çok etkileyen öğelerden biriydi. Ancak bu nüfuzun azalmaya başladığı gözleniyor.

Musk'ın devralmasından bu yana X, dezenformasyon ve ırkçılık suçlamalarına maruz kalıyor ve bu nedenle hem reklamcı hem de kullanıcı kaybediyor.

Twitter'ın nefret söylemi ya da dezenformasyon gerekçesiyle yasak getirdiği bazı kullanıcılarsa X platformuna geri dönmeye başladı. Musk, Aralık'ta, komplo teorisyeni Alex Jones'un X hesabını yeniden açtı. Jones, en çok 2012 yılında Sandy Hook İlkokulu'nda düzenlenen silahlı saldırının uydurma olduğunu iddia etmesiyle tanınıyor.

Marjinalize edilmiş grupları destekleyenler ve LGBTQ örgütleriyse X'in artık daha az güvenli bir mecra haline geldiğini kaydediyor. Örneğin X, Nisan ayında “trans bireylere eski isimleriyle hitap edilmelerine ya da cinsiyetlerinin kasten yanlış tanımlanmasına” karşı olan uygulamayı sessizce kaldırdı. Bunun üzerine LGBTQ örgütü GLAAD, X'in “LGBTQ bireyler için en tehlikeli platform” olduğunu kaydetti.

LGBTQ eğitim örgütü GLSEN, Aralık ayında X'ten ayrılacağını açıkladı. Daha önce de intihar girişimlerini önlemeyi amaçlayan Trevor Project adlı örgüt, platformdan ayrılmıştı. GLSEN, Musk'ın getirdiği değişikliklerin “kullanıcılarını LGBTQ+ toplumunu hiçbir kısıtlama ya da disiplin olmaksızın taciz etme ve hedef göstermeye teşvik eden yeni bir platform doğurduğunu” kaydetti.

X, Threads ve Bluesky

X, kimlik kriziyle mücadele ederken bazı sosyal medya kullanıcıları, yeni bir seçenek arayışına girdi. X'e alternatif olarak Mastodon ve eski Twitter CEO'su Jack Dorsey'nin projesi Bluesky ortaya çıktı.

Onbinlerce eski Twitter kullanıcısı, ilkbahar aylarında, halen sadece davet üzerine üye kabul eden Bluesky'a akın etti. Bluesky CEO'su Jay Graber'a göre uygulama üzerinde sadece 10 kişi çalışıyor.

Hoşnutsuz eski Twitter kullanıcılarını cezbetmek için fırsat kollayan Facebook'un çatı kuruşuşu Meta da Temmuz ayında rakip uygulama Threads'i devreye soktu. On milyonlarca kullanıcı Threads'e üye oldu. Meta CEO'su Mark Zuckerberg, Aralık'ta yaptığı açıklamada, Threads hesaplarının farklı platformlar üzerinde kullanılmasını test ettiklerini açıkladı.

Zuckerberg, açıklamasında, “Threads hesaplarından paylaşımların Mastodon ve ActivityPub protokolünü kullanan diğer hizmetler üzerinden erişimini test etmeye başlıyoruz. Threads'i başka platformlarda işlevsel hale getirmek insanlara birbirleriyle etkileşim kurmada daha fazla seçenek sunacak ve içeriklerin daha fazla insana erişmesini sağlayacak. Oldukça iyimserim” dedi.

Akıl ve ruh sağlığı kaygıları

Sosyal medyanın çocuk ve gençlerin ruh sağlığı üzerindeki etkilerini ele alan tartışmalar, Mayıs ayında ABD Sağlık Dairesi Başkanı Koramiral Vivek Murthy'nin sosyal medyanın çocuk ve gençler için güvenli olduğuna ilişkin yeterince kanıt olmadığını açıklaması üzerine alevlendi. Murthy, teknoloji firmalarına ve ailelere, “çocukları korumak için derhal önlem alma çağrısı” yaptı.

Doktor Murthy, Associated Press'e yaptığı açıklamada, “Anne babaları, hızla değişen teknolojiyi yönetmeye çağırıyoruz. Teknoloji, çocukların kendilerine ilişkin düşüncelerini, nasıl arkadaşlık kurduklarını, dünyayı nasıl deneyimlediklerini temelden değiştiriyor. Önceki nesiller hiçbir zaman teknolojiyi yönetmek zorunda kalmamıştı. Tüm bu sorumluluğu anne babaların omuzlarına yüklüyoruz, bu haksızlık” demişti.

Ekim ayındaysa onlarca eyalet, Instagram ve Facebook üzerinde çocuklarda bağımlılık yaratacak özellikleri bilerek ve kasten tasarlayarak gençlere zarar verdiği ve gençler arasında ruh sağlığı krizine yol açtığı gerekçesiyle Meta aleyhine dava açtı.

Kasım ayında Meta'nın eski mühendislerinden Arturo Bejar, ABD Senato'sunda sosyal medya ve gençler arasında akıl sağlığı krizi hakkında düzenlenen oturumda ifade verdi. Oturumda CEO Zuckerberg dahil Meta yöneticilerinin Instagram'ın gençlere verdiği zararı bildikleri ancak bu zararı bertaraf etmek için anlamlı değişiklikler yapmayı tercih etmemeleri konuşuldu.

ABD Federal Ticaret Komisyonu, Aralık ayında, teknoloji firmalarının çocuklara yönelik olarak yayınladığı reklamları düzenleyen yasaya değişiklik önerileri getirdi. Bu öneriler arasında 13 yaş altındaki çocuklara hedefli reklam özelliğinin ve bildirimlerin devredışı bırakılması da bulunuyor.

2024 teknolojide hangi gelişmelere sahne olabilir?

Meta CEO'su Zuckerberg, sonbaharda yaptığı açıklamada, firmanın yapay zeka teknolojisinde hedeflediği ilerlemeleri anlattı. Zuckerberg, Meta'nın “insan bağının geleceğini inşa etmeye odaklandığını” söyledi ve insanların arkadaş ve meslektaşlarıyla hologram versiyonları aracılığıyla etkileşim kuracağı, yapay zeka sohbet robotlarının insanlara asistanlık yapacağı bir yakın gelecek resmi çizdi. Aralarında Snoop Dog ve Paris Hilton gibi ünlülerin çehrelerinin olduğu bir yapay zeka sohbet robotu ordusunu tanıtan Meta, sosyal medya kullanıcılarının bu sohbet robotlarıyla iletişim kuracağını aktardı.

Sosyal medya uzmanı Jasmine Enberg, önümüzdeki yıl yapay zekanın “sosyal medya platformlarının her köşesine entegre edileceği” öngörüsünde bulunuyor.

Enberg, “Sosyal medya uygulamaları; kullanımı, reklam performansını ve geliri arttırmak için yapay zeka kullanacak. Hem kullanıcı hem de reklamcıların sosyal medyayla olan ilişkisini ve bağını derinleştirecek. Ancak hem tüketicilerin hem de yasal düzenleyicilerin dikkatini bu alana çevirip yoğunlaştırmasıyla bu entegrasyon süreci, pürüzsüz geçmeyecek” dedi.

Uzmanlar ayrıca abonelikleri bazı platformlar için giderek daha cazip hale gelen bir gelir kapısı olarak görüyor.

Amerika ve Hindistan'da seçimlerin yaklaşmasıyla yapay zeka ve sosyal medyanın dezenformasyon üzerinde oynayacağı rol ve buna ilişkin tartışmalar, ön planda yer almaya devam edecek.

VOA