Türkiye’de altı siyasi parti lideri, mevcut başkanlık sistemi yerine demokrasi mekanizması güçlendirilmiş parlamenter sisteme dönüş hedefiyle hangi ilkeler temelinde yeni sistemi inşa edeceklerini 28 Şubat’ta kamuoyuna birlikte açıklama kararı aldı.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ev sahipliğinde Ahlatlıbel’de yuvarlak masa etrafında, İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, Demokrat Parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ile DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan’ın buluşması olumlu sonuçlandı. Muhalefet cephesinde, AKP-MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı karşısında altı siyasi parti sistem değişikliğini sağlamak için birlikte hareket etme kararlılığını liderler düzeyinde pekiştirdi. Eğer erken seçim olmazsa 18 Haziran 2023’te yapılacak Genel Seçimler (parlamento) ile Cumhurbaşkanlığı Seçimi üzerine ittifak kurulması noktasında detaylar ise ele alınmadı. Bu çerçevede, olası ortak Cumhurbaşkanı adayı ismi konusu da masaya getirilmedi.

Liderler, “asıl mesele” olarak da işaret ettikleri üzere (eğer değişiklik olmazsa mevcut takvim bakımından) 18 Haziran 2023 itibariyle olası iktidar değişikliği sağlanırsa Türkiye’nin anayasa değişikliğiyle güçlendirilmiş parlamenter sisteme taşınması noktasında 'geçiş süreci' konusu üzerinde durdu. Bu geçiş sürecine ilişkin zamanlaması yani takvime bağlanması başta olmak üzere koşulları belirlemek üzere de altı siyasi parti arasında mutabakat hazırlanması kararlaştırıldı. Bu konuda genel başkan yardımcıları düzeyinde altı siyasi parti arasında ortak çalışma yürütülmesinde anlaşıldı.

Liderler, CHP Hukuk İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İyi Parti Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Bahadır Erdem, Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcı Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Başkanı Ayhan Sefer Üstün, DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu ile Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya’nın Eylül ayından bugüne yürüttü süreçte hazırladığı ortak mutabakat metniyle kamuoyuna güçlendirilmiş parlamenter sistem ile ilgili ise 28 Şubat’ta açıklama yapılmasına karar verdi.

Bu arada CHP Lideri Kılıçdaroğlu, 28 Şubat’ın Türkiye kamuoyunda RefahYol Hükümeti’ne yönelik 1997 yılında Milli Güvenlik Kurulu bildirisiyle hatırlanması noktasında özellikle seçilmediğini ve tamamıyla mevcut hazırlıklarla ilgili takvimle ilgili olduğunu açıkladı. Kılıçdaroğlu, konuya ilişkin gazeteci-yazar Fikret Bila’ya yaptığı açıklamasında, “Hayır, özellikle 28 Şubat olsun diye bir düşüncemiz olmadı. Çalışmamızı mümkün olduğu kadar zaman yitirmeden yürütmek istiyoruz. Bir sonraki toplantı için hazırlıklar yapılması gerekiyor. O açıdan mümkün olan en uygun zamanı belirledik” ifadesini kullandı.

Liderler aynı zamanda Saadet Partisi’nin davetiyle 27 Şubat Pazar günü İstanbul’da Necmettin Erbakan’ı anma etkinliğinde de bir arada olmayı kabul etti.

“Türkiye’nin yaşadığı krizde sistem gerekçelerden birisi”

Ahlatlıbel buluşması ardından altı siyasi parti imzasıyla yapılan ortak açıklamada, güçlendirilmiş parlamenter sistem için “Türkiye’nin yıllardır umut ettiği tarihi bir çalışma” ifadesiyle sistem değişikliği konusunda uzlaşma sağlandığı kamuoyuyla paylaşıldı. Açıklamada, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ni hazırlayan partiler olarak bizler, etkin ve katılımcı bir yasama, şeffaf ve hesap verebilir bir yönetim, tarafsız ve bağımsız bir yargı ile kuvvetler ayrılığının tesis edildiği güçlü, özgürlükçü, demokratik, adil bir sistem inşa etme kararlığı içindeyiz. Ülkemiz, Cumhuriyet tarihinin en derin siyasi ve ekonomik krizlerinden birini yaşamaktadır. Toplumsal, siyasal ve ekonomik sorunlar her geçen gün artarak etkisini ağır bir biçimde göstermektedir. Bu krizin en önemli sebebi kuşkusuz, ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ adı altında uygulanan keyfi ve kural tanımaz yönetimdir. Altı siyasi parti olarak hepimizin ortak sorumluluğu, uzlaşarak ve birlik içinde bu krizi aşmak, derin sorunlarımızı demokratik siyasetin alanını genişleterek, çoğulculuk temelinde çözebilmektir. Tam da bu inanç ve kararlılıkla, yasama, yürütme ve yargı organlarının güçlendirilmesinin yanında, demokratik hukuk devletini güçlendirmek amacıyla Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni üzerinde yoğun bir çalışma gerçekleştirdik. Kutuplaşmayı değil, istişare ve uzlaşmayı esas aldık. Bugün de parti genel başkanları olarak bir araya gelerek, üzerinde uzlaşıya vardığımız yeni sistemle ilgili mutabakat metninin kamuoyuna takdimi üzerine görüştük ve 28 Şubat 2022 tarihinde milletimizle paylaşılmasında mutabık kaldık” denildi.

Altı parti seçim sonrasını planlamada uzlaştı mesajı

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’in ortak ve öncelikli hedef olduğu vurgulanan ortak açıklamada, bu sisteme geçiş içinse yapıcı planlama gerektiği ve bu nedenle de geçiş süreci yol haritası üzerinde çalışılmasında mutabık kalındığı belirtildi.

Ortak açıklamada, altı siyasi parti tarafından yürütülecek diğer ortak çalışmalara ilişkin ise şunlar dile getirildi:

“Ayrıca bu toplantıda güncel ekonomik ve sosyal gelişmeleri değerlendirdik ve seçimlerden sonra uygulanmaya başlanacak politikalar konusunda ortak çalışma yapılabilecek alanlara ilişkin görüş alışverişinde bulunduk. Hedefimiz milletimizin rahat bir nefes almasını sağlamak ve refah düzeyini, kapsayıcı bir anlayışla ivedilikle yükseltmektir. Türkiye’nin istişare ve uzlaşı ile çözülemeyecek hiçbir sorunu yoktur. Önemli olan, tüm farklılıklarımızla beraber ‘biz’ düşüncesini, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği normları çerçevesinde temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alındığı, herkesin kendini eşit ve özgür vatandaş olarak gördüğü, düşüncelerini özgürce ifade edebildiği, inandığı gibi yaşayabildiği demokratik bir Türkiye’yi inşa etmektir. Öte yandan hedefimiz; kamu yönetiminde şeffaflık, eşitlik, tarafsızlık ve liyakatin sağlanması, yolsuzlukla etkin mücadele edilmesi, Siyasi Etik Kanunu ile siyasi makamların millete hizmetten başka bir amacının olmamasının garanti altına alınmasıdır. Bugün burada milletimiz adına ‘Yarının Türkiyesi’ni inşa etmek için önemli bir adım attık. Bundan sonra da iş birliği alanlarını genişleterek sürdürmekte kararlıyız. Hep birlikte inşa edeceğimiz Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’i milletimize ve gelecek nesillere adalet, barış, refah ve huzur getirmesi inancıyla hayata geçirmeyi taahhüt ettiğimizi kamuoyunun bilgisine sunarız.”

Liderler mesajlarıyla Ahlatlıbel memnuniyeti paylaştı

Ahlatlıbel Zirvesi’ne ilişkin liderlerce birbirlerini etiketledikleri sosyal medya paylaşımları da yapıldı. CHP Lideri Kılıçdaroğlu, “Demokrasi için, adalet için, halkımızın refahı ve ülkemizin aydınlık yarınları için 6 siyasi partinin liderleri olarak bir araya geldik. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem konusunda nihai istişaremizi gerçekleştirdik. Sayın Genel Başkanların her birine teşekkür ediyorum” ifadesini kullandı. İyi Parti Lideri Akşener, “Adaleti, vicdanı, liyakati ve ortak aklı esas alan parlamenter sistem önerimizi konuştuğumuz bu kıymetli toplantı için başta Sayın Kılıçdaroğlu olmak üzere tüm siyasi liderlere teşekkür ediyorum” derken, Saadet Partisi Lideri Karamollaoğlu, “Altı siyasi partinin liderleri olarak çok verimli bir toplantı gerçekleştirdik. Samimi bir ortamda gerçekleştirdiğimiz bu buluşmada aldığımız kararların ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyor, değerli Genel Başkanların her birine teşekkür ediyorum” paylaşımında bulundu.

Demokrat Parti Lideri Gültekin Uysal da, “Herkesin yarınından emin olduğu, işler bir demokratik nizam ve işleyen bir adalet sisteminin varlığı için ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ hakkında yaptığımız çalışma üzerinde mutabakata vardık. Milletimize, memleketimize hayırlı uğurlu olsun” dedi. DEVA Partisi Lideri Ali Babacan, “Bugün ‘Yarının Türkiyesi’ni inşa etmek için 6 siyasi parti olarak önemli bir adım attık. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’in milletimize ve gelecek nesillere adalet, özgürlük ve refah getireceğine inanıyorum. Başta genel başkanlar olmak üzere emeği geçenlere teşekkür ediyorum” mesajını paylaştı. Gelecek Partisi Lideri Davutoğlu da, “Gerçekleştirdiğimiz bu dostane sohbet ve verimli toplantı vesilesiyle başta ev sahibi Sn. Kılıçdaroglu olmak üzere tüm siyasi liderlere teşekkür ediyorum” paylaşımı yaptı.