ABD Başkanı Joe Biden, Ermeni tarihçilere göre Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ermenilere karşı yapılan katliamların başlangıcı kabul edilen 24 Nisan 1915'in 106'ın yıldönümünde, o dönemde yaşananları "soykırım" olarak tanımladı.

Biden 24 Nisan dolayısıyla yaptığı yazılı açıklamada, "Her yıl bu günde, Osmanlı döneminde Ermenilere yönelik soykırımda hayatını kaybedenleri anıyor ve bu tür zulümlerin bir kez daha tekrarlanmaması için yeniden tahahhütte bulunuyoruz" ifadesini kullandı.

"24 Nisan 1915'te İstanbul'daki Ermeni aydınların ve cemaat liderlerinin Osmanlı makamlarınca tutuklanmasıyla başlayarak, 1,5 milyon Ermeni bir imha kampanyası çerçevesinde tehcir edildi, katledildi ya da  ölüme gönderildi" diyen Biden, "Tarihteki bu korkunç olayların hiçbir zaman unutulmaması için Meds Yeghern'in kurbanlarını anıyoruz" ifadelerine yer verdi.

Ermeniler 1915'teki katliamlara ilişkin olarak "Ermeni Soykırımı"nı ifade etmek için "Meds Yeghern" tanımını kullanıyor. Ermenistan resmi açıklamalarında da aynı zamanda "Büyük Felaket" anlamına gelen bu tanım kullanılıyor.

Ermenilerin 1915'te yaşadığı olayların ardından hayatta kalanların aralarında ABD'nin de bulunduğu ülkelerde kendilerine yeni bir "ev" bulduğunu hatırlatan Biden, "Aradan geçen onlarca yılda Ermeni göçmenler ABD'yi çok zenginleştirdi ama atalarının beraberinde getirdiği trajik tarihi de hiç unutmadı. Onların hikayesine saygı duyuyoruz. Bu acıyı görüyoruz" dedi. Biden, "Bunu suçlamak için değil, yaşananların bir kez daha tekrarlanmayacağından emin olmak için yapıyoruz" ifadesine de vurgu yaptı.

Gelecekte bu tür olayların tekrarlanmaması temennisini dile getiren Biden, gelecek nesiller için "bağnazlık ve hoşgörüsüzlükle" kirlenmemiş, "insan haklarına saygı duyulan ve insanların hayatlarını onurlu bir şekilde ve güvenlik için yaşayabilecekleri" bir dünya dilediğini ifade etti.

Türkiye'den ilk tepki

Biden'ın 24 Nisan mesajı sonrası Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada, ABD Başkanı'nın ifadelerinin "kabul edilmediği ve en şiddetli şekilde telin edildiği" belirtilerek iki ülke arasındaki ilişkilerde "derin bir yara açacağı" vurgulandı.

Açıklamada, "ABD Başkanı'nın radikal Ermeni çevreleri ile Türkiye karşıtı grupların baskısı altında 24 Nisan tarihinde yaptığı 1915 olaylarına dair açıklamayı kabul etmiyor ve en şiddetli şekilde telin ediyoruz" ifadesine yer verildi.

Açıklamada, "ABD'nin tarihi gerçekleri çarpıtan bu açıklaması, Türk halkının vicdanında da asla kabul görmeyecek, karşılıklı güven ve dostluğumuzu sarsan sarılması zor derin bir yara açacaktır" denildi.

"Söz konusu açıklamanın konuya dair bilimsel ve hukuki bir temele, bulguya dayanmadığı ortadadır" diyen Dışişleri Bakanlığı, "1915 olaylarına ilişkin olarak, uluslararası hukukta tanımlanmış olan soykırım ifadesinin kullanılabilmesi için gereken şartların hiçbiri mevcut değildir" ifadelerini kullandı.

"Türkiye, tarihiyle yüzleşmekten hiçbir zaman kaçınmadığı gibi, bu konuda ABD dâhil kimseden ders alacak değildir" denilen açıklamada, ABD Başkanı'nın bu açıklamasının "halkları kutuplaştırmak ve bölgede barış ve istikrarın sağlanmasını zorlaştırmaktan başka bir sonuç vermeyeceği" vurgulandı.

Deutsche Welle Türkçe