Profesör Dr. Mustafa Aydın liderliğinde Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Prof. Dr. Sinem Açıkmeşe, Prof. Dr. Serhat Güvenç, Prof. Dr. Ebru Canan Sokullu, Doç. Dr. Özgehan Şenyuva, Soli Özel ve Sabri Deniz Tığlı’dan oluşan akademisyen grubu araştırma için 29 Nisan-21 Mayıs tarihleri arasında 28 ilde 1000 kişiyle görüştü.

Sınır ötesi terörle mücadele, Türk dış politikasının en önemli sorunu

Araştırmaya göre, ‘‘Türk dış politikasının en önemli sorunu’’ geçen sene olduğu gibi bu sene de sınır ötesi terörle mücadele. Bu kategoride yüzde 23,5 ile ilk sırada yer alan sınır ötesi terörle mücadeleyi, yüzde 12,3 ile ABD ile ilişkiler, yüzde 11,6 ile Suriye’de YPG/PYD varlığı, yüzde 9,6 ile Doğu Akdeniz’de yaşanan gerginlikler izliyor.

Çalışmaya katılanlar ‘‘gelecek 10 yılda Türkiye’nin karşı karşıya geleceği en önemli dış politika olayları’’ arasında ilk sırada yüzde 36,3 ile uluslararası terörizmi gösterdiler. Ekonomik kriz, yüzde 36,1 ile ikinci sırada, Ortadoğu’da çatışmalar 28,6 ile üçüncü sırada yer aldı. Geçen yılın ikincisi Suriye’de savaş ise yüzde 17,5 düşüş göstererek dördüncü seçenek olarak işaretlendi.

Son üç yıldır Türkiye’ye tehdit olan ülkeler listesinde en üst sırada yer alan Amerika Birleşik Devletleri 2021’de de yerini korudu.

ABD hem en büyük tehdit hem de en çok işbirliği yapılması gereken ülke olarak görülüyor

2019’da yüzde 64,5; 2020’de yüzde 70 olan ABD’yi ‘‘tehdit’’ olarak gören katılımcı oranı, bu yıl yüzde 54’e düşse de bu alanda Amerika hala zirvede.

ABD’yi yüzde 41,8 ile İsrail, yüzde 39,4 ile Ermenistan, yüzde 38,7 ile Yunanistan ve yüzde 37,3 ile Fransa takip ediyor. Rusya yüzde 20,7 ile 12. , Çin yüzde 18,9 yüzde ile 13. , Mısır ise yüzde 18,1 ile 15. sırada yer aldı.

İlginç olan; en büyük tehdit görülen ABD’nin en çok işbirliği yapılması gereken ülkeler listesinde de yüzde 31,4 ile yine zirvede yer alması.

ABD’yi yüzde 27,8 ile Rusya, yüzde 23,4 ile Avrupa Birliği ülkeleri, yüzde 23 ile Çin izledi. Geçtiğimiz yıl yüzde 30,2 ile en çok işbirliği yapılması istenen ülkeler listesinin en üstünde olan Türki ülkeler yüzde 20,7 ile bu kez beşinci sıraya geriledi.

Türkiye’nin en büyük dostu Azerbaycan

Azerbaycan, geçtiğimiz yıl da olduğu gibi yine ankete katılanların çoğunluğu tarafından Türkiye’nin en büyük dostu ilan edildi. Yüzde 56,6 ile ankete katılanların çoğunluğu tarafından ‘‘dost’’ ülke olarak görülen Azerbaycan’ın arkasında yüzde 49,7 ile KKTC, yüzde 43,2 ile Gürcistan, yüzde 31,7 ile Pakistan, yüzde 29,9 ile Rusya yer aldı.

Bu kategoride ABD (yüzde 16,7), Suriye (yüzde 15,9), İran (yüzde 15,3) ve İngiltere (yüzde 15,2) gibi ülkelerin önünde yer alırken Çin’in (yüzde 27) gerisinde kaldı.

AB’ye tam üyeliğe destek artıyor

Araştırma sonuçları Avrupa Birliği’ne bakışta da yeniden pozitif bir yaklaşımın geliştiğini gösteriyor.

2017’de yüzde 18,7 olan Türkiye’nin AB’ye tam üye olacağına olan inanç, son dört yılda düzenli artarak yüzde 44,7’ye ulaşırken yüzde Türkiye’nin AB’ye tam üye olmasını destekleyenlerin oranı da yüzde 59,3’e yükseldi.

Geçen yıl AB’ye üyeliğin Türkiye’ye katkı sağlamayacağını düşünenler çoğunluktayken bu yıl araştırmaya katılanların yüzde 48,1’i AB’nin Türkiye’ye üyeliğinin katkı sağlayacağı seçeneğini işaretlerken bu soruya olumsuz yanıt verenler yüzde 26,5’te kaldı.

2013’te AB’yi Türkiye’ye karşı ‘‘samimi’’ bulmayanların oranı yüzde 77,2 iken sekiz yıl sonra ilk kez bu oran, yüzde 40’ın altına (yüzde 35,8) indi.

AB üyeliğine en önemli alternatif olarak (yüzde 28,6) Rusya ile stratejik işbirliği geliştirmek görülüyor. Onu yüzde 12 ile Şangay İşbirliği Örgütü’ne katılmak ve NATO-ABD ile işbirliğini geliştirmek takip ediyor.

ABD’yle ilişkilerin iyiye gideceğini düşünenler kötüye gideceğini düşünenleri ilk kez geçti

Araştırmada Amerika, Rusya, Ortadoğu, NATO ve Yunanistan’la ilişkiler de derinlemesine sorularla tahlil edilmeye çalışılıyor.

Amerika ile ilişkilerin iyiye gideceğini söyleyenler ilk kez kötüye gideceğini söyleyenlerden daha yüksek.

2021 araştırmasına katılanların yüzde 26,7’si ilişkilerin iyiye gideceğini söylerken bu oran 2020’de yüzde 11,3, yüzde 2019’da ise yüzde 7,3 idi. 2019’da yüzde 39,6 olan ‘‘kötüye gider’’ diyenler bu yıl yüzde 18’e gerilemiş durumda.

Bununla beraber yüzde 33,5 ABD’yi ‘‘güvenilmez ülke’’, yüzde 19,2 ‘‘düşman ülke’’, yüzde 12,1 ‘‘sömürgeci ülke’’ olarak tanımlıyor. ‘‘Stratejik ortak’’ olarak görenler yüzde 14, dost ve müttefik olarak değerlendirenler yüzde 8,6, ‘‘küresel güç’’ tanımlaması yapanlar ise yüzde 12.

ABD ile Türkiye arasındaki işbirliği alanlarında ekonomik işbirliği (yüzde 41,7), enerji güvenliği (yüzde 32,7), askeri işbirliği (yüzde 31,4), terörle mücadele (yüzde 28,2) ve Türkiye’nin AB üyeliğine destek (yüzde 26,6) öne çıkıyor.

NATO’ya bakış geçen seneye göre daha pozitif

Araştırmaya katılanların yüzde 54’ü NATO üyeliğinin devam ettirilmesini istiyor. NATO üyeliğinin dondurulmasını talep edenler ilk kez yüzde 20’ye çıkarken, ‘‘üyelik sona erdirilmeli’’ seçeneğini işaretleyenler yüzde 18,8’den yüzde 7,8’e düştü.

NATO’nun Türkiye’ye katkı sağladığını düşünenler yüzde 45,6 olurken, yüzde 52,4 Türkiye’nin komşularından saldırı gelmesi halinde NATO’nun yardıma geleceğini düşünüyor.

Rusya’yı Türkiye’nin stratejik ortağı olarak görenler ABD’yi stratejik ortak olarak görenlerden fazla

Türkiye’de Rusya’ya bakış, her geçen sene daha da olumluya dönüyor.

Araştırmaya katılanların yüzde 32,2’si Türkiye ile Rusya arasında stratejik ortaklık olduğunu dile getirirken yüzde 18 yakın işbirliği ya da işbirliği olduğunu belirtti.

Türkiye ile Rusya arasındaki işbirliği alanlarında enerji yüzde 59 ile ilk sırada yer alırken onu 49,4 ile turizm, yüzde 40,4 ile IŞİD’le (terörle) mücadele izledi.

İki ülke arasındaki sorunlu alanlar olarak Rusya’nın Suriye’de rejim güçlerine destek vermesi (yüzde 42,4) Rusya’nın Suriye’de PYD/YPG güçlerine destek vermesi (yüzde 32,6) Rusya’nın komşularına yönelik saldırgan politikaları (yüzde 31,8) Türkiye’nin NATO üyeliği (yüzde 29,5) gösteriliyor.

Araştırmaya katılanların yarıya yakını KKTC’nin Türkiye’ye bağlanmasını destekliyor

Araştırmada sorulan “KKTC’yi Türkiye açısından nasıl nitelendirirsiniz?” şeklindeki soruya KKTC’nin “asla vazgeçilemeyecek kardeş ülke” olduğunu düşünenlerin oranı geçtiğimiz olduğu gibi bu yıl da öne çıktı.

KKTC’nin, “AB’ye üyelik karşısında verilecek bir taviz” olduğunu düşünenlerin oranı 2020 yılına göre önemli düzeyde bir artış göstererek %5,1’den %14,5’e yükseldi.

Kıbrıs sorununun çözümü konusunda “KKTC, Türkiye’ye bağlanmalı” seçeneğini tercih edenlerin oranı ise geçen yıla göre 8,5 puan yükselerek, %48 ile şu ana kadarki en yüksek oranına ulaştı.

“İki toplumlu, iki kesimli federal devlet” modeli %31 düzeyinde destek toplarken, “İki bağımsız devlet kurulmalı” seçeneği geçen yıla göre 2 puan azalıp %27,9’a düştü.

VOA