ABD Kongresi’nin Ukrayna’ya 6 milyar dolarlık ek yardım planını reddetmesi ve Avrupa’da Ukrayna’ya yardımın kesilmesini isteyen seslerin yükseldiği bir dönemde, Kiev’de toplanan Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları, Ukrayna’ya "uzun vadeli sürdürülebilir desteğin sınırlarını" çizdi.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, "Ukrayna'nın ve tüm özgür dünyanın Rusya ile bu yüzleşmeyi kazanabileceğinden eminim" diyerek, bunun Batı ile Ukrayna arasındaki işbirliğine bağlı olduğunu söyledi. Dışişleri Bakanları toplantısına Polonya, Macaristan ve Letonyalı bakanlar katılmadı.

ABD Kongresi’nin ek yardımı ret kararı Avrupa’da diplomatik kulisleri hızlandırdı. Hafta sonu Slovakya’da yapılan seçimleri Rusya yanlısı eski Başbakan Robert Fico’nun kazanması da, Rusya ile uzun vadeli bir savaşa giren Ukrayna’ya Batı desteğinin kırılmakta olduğu yorumlarına yol açtı.

Tahıl ihracatı nedeniyle Eylül ayı sonunda, AB ve NATO içindeki en büyük ortağını kaybeden Ukrayna, şimdi de Slovakya’da Rusya yanlısı Robert Fico’nun seçimleri kazanması nedeniyle zor anlar yaşıyor.

Ukrayna tahıllarının geçişine izin vermediği için 3 ülkeyi Dünya Ticaret Örgütü’ne şikayet eden Kiev yönetimine tepki gösteren Polonya, Macaristan ve Letonya, Kiev’deki toplantıya katılmadı. Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, 24 ülke dışişleri bakanına hitaben yaptığı konuşmada, Ukrayna'nın zaferinin "doğrudan Kiev ile Batılı müttefikleri arasındaki işbirliğine bağlı" olduğunu söyledi.

Zelenski, "Ukrayna'nın ve tüm özgür dünyanın Rusya ile bu yüzleşmeyi kazanabileceğinden eminim" diyerek, AB’li bakanlardan, Moskova'ya insansız hava aracı sağlayan İran'a karşı yeni yaptırımlar uygulanmasını ve donmuş Rus varlıklarının, Ukrayna’nın yeniden inşasını finanse etmesi için kullanılmasına izin vermelerini istedi.

Fransa : "Olağanüstü diplomatik jest"

Avrupa Birliği, Aralık ayı zirvesinde Ukrayna’yla üyelik müzakerelerinin başlayıp başlamaması yönünde karar alacak. Bu anlamda, AB’li bakanların, Kiev’de yaptıkları toplantı sembolik olarak önem taşıyor. Ancak, Haziran 2022'de üyelik için aday statüsü alan Ukrayna’nın, bir sonraki adımı atmak için özellikle yolsuzlukla mücadelede ilerleme kaydetmesi gerekiyor.

Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, toplantının "olağanüstü bir diplomatik jest" olduğunu vurgulayarak, AB'nin bu jest ile, “Ukrayna'ya, Moskova’ya karşı kazanana kadar kalıcı ve kararlı desteğini göstermek istediğini” söyledi. Colonna, "Böylece, Ukrayna'nın Avrupa ailesinin bir parçası olduğunu göstermek ve aynı zamanda, Rusya'ya bizim yorgunluğumuza güvenmemesi gerektiği mesajını veriyoruz. Biz daha uzun süre burada olacağız" dedi.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, yaklaşan kış koşullarını hatırlatarak, Ukrayna'nın geçen yıl olduğu gibi enerji altyapısının bombalanmasıyla başa çıkabilmesini sağlamak için, "Ukrayna'nın hava savunması, jeneratörler ve enerji kaynaklarının güçlendirilmesini içeren bir kış koruma planı" hazırlanmasını istedi.

Batı'nın Ukrayna'ya verdiği silah teslimatına ve Avrupalılar ile ABD'den gelen mali yardıma bağlı olan desteğin sürdürülebilirliği konusunda korkuların ortaya çıktığı bir dönemde yapılan toplantının sonunda, AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Ukraynalı Bakan Dimitro Kuleba, “Ukrayna’ya uzun vadeli destek mesajı” verdi.

Washington'da, federal hükümetin kapanmasını önlemek amacıyla Kongre’de bu haftasonu varılan acil durum anlaşması, Ukrayna'ya yapılan yardımı bütçenin dışında bıraktı. Bunun ayrı bir yasa tasarısının konusu olması gerekecek.

ABD Başkanı Joe Biden daha sonra ABD'nin Ukrayna'yı "terk etmeyeceği" sözünü verirken, Kiev de bu durumun "yardım akışını" engellememesi için ana askeri ve mali desteğiyle "çalışacağını" duyurdu.

Başbakan Denis Şmihal, Ukrayna için bir başka yardım kaynağı olan Uluslararası Para Fonu (IMF) heyetinin, savaşın başından bu yana ilk kez, 15,6 milyar dolarlık bir programı görüşmek üzere Kiev'i ziyaret ettiğini açıkladı.

3 bakan katılmadı

Slovakya seçimlerinin yanısıra, tahıl ihracatı nedeniyle Ukrayna ile ilişkileri gerilen Macaristan, Polonya ve Letonya dışişleri bakanlarının toplantıya katılmaması da dikkat çekti. AFP’ye konuşan üst düzey Ukraynalı bir yetkili, “Polonya ve Letonya dışişleri bakanlarının hastalık mazereti bildirerek” toplantıya katılmadıklarını söyledi.

Ukrayna, Moskova'dan gelen tehditlere ve Polonya dahil sınır ülkeleriyle bu konuda yaşanan anlaşmazlıklara rağmen, tahıllarını Karadeniz üzerinden "tam kapasiteyle" ihraç etmesine yardımcı olmak için Kiev'de toplanan Avrupalı bakanlara çağrıda bulundu.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba, Borrell ile düzenlediği basın toplantısında, "AB ve Ukrayna, Karadeniz'deki bu koridorun güvenliğini sağlamak için güçlerini birleştirirse, koridor tam kapasiteyle çalışabilir" dedi.

Gelişmeleri yakından izleyen Kremlin’den ise, Batılı ülkelerin artık Ukrayna’ya destek vermekten bıkkınlık duyduğu açıklaması geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, "Kiev rejimine verilen tamamen anlamsız destek konusunda farklı ülkelerde, özellikle de ABD'de bıkkınlığın arttığını görüyoruz” dedi.

Kremlin ayrıca Slovakya'da parlamento seçimlerini kazanan ve Ukrayna'ya askeri yardımı sona erdirmeyi amaçlayan popülist Smer-SD partisinin "Rusya yanlısı" olarak tanımlanmasının da "saçma" olduğunu savundu. Dimitri Peskov, "Ülkesinin egemenliğini düşünen, ülkesinin çıkarlarını savunan her siyasetçinin Rusya yanlısı sayıldığı bir durumla karşı karşıyayız. Bu çok saçma" dedi.

Elon Musk’tan Zelenki hakkında alaycı tweet

AB’li bakanların toplantısında gündem olan bir başka konu da sosyal medya platformu X'in sahibi ABD’li milyarder Elon Musk'un, Zelenski ile alay eden mesajı oldu. Elon Musk, Pazar gecesi paylaştığı mesajında, ülkesinin savunması için Batılı müttefiklerinden daha fazla silah ve mali yardım elde etmek isteyen Ukrayna cumhurbaşkanının taleplerine gönderme yaparak, Zelenski’nin foto montaj bir fotoğrafı üzerine, "Beş dakikadır milyarlarca dolar yardım istemedin” cümlesini yazdı.

Musk’ın mesajına Zelenski’nin danışmanı Mihalio Podolyak, "Bugün Ukrayna hakkında herhangi bir sessizlik veya ironi, Rus propagandasının doğrudan teşvikidir ve bu da yaygın şiddeti ve yıkımı meşrulaştırır" yanıtını verdi.

Arzu Çakır / VOA