"Afgan Ordusunun Çöküşü Hepimize Sürpriz Oldu"

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu'nda verdiği ifadede, Afgan ordusunun ani çöküşünün Pentagon'u hazırlıksız yakaladığını söyledi. Austin ABD'nin, Afgan ordusundaki yolsuzluklar ve moral bozukluğu gibi etkenler hakkında hatalı hesaplamalarda bulunduğunu kabul etti.

Austin, verdiği ifadede, "Bizim ve ortaklarımızın eğittiği Afgan ordusunun birçok yerde tak bir kurşun atmadan eriyip gitmesi hepimiz için sürpriz oldu. Bunun aksini söylemek dürüstlük olmaz" dedi.

Austin, Salı günü Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu, Çarşamba günü de Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komisyonu'nda Afganistan savaşının kaos içinde bitirilmesiyle ilgili olarak son zamanların en hararetli tartışmalarının beklendiği oturumlarda ifade veriyor.

Komisyonlardaki Cumhuriyetçi Partili üyeler, oturumlarda, Başkan Joe Biden yönetiminin 20 yıl süren Afganistan savaşının sonunda attığı ve yanlış olduğuna inandıkları adımlara odaklanıyor.

Biden'ın Afgan savaşının dramatik bir biçimde kaybedilmesi ve Amerika'nın Afganistan'dan çekilmesi sırasında yaşanan karmaşa nedeniyle başkanlık döneminin en ağır kriziyle karşı karşıya kalması, dış siyasetteki ustalığının da sorgulanmasına yol açtı.

Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu'nun Cumhuriyetçi Partili kıdemli üyesi James Inhofe, Biden yönetimini suçladı ve Biden'ın askeri liderlerin tavsiyelerini gözardı ettiğini, çekilme süresi sonrasında çok sayıda Amerikan vatandaşını Afganistan'da bıraktığını söyledi. Inhofe, "Hepimiz, Başkan'ın kendi elleriyle yarattığı dehşete tanıklık ettik" ifadesini kullandı.

ABD Genelkurmay Başkanı General Mark Milley de aynı oturumda ifade verdi. General Milley de Savunma Bakanı Austin gibi Taleban'ın Afganistan'ı bu kadar hızlı bir şekilde ele geçirmesini tahmin edemediklerini söyledi. Ancak Milley, ordunun, ABD'nin herhangi bir şarta bağlı olmadan hızlandırılmış bir biçimde Afganistan'dan çıkmasının Afgan ordusu ve hükümetinin çöküşünü beraberinde getirebileceği şeklinde 2020'nin sonundan beri uyarıda bulunduğunun da altını çizdi.

Milley, "Bu uyarı bir yıl önceydi. Benim değerlendirmem bu süre içinde tutarlılığını korudu" dedi.

Çin Genelkurmay Başkanı'yla telefon görüşmelerini ısrarla savundu

Milley, Çin Genelkurmay Başkanı'yla yaptığı ve bazı Cumhuriyetçi Partililer'in istifasını istemesine yol açtığı telefon görüşmelerini kararlı bir biçimde savundu ve amacının, "otoriteyi eline geçirmek" değil, Pekin'le olan gerginlikleri gidermek olduğunu kaydetti.

Milley, Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu'nda verdiği ifade sırasında ilk kez Çin Genelkurmay Başkanı Li Zuocheng'le 30 Ekim 2020 ve 8 Ocak 2021'de yaptığı "gizli" telefon görüşmelerini savundu. Kamuoyunun görüşmelerle ilgili bilgisi, Washington Post gazetesi yazarları Bon Woodward ve Robert Costa'nın birlikte kaleme aldıkları Peril (Tehlike) adlı kitap sayesinde oldu.

Kitapta, Pekin hükümetinin eski Başkan Donald Trump'ın 3 Kasım 2020 başkanlık seçimlerini kaybetmesiyle birlikte Çin'e savaş açma olasılığından kaygılanmasından söz ediliyor.

Genelkurmay Başkanı Milley, telefon görüşmelerinin gizli olduğu iddiasını reddetti ve görüşmelerin ABD hükümetiyle eşgüdümlü olarak yapıldığını söyledi.

Milley, "Başkan Trump'ın Çinliler'e saldırma niyeti olmadığından eminim. Başkanlık talimatlarını yerine getirmek, benim yükümlülüğümdür. Mesajım tutarlıydı: sakin ol, kararlı ol, gerginliği düşür. 'Size saldırmayacağız' dedim" ifadelerini kullandı.

Başkan Biden, telefon görüşmelerinin yarattığı tartışma boyunca Milley'i savundu ve Genelkurmay Başkanı'na "güveninin tam" olduğunu söyledi.

General Milley, eski Başkan Trump yandaşlarının ABD Kongresi'ne baskın düzenlemesinden iki gün sonra, 8 Ocak 2021'de Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'yle konuştuğunu kabul etti. Washington Post gazetesine göre Pelosi, görüşme sırasında Milley'ye, 'dengesiz bir başkanın' nükleer saldırı düzenlemesini engellemek için ne gibi tedbirler bulunduğunu sordu.

Milley, Kongre'deki ifadesinde Pelosi'nin 8 Ocak'taki görüşmelerinde Trump'ın hamlelerinin kazara bir nükleer füze saldırısıyla sonuçlanıp sonuçlanamayacağını sorduğunu söyledi. Pelosi'ye tedbirlerin varlığından bahsettiğini kaydeden Milley, "ABD Başkanı'nın akıl sağlığıyla ilgili değerlendirme yapabilecek yeterliliğe sahip olmadığını" belirtti.

Genelkurmay Başkanı, Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu'na, "Süreci etkilemeye, yetkiyi elime geçirmeye ya da komuta zincirini bozmaya hiçbir zaman kalkışmadım" dedi.

İHA operasyonu, intihar saldırısı

Savunma Bakanı Austin, 124 bin Afgan'ı havayoluyla Afganistan dışına çıkaran Amerikalı personelden övgüyle söz etti. Tahliye operasyonları sırasında Kabil havalimanının dışında girişilen bombalı intihar saldırısı 13 ABD askerinin ve çok sayıda Afgan sivilin hayatını kaybetmesine yol açmıştı.

ABD'nin Afganistan'dan çekilmesi konusunda, "Kusursuz muydu? Elbette ki hayır" diyerek ABD'ye ait askeri uçaklara tırmanmaya çalışan umutsuz Afganlar'a ve ABD'nin son İHA saldırısında ölen sivillere işaret etti.

Genelkurmay Başkanı Milley de El Kaide'yle bağlarını koparmayan Taleban'ın "terör örgütü olmaya devam ettiğini söyledi ve El Kaide'nin ABD'ye saldırma arzusuyla Afganistan'da yeniden örgütlenmesinin ”son derece gerçek bir olasılık" olduğu, hatta bunun bir yıldan az süre içinde bile hayata geçebileceği uyarısında bulundu.

Bu uyarının ABD Savunma Bakanlığı'nın El Kaide ve IŞİD'den kaynaklanan tehditleri takip etme ve elde ettiği her türlü istihbarat karşısında hızla harekete geçme becerisi konusunda bazı şüpheleri olan Cumhuriyetçi Kongre üyelerini tedirgin etmesi bekleniyor.

Ancak Bakan Austin, Biden yönetiminin El Kaide ve IŞİD gibi grupların gelecekte oluşturabileceği tehditlere karşı koyma planlarını savundu. Austin, bu planlar arasında İHA uçuşlarını ve ülke dışından gelecek komandoları saydı.

Austin, "Ufuk ötesi operasyonlar zordur ama kesinlikle imkansız değildir. Bu operasyonlara destek veren istihbarat sadece sahadaki ABD askerlerinden değil, çeşitli kaynaklardan gelir" dedi.

VOA