AİHM'den Türk futboluyla ilgili emsal karar

AİHM, Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu’nun “bağımsız ve tarafsız bir organ olmadığı” ve “yapısının değiştirilmesi gerektiği” yönünde emsal teşkil eden bir karar aldı. 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde alınan (AİHM) karar, Trabzonspor’un eski oyuncularından Ömer Kerim Ali Rıza tarafından açılan davada verildi. 

Aynı zamanda İngiliz vatandaşı olan Ömer Rıza, maaşlarını ve primlerini ödemeyen Trabzonspor ile sözleşmesi devam etmesine rağmen, İngiltere’ye dönmüş ve iki taraf arasındaki uyuşmazlık önce TFF Uyuşmazlık Çözüm Kurulu (UÇK), ardından da TFF Tahkim Kurulu gündemine taşınmıştı. 

UÇK futbolcunun sözleşmesini haksız feshettiğine karar vermiş ve bu nedenle Trabzonspor’a tazminat ödemesine hükmedip dört ay süreli sportif ceza vermişti. Ömer Kerim Ali Rıza, UÇK kararına karşı Tahkim Kuruluna başvurmuş, Tahkim Kurulu futbolcunun ödeyeceği tazminat miktarını azaltmış ve sportif cezayı kaldırmıştı.   

Ali Rıza bunun üzerine ihtilafı FIFA Uyuşmazlık Çözüm Dairesi ve Spor Tahkim Mahkemesi'ne (CAS) götürmüş, fakat bu organlar “yetkin” olmadıkları sonucuna varmıştı. 

Son çare olarak AİHM

Ömer Rıza, bunun üzerine son çare olarak 2010 yılında AİHM’ye başvurdu. Tahkim Kurulu üyelerini TFF Yönetim Kurulu’nun atadığını, TFF’nin de ağırlıklı olarak profesyonel futbol kulüplerinin temsilcilerinden oluştuğunu belirtip bu durumda "bağımsız ve tarafsız bir yargıdan söz edilemeyeceğini” savundu. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin adil yargılanmayı güvence altına alan maddesinin ihlal edildiğini ileri sürdü.

Ömer Rıza’nın bu tezleri AİHM tarafından geçerli bulundu. Mahkemenin bugün açıklanan gerekçeli kararında, Tahkim Kurulu’nun profesyonel futbol kulübü yöneticilerinden oluşan TFF tarafından, görev süreleri önceden belirlenmeksizin ve tarafsızlıklıkları konusunda and içmeksizin tayin edilmeleri Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin adil yargılanma hakkıyla ilgili 6'ncı maddesine aykırı bulundu. 

Kararda, Tahkim Kurulu bünyesinde hiçbir deontolojik kural bulunmaması ve TFF kararlarının yargı denetimine kapalı olmasına da işaret edildi.   

AİHM, bu durumda, Ömer Rıza’nın Tahkim Kurulu’nun tarafsızlık ve bağımsızlığını sorgulamasının “meşru” olduğu sonucuna vardı. 

Türk futbolunda "sistemik sorun"

Mahkeme, Türk futbolunda uyuşmazlıkların çözümüyle ilgili “sistemik bir sorun” olduğunu da belirtti. Devletin, Tahkim Kurulu'nun TFF yönetimine karşı bağımsızlığını sağlayacak ve kurumsal yapısını kapsayacak bir reform gerçekleştirmesi gerektiğine de hükmetti. 

Karar gereği Ankara, Ömer Kerim Ali Rıza’ya 12 bin 500 Euro manevi tazminat, 6 bin 975 Euro da mahkeme masrafı ödeyecek.

Karar, sporda uyuşmazlıkların çözümü ve tahkim mekanizması hakkında bir ilk olması bakımından hem Türkiye hem de Avrupa hukuku için örnek teşkil ediyor. 

AİHM gündeminde benzer çok sayıda dava bulunuyor. 

Kayhan Karaca / Strasbourg

 Deutsche Welle Türkçe