AKP'nin ikinci yargı paketinde hangi düzenlemeler var?

AKP, 'Yargı Reformu Strateji Belgesi' kapsamında hazırlanan ikinci yargı paketini TBMM Başkanlığı'na sundu.

Ağırlıklı olarak hukuk mahkemelerindeki yargılama usullerine ilişkin düzenleme öngören 63 maddelik yargı paketiyle, arabuluculuğun kapsamını da genişletiyor. AKP, koronavirüs salgını nedeniyle, cezaevlerinden tahliye yolunu açması planlanan yeni infaz düzenlemesine ilişkin teklifi ise, gelecek hafta muhalefet partilerinin de görüşleri aldıktan sonra TBMM Başkanlığı'na sunmayı hedefliyor.

AKP milletvekillerinin imzasıyla TBMM Başkanlığı'na sunulan yargı paketinde yer alan bazı önemli düzenlemeler şöyle:

Boşanma, velayet davaları gizli duruşmayla yapılabilecek:

• Duruşmanın gizli yapılması halleri arasına "yargılama ile ilgili kişilerin korunmaya değer üstün menfaatinin bulunması" hali de ekleniyor. Böylece, örneğin, boşanma, velayet davalarında, taraflardan birinin üstün menfaati ya da çocuğun üstün menfaati gerekçesiyle gizlilik talebinde bulunulabilecek. Ayrıca ticari sır gerekçesiyle de yine gizli duruşma talep edilebilecek.
• Reddi hakim nedenleri arasında, daha önce aynı uyuşmazlıkta arabuluculuk veya uzlaştırmacılık yapmış olma koşulu da ekleniyor. .
• Hukuk yargılamasında sulh ve arabuluculuğun etkinliğinin artırılması amacıyla yargıca verilen yetki artılıyor. Bu yargılamalarda hakimler taraflara sulh ve arabuluculuğun esasları, süreci ve hukuki sonuçları hakkında aydınlatıcı ilgi vererek, bu yöntemi önerebilecek.

Resen SEGBİS yolu açılıyor:

• Ses ve Görüntülü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile duruşmaya katılıma kriterler getiriliyor. Mevcut yasada SEGBİS'le duruşmaya katılmak ancak tarafların rızasına bağlıydı. Ancak yeni düzenlemeyle, tarafların rızasının yanı sıra, mahkemeler resen de ses ve görüntü nakli aracılığıyla duruşmaya katılım sağlayabilecek. Tanık, arabulucu gibi diğer ilgili tarafların da yine bu yöntemle dinlenebilecek. Ayrıca "fiili engel veya güvenlik" gerekçesiyle duruşmanın bulunduğu yerde yapılamaması halinde il sınırları içinde başka bir yerde duruşma yapılabilecek.

Vekil hariç avukatlar salondan çıkarılabilecek:

• Duruşma sırasında hakim tarafından salondan çıkarılacak kişiler kapsamına avukatlar da alınıyor. Buna göre duruşma sırasında, taraf vekili sıfatı bulunmayan avukatlar, duruşma düzeninin bozmaları halinde hakim tarafından salondan çıkarılabilecek.
• Birden fazla hakimin heyet halinde yargılama yaptığı mahkemeleri ifade eden "toplu mahkemeler"de, tüm kararların mahkeme heyeti tarafından verilmesi zorunluluğu getiriliyor. Ancak mahkeme başkanı iş veya davanın özelliğine göre tahtikatın heyetçe veya tahkikat hakimi olarak görevlendirilecek bir üye tarafından yürütülmesine de karar verebilecek.
• Belgelerde, okuma yazma bildiği halde imza yerine mühür, bir alet ya da parmak izi kullanılması, noter onayına bağlanıyor.
• Bilirkişi raporlarına iki hafta olan itiraz süresi, zorunlu hallerde bir kereye mahsus olma üzere iki hafta daha uzatılabilecek.
• İhtiyati tedbir kararına uymayanlara 6 aya kadar disiplin hapsi cezası verilebilecek.
• Kadastro Kanunu'na eklenen maddeyle, kadastro mahkemelerinin verdiği kararlar ile orman kadastrosuna ilişkin davalarda verilen kararlarla ilgili miktar veya değere bakmaksınız istinaf ve temyiz yoluna başvuru yolu açılıyor.
• Sulh hukuk ve asliye hukuk mahkemeleri ile özel yasalarla kurulan mahkemelerin yargı çevresini belirleme yetkisinin kapsamı genişletiliyor. Mevcut yasada sadece büyükşehir belediyesi bulunan illerde, Adalet Bakanı'nın önerisi üzerine HSK'de olan olan yargı çevresini belirleme yetkisi , tüm illeri kapsayacak şekilde genişletiliyor.
• Sigortacılık Kanunu'na yeni eklenen maddeyle, sigortacılık yapan kurum veya kuruluşlardan ya da hesaptan tazminat talep etme ilkeleri yeniden belirleniyor. Buna göre tazminat alacağı, sadece hak sahibine veya avukatına ödenebilecek ve hiç kimseye devredilemeyecek. Tazminat alacağı ise kendisinin yanı sıra eş, çocuk, anne babası veya avukatı tarafından takip edebilecek.

Tüketici mahkemesine başvuruda arabulucu zorunluluğu:

• Türk Ticaret Kanunu'na eklenen maddeyle, dava şartı, arabuluculuğa tabii uyuşmazlıkların kapsamı genişletiliyor. Buna göre tüketici tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda da dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması koşulu getiriliyor. Ancak tüketici hakem heyetinin görevi kapsamındaki uyuşmazlıklar veya tüketici hakem heyetine yapılan itirazlar bu kapsama girmeyecek. Davanın tüketici lehine sonuçlanması halinde arabuluculuk ücreti davalıdan tahsil alınacak. Ancak, bu düzenleme yasalaştığı tarihte süren davaları etkilemeyecek.

'İnfaz 3. yargı paketi olacak'

AKP'nin, koronavirüs salgını nedeniyle, cezaevlerindeki şişkinliği azaltmak için çok sayıda tutuklu ve hükümlüye tahliye yolunu açacak infaz düzenlemesini ise önümüzdeki hafta muhalefet partilerinin görüşüne sunduktan sonra Meclis Başkanlığı'na verecek.

Kulislere yansıyan bilgilere göre terör, cinsel istismar suçlarının kapsam dışında tutulması beklenen yeni düzenlemeyle 100 bin dolayındaki kişinin tahliyesini sağlayacak düzenleme hedefleniyor.

AKP Grup Başkanvekili Mehmet Muş, 2. yargı paketinin Meclis'e sunulması nedeniyle yaptığı açıklamada, infaz düzenlemesinin "3. yargı paketi" olarak TBMM Başkanlığı'na sunulacağını bildirdi. Muş, "İnfaz düzenlemesinde de son aşamaya gelmiş bulunmaktayız. Meclis'te bu önümüzdeki hafta diğer siyasi parti gruplarıyla görüşmeler yapacağız. Onlarla görüştükten sonra teklifimizi nihai hale getirip Meclis Başkanlığı'na sunacağız"dedi.

Ayşe Sayın  BBC Türkçe, Ankara