KARAR/ALMANYA

İstanbul’daki barış görüşmelerinin ne sonuç doğuracağını kimse tahmin edemiyor. Putin bir uzlaşmaya da razı olabilir, saldırılarını şiddetini de arttırabilir. Rusya tarafı görüşmeler bağlamında Nazilerden arındırma, özel operasyon gibi propaganda kavramlardan vazgeçmiş gibi görünüyor.

Ancak Kırım’ın Ruslara kalması, Donetsk ve Luhansk’da kurulan sözde cumhuriyetlerin bağımsızlığı konusunda ısrarlı. Ayrıca Ukrayna’nın anayasasının değiştirerek tarafsız bir ülke olmasını ve NATO’ya üye olmamasını garanti etmesini talep ediyor.

Ukrayna tarafsızlık ve NATO konusunda uzlaşmaya hazır. Ancak Kırım ve Donetsk’in Ukrayna’ya ait olduğu görüşünü savunuyor. Ukrayna ayrıca Moskova’dan savaş tazminatı ve üçüncü ülkelerin garantisini de talep ediyor. Öte yandan Mariupol’u işgal eden Rusya’nın burayı terk etmeyeceğinden de hareket ediliyor. Yani birinci senaryoya göre Kırım, Donetsk ve hatta Mariupol’u Rusya’ya veren tarafsız ve NATO’ya girmeme garantisi veren bir Ukrayna, Putin’in ülkesinde saygınlığını koruyabileceği bir çözüm olabilir.

Ukrayna’nın beklenmedik direnişi karşısında Rus ordusu zor duruma düştü. Ancak Rusya hava ve roket gücünü kullanarak bu savaşı sürdürebilme imkanına sahip. Rusya ayrıca Ukrayna’yı sürekli bombalayıp, çaresiz bırakarak müzakerelerde avantajlı konuma geçmeyi planlayabilir. Ayrıca milyonlarca Ukraynalıyı göçe zorlayıp AB ve NATO’yu çaresiz hale getirmeyi de bir savaşa stratejisi olarak kullanma imkanı var.

Bir diğer ihtimal de Rusya’nın kimyasal hatta nükleer silahlar kullanarak Ukrayna’yı tamamıyla işgal etmeye kalkışması. Düşük olana bu ihtimale göre kentlerde uzun sürecek gerilla savaşları söz konusu olabilir. Uzun ve

Düşük bir ihtimal olarak görülen bu senaryoya göre Rusya savaşı Ukrayna’ya komşu ülkelere de taşıyabilir. Putin daha önce Baltık ülkelerindeki Rus vatandaşlarının haklarını korumaktan söz etmişti. Rus medyasında da haritalar üzerinde sadece Ukrayna’nın değil Avrupa’nın da tamamen Nazilerden temizlenmesi haberleri yapılmıştı. Polonya’ya daha önce de üstü kapalı tehditler yapılmıştı.

Ancak Putin’i Ukrayna ile bu denli sorunlar yaşarken NATO’yla bir savaşı tetikleyecek hamlelere yanaşmayacağı tahmin ediliyor. Öte yandan ABD Başkanı Biden da NATO topraklarına bir saldırının Üçüncü Dünya Savaşı anlamına geleceğini açıklamıştı. Biden ayrıca Ukrayna’da kimyasal silah kullanmanın da NATO’nun reaksiyon göstermesine yol açacağını söylemişti.

Rusların yoğun protestolara yaparak savaşı sonlandırması ve Putin’i düşürmesi gibi beklentilerin gerçekçi olmadığı kısa sürede ortaya çıktı. Rusya’daki ufak tefek protestoların haricinde ciddi bir iç muhalefet oluşmadı. Rusların yüzde 70’nin de savaşa karşı olmadığı biliniyor.

Savaş karşıtı eylem ve söylemler artık ağır cezai yaptırımlara uğruyor. İnsanlar savaş karşıtlığını dile getirmekten çekiniyor. Bunun yanında binlerce Rus muhalif baskılardan çekindiği için ülkeyi terk etmiş durumda. Ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımlarda Rusların Putin’e değil Batı’ya olan nefretini arttırdı. Yani Putin’in bu kriz sonrası iktidarı kaybetme ihtimali yok denecek kadar az.

PUTİN’E KARŞI DARBE

Putin’e karşı istihbarat ya da askeri çevreler aracılığı ile bir darbe yapılmasını Rusya uzmanları imkansız görüyor. Rus İstihbarat Uzmanı Andrej Soldatov “Rusya’da ordu ve istihbarat darbeler konusunda geleneksel olarak başarılı değil. Bu işe kanalize edebilecekleri genç subaylar yok. Ayrıca Putin olası bir darbe ve komploya karşı aşırı dikkatli‘‘ diyor.

Gözlemciler ayrıca siyasi ve ekonomik elit kesimde Putin’e karşı bir oluşum tespit edemediklerini söylüyor. Yaptırımlara rağmen Rus elitleri Putin’in arkasında. Elitlerin Putin’e karşı komplo hazırlığında olduğu iddiaları Batı’nın arzularını ifade ediyor gerçekleri değil.

ÇİN MÜDAHİL OLUYOR

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping bu zamana kadar Putin’e savaşı sonlandırması konusunda bir telkin ya da talepte bulunmadı. Gerçi çatışmaların bir an önce bitmesi çağrısı yaptı ama Putin’i suçlu olarak göstermekten kaçındı. Çin yönetimi ABD’yle yaşayacağı olası gerilimlerde kendisine bağımlı bir Rusya’nın varlığını arzu ediyor. Onun için Rusya ile arasına resmi bir mesafe koymuyor.

BM’de Rusya’ya karşı oylamalarda çekimser kalan Cin, Economist gazetesinin yorumuyla “Rus taraflı sözde tarafsızlık‘‘ tavrı sergiliyor. Savaşın Batı’nın birliğine katkı sunması, Batı’da askeri bütçelerin artması Çin’in menfaatleri ile uyuşmuyor. Ama Çin’in Rusya ile yakınlaşması Batı ile olana ilişkilerini zedeleyebilir. Zayıf bir Rusya Çin’in daha çok işine geliyor çünkü böylece Rusya’nın Çin’e olan bağımlılığı artıyor. Savaş Ukrayna sınırlarında kaldığı müddetçe Çin’in Rusya’ya karşı bir tavır geliştirmesi beklenmiyor.

Not: Bu yazı Spiegel Online sitesinde yayımlanan“ Sechs Szenarien, wie es in der Ukraine weitergehen kann‘‘ başlıklı yazıdan derlenmiştir.

KARAR