Gri pasaport skandalıyla ilgili ilk davada hakim karşısına çıkacak olan sanık, Malatya Yeşilyurt ve Ordu Korgan belediyeleri gibi pek çok yer ile Hannover Belediyesi'nin ortak bir çevre projesi yapacağını gerekçe göstererek Türkiye'ye davetiyeler gönderen Ersin K. Belgelerde, Ersin K., Hannover'de ticari sicile kayıtlı Nord Bau Kilit GmbH şirketinin temsilcisi olarak yer alıyor.

Suçlamalar neler?

Bingöl Karlıova doğumlu Alman vatandaşı Ersin K., 30.07.2020 - 01.08.2020 tarihlerinde Almanya'ya beş kişinin getirilmesiyle bağlantılı olarak, Almanya Yabancılar İkamet Yasası uyarınca "geçerli bir vizesi veya ona eş değer bir belgesi veya ülkede oturum hakkı olmayan yabancıların Almanya'ya girişine yardım etmek ve insan kaçakçılığına teşebbüs" ile suçlanıyor. Bu suçlamanın cezası da suçun derecesine göre para cezası veya üç ay ile beş yıla kadar hapis cezası olabiliyor.

DW Türkçe'nin ulaştığı iddianamede, Ersin K.'nın 30.07.2020 tarihli davetiye yazısıyla Almanya'ya 53 kişiyi davet ettiği, bunlardan 46'sının hizmet pasaportu ile Almanya'ya geldiğinin tespit edildiği belirtiliyor. Sanığın öncesinde de bu kişilerle ilgilenmeyi hedeflemediğinin görüldüğü, onlara kalacak yer ayarlamadığı ve onlar için Almanya'da bir gezi veya program hazırlamadığı ifadelerine yer veriliyor. Bu nedenle de Ersin K., ülkeye yasa dışı yollardan seyahati bilerek mümkün kılan bir "sahte davetçi" olarak tanımlanıyor.

Ersin K.'nın davetiyle hizmet pasaportu çıkarılan ve Almanya'ya gelen gruptan bir kısmının Hannover'e gittiği, onların da sadece iki gün zarfında farklı yerlere dağıldığı aktarılıyor. Söz konusu gruptan da en az beş kişinin sığınma başvurusunda bulunduğu kaydediliyor. Sığınma başvurusu yapanlardan birinin Hannover'deki davada ayrıca tanık olarak dinleneceği de dikkat çekiyor. İddianamede Ersin K.'nın yargılanması, kimlikleri, ikametleri ve oturumları saptanmış bu beş kişiyle bağlantılandırıldığı görülüyor.

Soruşturma dosyasında gri pasaportla Türkiye'den Almanya'ya yolcu getiren seyahat şirketi Yazıcıoğlu Turizm Nakliyat'ın Alman otobüs şirketi Marco Schäfer GmbH ile işbirliği yaparak 2018- 2023 arasında yolcu taşıma ruhsatı aldığı bilgisi de yer alıyor. Bu yüzden şimdiye kadar ortaya çıkandan çok daha uzun bir zaman diliminde ve daha çok kişinin gri pasaportla Almanya'ya getirildiği tahmin ediliyor.

Bavyera Eyaleti'nde de üç soruşturma yürütülüyor

DW Türkçe, Türkiye'de Nisan ayında gündeme gelen belediyelerin hizmet pasaportlarıyla insan kaçakçılığı yaptığı iddialarıyla bağlantılı sadece Almanya'nın Bavyera Eyaleti'nde şimdiye kadar dört soruşturma açıldığını, bunlardan üçünün hâlâ sürdüğünü ortaya çıkarmıştı. Bavyera Eyalet Hükümeti, eyaletteki soruşturmaların Weiden in der Oberpfalz, Traunstein ve Münih savcılıkları tarafından yürütüldüğü bilgisini vermişti.

Weiden Başsavcılığı, Çekya sınırındaki Waidhaus'ta Ekim/Kasım 2020 tarihlerinde yapılan kontrollerinde aynı organizatörlerin getirdiği ve gri pasaportlarla giriş yapan çok sayıda kişinin tespit edilmesi üzerine soruşturma başlatmıştı. Söz konusu savcılık, sadece o bölge üzerinden en az 213 kişiyi getirmek veya getirmeye teşebbüsten 30 şüpheli hakkında adli soruşturma yürütüyor.

DW Türkçe'ye bilgi veren soruşturmadan sorumlu savcılık, otobüs şoförü ve gri pasaportu sağlayan kişiler de dahil olmak üzere, hakkında soruşturma yürütülenlerin tamamının Türk vatandaşı olduğunu ve Türkiye'de ikamet ettiğini, söz konusu 213 kişiden 20'sinin de iltica başvurusunda bulunduğunu kaydediyor. Soruşturma belgelerine göre, Ordu Korgan Belediyesi tarafından sağlanan gri pasaportla Almanya'ya gelen 46 kişi arasında 29 Kasım 2017 doğumlu, yani seyahat sırasında üç yaşından küçük bir çocuk da bulunuyordu.

T.C. İçişleri Bakanlığı da konuyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verilen soru önergelerine 22 Eylül 2021 tarihiyle verdiği cevapta, Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından konuyla ilgili 19 ilde inceleme ve soruşturma yürütüldüğünü duyurdu, ancak detay vermedi.

Devlet memurları hariç gri pasaport verilmiyor

DW Türkçe'nin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Almanya Dışişleri Bakanlığı da Nisan 2021'den beri Alman makamların Türk yetkililerle yoğun bir diyalog içinde olduğunu vurgulamış ve Türk tarafının, devlet memuru olmayan kişilerin gri pasaportla belediyeler arası işbirliği kapsamında yurt dışına çıkmasına ilişkin uygulamayı durdurduğunu açıklamıştı. 

Türkiye'de gri pasaportlar ile ilgili düzensizlikleri ilk kez Nisan ayı başında, Malatya Yeşilyurt Belediye Meclisi Üyesi CHP'li Günnur Tabel ortaya çıkardı. Tabel, Malatya Yeşilyurt'tan "Çevreye Duyarlı Bireyler Yetiştirme" Projesi adı altından Şubat 2020'de Almanya'nın Hannover kentine gitmek üzere gri pasaport verilen kişilerden 43'nün dönmediğini ve benzer olayların başka belediyelerde de yaşandığını kamuoyuyla paylaşmıştı.

Elmas Topcu

 Deutsche Welle Türkçe