Silahların gölgesinde gerçekleştirilen referandumun artından Putin, Donbas, Herson ve Zaporijya’nın artık Rus toprağı olduğunu ilan etti. Ancak Kremlin’den gelen açıklamaya dünya tepki gösterdi. İngiltere yeni yaptırım paketi açıkladı. AB liderleri ilhakın yasa dışı olduğunu vurguladı. ABD Başkanı Biden da “Rusya uluslararası hukuku ihlal etti ve BM sözleşmesini ayaklar altında ezdi” tepkisini gösterdi.

MÜTTEFİKLER BİLE İŞGALDEN SONRA MOSKOVA’YA SIRTINI DÖNDÜ

Ukrayna topraklarındaki işgal, Şangay Beşlisi üzerinden kurgulanan Avrasya birliği için de bir turnusol kağıdına dönüştü. Geleneksel müttefik olarak görülen başkentler bile Moskova’ya sırt çevirdi. Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan vatandaşlarını savaşa katılmamaları konusunda uyardı. Kazakistan sandık sonuçlarını tanımayacağını açıkladı. Çin’den de Moskova’ya destek mesajı gelmedi.

AVRASYA BLOĞU İLK ZORLUKTA ÇATLADI

Türkiye’nin AB ve NATO yerine yönünü Avrasya’ya çevirmesi gerektiğine dönük görüşler dile getirilirken Avrasya bloğu ‘Kiev duvarına’ çarptı. Silah zoruyla dört bölgeyi ilhak eden Rusya’ya geleneksel müttefiklerinden bile destek gelmedi. Batılı ülkelerin yanı sıra Çin, Kazakistan, Özbekistan da referandum sonuçlarını kabul etmedi. Avrasya hayali ilk ciddi sınavında başarısız oldu.

Türkiye’nin Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) yerine Rusya ve Çin liderliğindeki doğu bloğu yanında yer alması görüşü savunuluyor. Şangay beşlisi üzerinden kurgulanan ve Avrasya olarak tanımlanan görüş ilk ciddi sınavında çatladı. Rusya 20 Şubat’tan beri işgal ettiği Ukrayna’da birçok sivilin ölümüne neden olurken, uluslararası hukuku çiğnemeye devam ediyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’nın Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk bölgelerinin resmen ilhak ettiğini açıkladı ve bu bölgeleri buraları Rusya Federasyonu’nun dört yeni bölgesi olarak ilan etti. Karara dünyadan sert tepkiler gelirken, Avrasya bloğunda başta Çin olmak üzere Putin’in silah zoruyla ilhak kararını ne Kazakistan ne de Özbekistan tanımadı. Avrasya bloğu Moskavaya sırtını dönerken Batı’dan sert tepki geldi. ABD yönetimi, Rusya’nın Ukrayna’nın bazı bölgelerindeki “ilhak” kararını kınayarak Rus Merkez Bankası Başkanı dahil yüzlerce Rus şahıs ve kuruluşa yaptırım kararı aldı. ABD Başkanı Joe Biden, yaptığı yazılı açıklamada, “ABD, Rusya’nın bugün egemen Ukrayna topraklarını hileli bir şekilde ilhak etme girişimini kınıyor” ifadesini kullandı. Rusya’nın uluslararası hukuku ihlal ettiğini ve Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesini ‘ayaklar altında ezdiğini’ belirten Biden, “Şüphesiz ki bu eylemlerin hiçbir meşruluğu yoktur” ifadesini kullandı. İngiltere’de kararı tanımadığını belirtirken, yeni yaptırım paketinin uygulanacağını duyurdu. İngiltere’nin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri Kremlin’in hukuksuz kararını asla tanımayacaklarını açıkladı.

MÜTTEFİKLER PUTİN’E SIRT ÇEVİRDİ

Avrasya müttefikleri Putin’in uluslararası hukuku çiğneyen ilhak kararını tanımadıklarını açıklarken, Moskova’ya sırt çevirdi. Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan, vatandaşlarının Ukrayna’ya karşı yürütülen savaşa katılmasına karşı çıktı. Kırgızistan’ın Moskova Büyükelçiliğinden, yapılan açıklamada, başka bir ülkenin topraklarındaki çatışmalara katılan Kırgızistan vatandaşları için 5 ile 10 yıl hapis cezası öngörüldüğü hatırlatılarak Rusya’da yaşayan ve savaşa katılmaya zorlanan vatandaşlarına büyükelçiliğe başvurmayı tavsiye etti. Kazakistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aybek Smadiyarov, Rusya’nın Ukrayna’da planladığı referandumlara ilişkin yaptığı açıklamada Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunduklarının altını çizdi. ABD, Rusya’nın Ulusal Ödeme Sistemi Mir’i kullanan ülkelere baskısını artırırken, Özbekistan bu sistemi askıya aldığını duyurmuştu.

ANKARA’DAN MOSKOVA’YA TEPKİ: İLHAK KARARINI TANIMIYORUZ

Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’nın bazı bölgelerini ilhakını reddetti. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ilhak kararı ‘kabul edilemez’ olarak nitelendirildi. Türkiye’nin 2014’de yapılan gayrimeşru bir referandumla Kırım’ın Rusya tarafından ilhakını tanımadığı, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, bağımsızlığına ve egemenliğine verdiği güçlü desteği her vesileyle vurguladığı hatırlatılan açıklamada “2014’te benimsediğimiz bu tutum doğrultusunda, Rusya’nın, Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerini ilhak kararını reddediyoruz. Bu uluslararası hukukun ağır bir ihlalidir” denildi.

ÇİN DESTEK VERMEDİ ÇEKİMSER KALDI

Avrasya bloğunun en önemli aktörlerinden biri olan Çin’den Putin’in ilhak kararına destek gelmedi. Çin, Ukrayna’nın doğusunun Moskova’ya bağlanmak için yapılan referandumların ardından krizin diyalog yoluyla çözülmesi çağrısını yineledi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin’de düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, Çin’in Ukrayna sorunundaki tavrında değişiklik olmadığını vurguladı. Tüm ülkelerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi, meşru güvenlik kaygılarının dikkate alınması gerektiğini ifade eden Sözcü Mao, “Umarız taraflar farklılıklarını diyalog ve müzakere yoluyla çözmeye yönelir. Çin gerilimin düşürülmesi için uluslararası toplumun üyeleri ile yapıcı rol oynamaya hazırdır” dedi. Mao, Çin’in referandum sonuçlarını tanıyıp tanımayacağına dair bir açıklama yapmazken, ilhak kararını kınayan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) karar taslağı oylamasında çekimser kaldı. Çinin yanı sıra Hindistan, Brezilya ve Gabon da çekimser kaldı.

KARAR