Avrupa’da "Demir Perde" Geri mi Dönüyor?

Bundan tam 33 yıl önce, 1989 yılı Kasım ayında, tüm dünya Berlin duvarının yıkılışını, Doğu ve Batı Avrupa arasındaki duvarların kalkışını canlı olarak izlerken; 33 yıl sonra Avrupa yeniden demir ve beton duvarlarla ayrılıyor. Avrupa ülkeleri, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından, Rusya ve Belarus’la arasına yeniden barikatlar kuruyor.

Rus tehdidine karşı NATO'ya tam üyelik başvurusu yapan Finlandiya, bununla da yetinmeyerek, bu hafta sonu, 1300 km. uzunluğundaki Rusya sınırına 3 metre yüksekliğinde, 260 km. boyunca bariyer inşa etme projesinin ayrıntılarını açıkladı.

Moskova'nın siyasi baskı uygulamak için göçmenleri kullanmasından korkan Finlandiya, daha güçlü bariyerler inşa etmeyi kolaylaştırmak için Temmuz ayında sınır koruma yasasını değiştirdi.

Finlandiya'nın sınırları şu anda ağırlıklı olarak "hayvanların hareket etmesini önlemek" için tasarlanmış hafif ahşap bariyerlerle çevrili. Ancak hükümet, çok geçirgen olduğundan şikayet edilen mevcut ahşap bariyerleri; geçilmesi zor ve daha iyi izlenen demir ızgaralarla değiştirmek için düğmeye bastı. Sınıra duvar örme projesi Finlandiya hükümetine, 380 milyon Euro'ya mal olacak.

Bu yeni duvar, ülkeyi giderek daha fazla tehdit eden Kremlin'den korumak için 2023 ile 2026 yılları arasında inşa edilecek. Duvar aynı zamanda, gece görüş kameraları ve hoparlörlerle donatılacak.

Diğer sınır ülkelerinde de Belarus ve Rusya sınırına çekilmesi planlanan dikenli teller, demir ve beton duvarların oluşturulmasıyla ilgili birbiri ardına planlar açıklanıyor.

Ukrayna duvar ördü

Finlandiya'dan önce de Ukrayna, 11 Kasım'da Rusya'ya destek veren komşusu Belarus ile sınırda bir duvar inşa edildiğini duyurdu.

Kuzey Ukrayna'daki Volyn Oblast'ta beton ve dikenli tellerle örlü duvarın yapımına başlandı. Hendek ve devriye yoluyla çevrelenen dikenli tellerle kaplı beton duvarın inşaatı şimdiden 3 km'ye ulaştı. İnşaat aşamasının tamamlanmasının ardından sınır, kameralar ve dedektörler başta olmak üzere teknik donanımla 24 saat izlenecek.

Estonya, Letonya, Litvanya'dan demir teller

Doğu ile Batı arasındaki sınırlara çekilen bariyerler sadece son aylara ait değil. Rus tehdidinden korkan Estonya, Letonya ve Litvanya da, daha önce duvar öreceğini açıklamıştı. 2017'den itibaren Rusya'nın Kaliningrad yerleşim bölgesi ile sınırı boyunca demir tellerle örülü çit kurdu. Estonya, 110 km'lik doğu sınırının bir kısmı boyunca çit inşa etmeye başladı. Letonya ise 2019 yılında Rusya ile olan 300 km'lik sınırını tamamen kapatmak için bir proje başlattı.

Ancak bu eğilim, Ukrayna-Rusya savaşının uzamasıyla yeniden ivme kazanıyor. Kasım ayının başlarında, Polonya Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak, Rusya tarafından düzenlenen yasadışı göçmen geçişlerini önlemek için Rus yerleşim bölgesi Kaliningrad ile sınır boyunca bir bariyer inşa edildiğini açıkladı. Karar, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'yı Polonya sınırında sıkışan Rus toprağı Kaliningrad'a bağlayan uçuşların başlamasının ardından alındı.

Polonya, Beyaz Rusya ile de 5,5 metre yüksekliğinde ve 186 kilometre boyunca uzanan ve maliyeti 350 milyon Euro'yu bulan çokça tartışılan duvar inşaatını yeni tamamladı. Polonya'dan sonra Litvanya da, Belarus'dan gelen yasadışı göçmenlerin sınırı geçmesini önlemek için bariyer çekti. Bu bariyerin inşaatı da tamamlandı. Bu bariyerin Litvanya'ya maliyeti de 152 milyon euro. Litvanya ve Belarus arasındaki 679 km'lik sınırın 500 km'den fazlası şu anda dikenli tellerle ve 4 metre yüksekliğinde bir çitle kaplı. Sınırın geri kalanı, daha kolay kontrol edilebilen nehir ve göllerin bulunduğu bir bölge.

“Soğuk Savaş'ın hayaletleri”

Güvenlik ve göç nedeniyle yükselen duvarlar, Doğu ile Batı arasına yeni bir demir perdenin tohumlarını da ekerek, Avrupa'yı 30 yıldan fazla geriye götürme riskini de yükseltiyor. Özellikle de Ukrayna'daki savaş, "Kore tarzı" bir ateşkesle biterse, Putin'in Rusya'sı savaşı bırakır ama teslim olmaz ve resmi bir barış ve saldırmazlık anlaşması da imzalamazsa, Avrupa'da yeniden “Soğuk Savaş hayaletleri”nin dolaşacağından endişe ediliyor. Batı Avrupa'dan bakıldığında, dikenli tellerle kaplı bu sınırların görünümü, akıllara Soğuk Savaş'ı, Berlin Duvarı'nı ve Sovyet ve Batı blokları arasındaki "Demir Perde" hatırasını canlandırıyor.

Le Parisien gazetesine konuşan Soğuk savaş dönemi uzmanı tarihçi Galia Ackerman, Polonya'ya, Belarus üzerinden gelen Iraklı göçmenler örneğine gönderme yaparak, sınır ülkelerindeki duvar inşaatlarının artışını, "Kitlesel ve silahlı bir kara saldırısı olması durumunda veya göçmenlerin gelmesi durumunda, üst uçuşlar ve sınır muhafızları gibi modern araçlar yeterli değildir" sözleriyle açıklıyor.

Ackerman, Rusya'nın da Kırımlılar'ın güvenliğini garanti altına almak için, Kırım ve Donbas bölgesindeki sınır güvenliklerini arttırdığına dikkat çekiyor. Ackerman, "Burada amaç Kırım'ı kaybetmemek. Putin Kırım'ı kaybederse, iktidarı kaybeder" diyor.

ARZU ÇAKIR / VOA