Özbekistan’ın üçte birine tekabül eden bir alanı kapsayan Özerk Karakalpak Cumhuriyeti, yaşanan protestolar ile gündem oldu.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Karakalpak Cumhuriyeti’nin özerk statüsünü kaldırmak için anayasa referandumu yapılacağını söyledi.

Özerk Karakalpak Cumhuriyeti’nde bulunan toprak ağalarının ve siyasilerin başına buyruk hareket ettikleri ve Aral Gölü’nün kurumasından sonra bölgedeki özerk yapılanmayı güçlendirdiği ifade edildi. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in bu özerk gücü kırmak istediği bildirildi.

Özbekistan ordusu ve polisi, gösterilere müdahale etti. Yüzlerce kişi tutuklandı, 18 kişi hayatını kaybetti, 243 kişi yaralandı. Ancak Karakalpaklar geri adım atmayınca, Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev kararından vazgeçti ve şu açıklamayı yaptı: “Karakalpakların özerk statüsünü yine sadece Karakalpaklar değiştirebilir. Bizim öyle bir niyetimiz yoktur.”

İki Türk halkını karşı karşıya getiren olaylardan sonra, Karakalpak Türkleri gündem oldu. Odatv, Karakalpak Türklerini araştırdı.

KARAKALPAKLARIN TARİHİ

35 milyon nüfuslu Özbekistan’ın Karakalpak nüfusu 500 bin.

Ortaçağ’da Orta Asya bozkırlarına hakim olan ve Rusya içlerine akınlar düzenleyen Karakalpaklar, Peçenek ve Berendi Türkleri ile birleşerek 11. ve 13. yüzyıllar arasında büyük fetihler yapmıştır.

Dünya genelinde 600 bin nüfusa sahip Karakalpak Türklerinin 500 bini Özbekistan’daki Özerk Karakalpak Cumhuriyeti’nde yaşıyor.

Kıpçak – Nogay Türkçesinin bir kolu olan Karakalpak Türkçesini konuşan Karakalpaklar, geleneklerine ve adetlerine bağlı olmalarıyla biliniyor.

1936’da Sovyetler Birliği’nin lideri Josef Stalin tarafından özerk statüyle Özbekistan’a bağlandı. Sovyetler Birliği içerisinde dillerini ve kültürlerini koruyan Karakalpak Sovyet Cumhuriyeti, 1970’lerde ekonomik olarak oldukça gelişti. Ancak Aral Gölü’nün kurumaya başlamasıyla zor bir sürece girdi.

1990’da Karakalpak Sovyet Cumhuriyeti bağımsızlık ilan etti.  Karakalpak Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlık ilan eden Özbekistan devleti tarafından tekrar Özbekistan’a bağlandı.

O günden beri Özbek Hükümeti ve Karakalpak Özerk Yönetimi arasında siyasi gerilimler yaşanıyor.