AYM'de başkanlık yarışında kimler aday?

Anayasa Mahkemesi'nde yarın yapılacak başkanlık seçimleri için kulislerde dört adayın adı geçiyor. Ancak son dakikada başka adayların da çıkabileceği veya bazı adayların yarıştan çekilebileceği belirtiliyor.

Anayasa Mahkemesi'nde (AYM) Zühtü Arslan'ın görev süresinin dolacak olması nedeniyle yarın (21 Mart) başkanlık için seçim yapılacak. Kulislerde, Kadir Özkaya, İrfan Fidan, Yusuf Şevki Hakyemez ve Yıldız Seferinoğlu'nun başkan adayı olarak isimleri konuşuluyor.

Dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından YÖK'ün gösterdiği üç aday arasından 17 Nisan 2014'te Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilen Zühtü Arslan'ın 12 yıllık görev süresi 20 Nisan'da doluyor.

Seçim nasıl yapılacak?

Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'a göre AYM Başkanı üye tam sayısının salt çoğunluğuyla 4 yıl için seçiliyorlar. Yani, başkan seçilmek için 15 üyeden 8'nin oyunu almak gerekiyor.

AYM İçtüzük'e göre seçimlerde aday olma sistemi uygulanmıyor. Tüm üyeler doğal aday olarak kabul ediliyor. Seçimlerde üyelerin ayrı ayrı adlarını ve soyadlarını taşıyan oy pusulaları, bir zarf içinde üyelere dağıtılıyor. Üyeler, hangi ismi başkan olarak görmek istiyorsa sandığa onu atıyor. İsteyen kendi ismini de yazabiliyor. Ancak seçimler yedi gün içinde sonuçlandırılmak zorunda.

Kimler aday?

DW Türkçe'nin ulaştığı bilgilere göre, başkan adaylığı için Başkan Vekili Kadir Özkaya, üyeler İrfan Fidan, Yusuf Şevki Hakyemez ve Yıldız Seferinoğlu'nun isimleri yüksek mahkemenin koridorlarında konuşuluyor. Ancak AYM'de yapılacak pazarlık sonucunda son dakika başka adayların da çıkabileceği veya bazı adayların diğerinin lehine yarıştan çekilebileceği belirtiliyor.

2023'te yapılan son başkanlık seçiminde aday olan İrfan Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın kendisini işaret etmesine karşın 5 oyda kalmış ve seçilememişti. Bu seçimi 8 oyla Zühtü Arslan kazanmıştı. Eski İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı olan Fidan, Yargıtay üyeliğine atandıktan dört gün sonra AYM üyeliği seçimlerinde aday olmuş ve 2021'de Erdoğan tarafından AYM'ye taşınmıştı. Fidan, AYM içerisindeki "şahin" isimlerin başında geliyor.

Muhalif üye de aday

Anayasa hukukçusu olan Prof. Dr. Yusuf Şevki Hakyemez, 25 Ağustos 2016 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından AYM üyeliğine seçilmişti. Ancak Hakyemez, 8 yıldır sürdürdüğü görevi sırasında muhalif bir çizgi izledi. Zühtü Arslan, Hasan Tahsin Gökcan, Emin Kuz ve Engin Yıldırım ile birlikte birçok karşı oya imza attı. Bu nedenle Hakyemez'in seçim sırasında kendisi dahil en az 5 üyenin oyunu alabileceği konuşuluyor. Bu sayının daha da artabileceği belirtiliyor.

İdari yargı kökenli olan ve 2014 yılında Danıştay üyesiyken Erdoğan tarafından atanan Kadir Özkaya, 2020'den bu yana AYM Başkan Vekilliği ve İkinci Bölüm Başkanlığı görevini yürütüyor. Özkaya, AYM'nin şu an en deneyimli üyelerinin başında geliyor.

Avukat kökenli olan, bir dönem AKP milletvekilliği yapan Yıldız Seferinoğlu da Adalet Bakan Yardımcısı olarak görev yaparken Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından AYM'ye atanmıştı.

Yeni başkanı hangi dosyalar bekliyor? 

Zühtü Arslan'ın yerine 20 Nisan'dan itibaren AYM'yi yönetecek olan yeni başkanı, 4 yıllık görev süresi boyunca kritik dosyalar bekliyor.

Bunların başında Gezi davasında verilen mahkûmiyet kararlarına karşı yapılan bireysel başvuru ile AYM'nin Can Atalay'a ilişkin verdiği iki ihlal kararının uygulanmaması üzerine yapılan yeni başvuru geliyor.

Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) tahliyesini istediği Selahattin Demirtaş'a ilişkin AİHM kararının uygulanmaması nedeniyle yapılan bireysel başvurunun da bu dönemde gündeme alınması bekleniyor.

Diğer yandan özellikle MHP'nin baskısıyla AYM'nin bireysel başvuru yetkilerinin kısıtlanıp kısıtlanmayacağı yeni dönemde belli olacak. 

Erdoğan iki üye daha seçecek

Başkanlık seçiminin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, AYM'ye iki üye daha seçecek. Bunlardan biri Zühtü Arslan'ın yerine, diğeri ise 12 Mayıs'ta görev süresi dolacak Emin Kuz'un yerine belirlenecek. Erdoğan son olarak 30 Ocak'ta Danıştay 10. Daire Başkanı Yılmaz Akçil'i AYM üyeliğine getirmişti. Böylece Erdoğan'ın AYM'ye atadığı üye sayısı 10'a çıkacak. Abdullah Gül'ün atadığı üye sayısı ise 2'ye (Hasan Tahsin Gökcan ve Engin Yıldırım) düşecek. Muhterem İnce, Kenan Yaşar ve Rıdvan Güleç'i ise TBMM seçmişti.

DW