Kurban Bayramı İslam dünyasının en kutsal bayramlarından biridir. Üç dünyevi dinin - Musevilik, Hristiyanlık ve İslam’ın - her üçünde de çeşitli şekillerde Kurban Bayramı var. 

TÜRKAN HÜSEYNOVA / TÜRK YOLU

Daha eski zamanlarda da kurban gelenekleri çeşitli şekillerde mevcut olmuştur. Örneğin, ateşe tapanlar ateşte insan yakarak Allah’a yakınlıklarını gösterirlerdi. Eski Çin’de insanları tanrılara kurban verme geleneği vardı, ülkeyi doğal afetlerden korumak için çocukları bile suya atarlardı.

İslam’da Kurban Bayramı özel anlam ve önem ifade ediyor. İslam’a göre kurban “Allah’a yaklaştıran” anlamına geliyor. Kurban, Allah’ın rızasını kazanmak için Kurban Bayramı gününde ibadet niyetiyle Allah’ın adıyla kesilen hayvana denir.

Hangi Hayvanlar Kurban Olarak Kesilebilir? 

Kurban Bayramı’nda kesilen kurbanlara İbrahim Peygamberin oğlu İsmail’in adıyla “İsmail Kurbanı” da denilmekte. 

Kurban’da genellikle sağlıklı koyun, koç, dana ve deve kesilir. Nesil üretiminde dişi hayvanların rolü önemli olduğu için kurbanlık hayvanın erkek olması tercih edilir. Kurbanlık koç en az 6 aylık, dana veya deve ise en az 1 yaşında olmalı.

Kurban hayvanlarından keçi ve koyun bir kişi tarafından, dana veya deve 7 kişiye kadar ortaklaşa kesilebilir. Ortaklaşa kesilen kurbanda herkese düşen et payını en az 3 hisseye bölebilmek mümkün olmalıdır. Bölünen parçalarından biri kurban kesenin kendi ailesine, diğerleri ise fakirlere eşit şekilde dağıtılmalıdır. Borç parayla alınan kurbanlık hayvan da İslam dininde takdir edilmez. 

Kurban Çeşitleri

Kurbanın üç çeşidi var: 

1. Udhiyye Kurbanı- Kurban Bayramı’nda kesilen kurban
2. Adak Kurbanı
3. Hac Kurbanı- Hac ziyareti zamanında kesilen kurban

Kurban Nasıl Kesilir?

• Kurban hayvanı kesilecek yere incitilmeden götürülmeli; kesilecek zaman Kıble’ye karşı ve sol tarafı üstüne yatırılmalı; kurban sahibi hayvan kesilen zaman orda bulunmalı veya kesecek kişiye vekalet vermeli;
• Kurbanı kesen şahıs hayvana eziyet etmemeli, bıçağı ona göstermemeli, sağ elinde tuttuğu bıçakla hayvanı keserken “Bismillahi Allahü Ekber” demeli.
• Hayvan yere yatırılırken Kur'an-ı Kerim’den “Yüzümü gökleri ve yeri yaratan Allah’a, O’nun birliğine inanarak çevirdim. Ben müşriklerden değilim” (El-Enam 79, 162-163) şeklinde ayetler okunur, “Ey Allahım, dostun İbrahim’den ve habibin Muhammet’ten (s.a.s.) kabul ettiğin gibi, benden de kabul buyur” şeklinde dualar edilerek tekbir getirilir.
• Yalnız kurban sahibinin değil, onu kesenin de besmele çekmesi gerekir.
• Koyun, keçi, dana hayvanları kurban kesilirken çenelerinin altından, deve ise ayak üstü sol ön ayağı bağlanarak göğüsünden kesilir. Hayvanın boğazının iki tarafındaki şah damarları, yemek borusu kesilmeli ve kanı akıtılmalı.
• Hayvan tamamen ölmeden başını ve ayaklarını kesmek, derisini soymak, Kıbleden döndürmek ve eziyet vermek günahtır.
• Kurbanlık hayvan kesildikten sonra tamamen ölene dek beklemek gerek. Daha sonra hayvanın başı kesilir, ardından hayvanın karnı kesilerek iç organları çıkarılır, gövdesi ve eti doğranır.

Azerbaycan’da Kurban Bayramı

Azerbaycan’da Kurban Bayramı 1992’den, Ramazan Bayramı ise 1993’ten itibaren resmi olarak 3 gün kutlanıyor. Azerbaycan'da bu sene Kurban bayramı 21-23 Ağustos'ta kutlandı.

Kurban Bayramı aynı zamanda müslümanların Hac ziyaretinin bir bölümünü oluşturur. Bu bayram, Müslüman takvimi olan Hicri Takvimin 12. ayı Zilhicce ayının 10. günü Mekke’de, Hac zamanı kurbanlık hayvanların kesilmesi şeklinde kutlanmakta.

Azerbaycan’da bu bayram milli geleneğin bir parçasına dönüşmüş durumda. Kurban Bayramı’nda nişanlı kızlara erkek evi tarafından kurban eti gönderilir veya kurbanlık koyun getirilir. Gelinin bel bağı olan kırmızı kurdele kurbanlık koyunun boynuna dolanır ve nişanlı kızın ayağı altında kurban kesilir.

Aynı tören düğünlerde de gerçekleşir. Kurbanı Bayramı gününe denk gelmese de bazı düğünlerde kurbanlık hayvanlar gelinin ayağı altında kesilir.

Azerbaycan'da çocuk doğduktan sonra kesilen kurbana "Egige" (akika) denir. Bu kurban etinin kıyma makinesinde çekilmesi ve hayvanın kemiklerinin çöpe atılması günah sayılır. Onların toplanıp toprağa gömülmesi önerilir. 

Bazıları ise tüm kurban türlerinde eti kıyma makinesinden geçirmenin günah olduğunu düşünmekte ve bu nedenle kurbanlık et bölünerek pişirilmekte. 

Azerbaycan’da Kurban Bayramı’na ait ilk (sessiz) film "Kurban Bayramı" filmidir. Film “Azerkino” film şirketi tarafından 1931’de kısa metrajlı, belgesel filmi olarak çekilmiştir.

https://www.turktoyu.com/az-kurban-bayrami-azerbaycan-da-farkli-yonleriyle