Azınlık vakıflarında seçim sıkıntısı; düzenleme cumhurbaşkanının masasında

Türkiye’deki azınlık vakıfları bu süreçten beri seçim yapamıyor.

Seçim haklarını geri isteyen vakıflar için 7 yılın sonunda ilk adım atıldı.

Hazırlıklarını tamamlayan Vakıflar Genel Müdürlüğü, seçimlere yönelik yasal düzenlemeyi Cumhurbaşkanlığı’na sundu.

İçeriğine dair şu ana kadar kimsenin bilgi sahibi olmadığı kararnamenin yakın zamanda çıkması bekleniyor. 

En son 2011’de seçim yapan azınlık vakıflarnın bir an evvel yeniden seçim yapması gerekiyor.

9 yıldır aynı yöneticilerle yönetilen vakıflar için 11 Mart 2019’da VGM tarafından geçici bir genelge çıkartılmış, eksilen cemaat vakıfları yönetim kurulu üyeleri için seçim yerine atama talimatı verilmişti.

Bu geçici genelgeye itiraz eden vakıflar seçimin bir an evvel yapılmasının önemine dikkat çekmişlerdi.

Gelinen süreçte cumhurbaşkanının masasına gelen kararnamenin ihtiyaçları karşılayıp karşılamayacağı tam bir muammayken, süreci değerlendiren RUMVADER Başkanı Andon Parizianos, yaptıkları toplantılar sonucunda hazırladıkları taslakları VGM’ye gönderdiklerinden bahsetti. 

Parizianos, “2011’de son seçimleri yaptık. Normalde 4 senede bir yapıyorduk. 2013’te aniden seçim genelgesi iptal edildi. Tabi ki hemen Vakıflar Genel Müdürüyle görüşmeler yapıldı. Hatta bir gün Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden hukukçu arkadaşlarla Galata İlkokulu’nda toplantı da yaptık. Bu arada biz genel müdürlüğün önerisiyle yeni bir taslak hazırladık. Taslaklar şöyle hazırlandı. Her cemaat özellikle Lozan’daki cemaatler kendi taslağını yaptı” dedi. 
 

RUMVADER Başkanı Andon Parizianos

Toplumlar arasındaki farklara dikkat çeken Parizianos, “Biz Rumlar, il genelinde seçim istiyoruz. Çok az kişi kaldık. Hiç Rum olmayan vakıflarımız var, ilçe bazında yaparsak. Bazı yerlerde de 3-4 kişi kaldık. Bu yüzden il genelinde istiyoruz. Ancak bu Ermenilere uymuyor. Çünkü onlar kalabalık ve ilçe bazında istiyor. Bunların hepsini oturup hazırladık, Museviler de öyle. Ermeniler 2 taslak hazırladı. Onlar da 2 grup vardı, bazı konularda anlaşamadılar. Bunları Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne verdik. Dediler ki; biz üzerinde çalışıyoruz, neticeyi bildireceğiz size. Tüm bunlarda sonra Galata’da bir toplantı yapıldı. 'Biz hazırladık görüşlerimizi ilgililere verdik. Oradan cevap çıkacak' dediler, ondan sonra cevap çıkmadı. Birkaç tane daha toplantı yaptık, genel müdürle görüştük. Kimse bir şey söylemiyor” diye konuştu.

Turizm ve Kültür Bakanı Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan ile toplantılar yaptıklarını söyleyen Parizianos, şunları kaydetti: 

Bu konulardan ona bahsettik. Yanında yeni genel müdür Burhan Ersoy da vardı. Yeni genel müdür bu konuda çok ehildi ve bize şunları söyledi: Biz hazırlığımızı yaptık ve hazırladığımız dosyayı Cumhurbaşkanlığı katına ilettik.

“Bu vakıflar bizim can damarımız”

Mevcut genelgenin sıkıntılarına dikkat çeken Parizianos, “Seçimleri il bazında, ilçe bazında veya mahalle bazında yapılmasını halen yönetici olan kişilere bıraktılar. Bu hatalıydı. Biz toplanıyorduk, ne yapalım diye. Çoğunluk il bazında diyordu öyle yapıyorduk ama bazıları mahalle bazında devam etmek istedi. Seçimlerin yapılacağı çevre konusunu yönetime bırakmak hataydı. Bunu başka türlü çözmek gerekirdi. Bir de denetleme kurulları yoktu. Bu genelgeden sonra geçici bir genelge geldi. Atama yapabilirsiniz dedi” ifadesini kullandı.  

“Bu vakıflar bizim can damarımız” diyen Parizianos, “Bu vakıflar olmasa bütün okullarımız, aşevlerimiz kapanacak. Yani bir vakıf aldığı gelirlerle bir sürü masrafı karşılıyor. Bazısının çok geliri var bazısının hiç yok. Hiç olmayanlara bazı vakıflar yardım ediyor. Onun için seçimlerin yapılması elzemdir. Bu gayrimenkulleri, bu maddi değerleri idare edecek kimselerin seçimle gelmesi gerekir ve hatta değişmesi gerekir. Onun için seçim konusunda ısrarlıyız” şeklinde konuştu.

Parizianos şöyle devam etti:

Biz bir toplantı yaptık, bütün vakıfları davet ettik. Yüzde 80’i katıldı ve orada bir karar aldık. Biz bu genelgeyi kabul etmiyoruz. Mutlaka seçim istiyoruz. Çünkü kötü niyetli olabilir, akrabalarını tayin edebilir. Biz kabul etmediğimizi RUMVADER aracılığıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bildirdik. Ancak 2-3 vakıf bunu uygulamaya kalktı. Yalnızca bir tanesine kabul edildiğine dair cevap geldi. 2 kişi tayin ettiler ve yeni belge verdiler. 1-2 tanesi daha bu yolu tercih ettiler; ancak onlara cevap gelmedi. Ama tabi ki seçim hakkımız elimizden alınıyor. Mühim olan demokratik koşullar içinde seçimin yapılması.  Yoksa tayin olabilir. Tayini Vakıflar Genel Müdürlüğü de yapabilir. 

69 vakıfla Rum cemaati, Türkiye’deki azınlık cemaatleri vakıfları arasında en fazla vakfa sahip.

Rum cemaatini 50 vakıfla Ermeni Cemaati, 16 vakıfla Museviler, 7 vakıfla da Süryani Ortodokslar takip ediyor.

Rum vakıflarının birleştiği dernek olan RUMVADER, 69 vakıf arasında koordinasyonu sağlıyor.

Parizianos, “Vakıfların yüzde 90’ı bizi tanıyor. İlişki kurmayan vakıflarımız da var. Yöneticiler kendi şahsi menfaatlerini ortak menfaatlerle karıştırıyor. Böyle olunca bizimle ilişki kurmuyor. Geliri olmayan vakıflar için aracı oluyoruz. Para toplanıyor, banka aracılığıyla o vakfa gönderiyoruz. Ya da Cemaat Temsilciliği var. Bize düşen bir meblağ var. O meblağı vakıflar arasında bölüştürüyoruz ve ortak meseleleri çözüme kavuşturuyoruz” dedi. 

“İl genelinde seçim olmazsa olmazımız”

9 yıldır yönetim kadrosu yenilenmeyen vakıflarda en büyük sıkıntılardan biri de üyelerin vefat etmesi.

Yönetimdeki üye sayılarının azalmasının büyük bir sorun olduğuna vurgu yapan Parizianos, “Yönetim demek en az 3 kişi. Bazılarında şu anda 3 kişi zar zor var. Bunları da kaybettiğimiz zaman hiç kimse kalmıyor. Eskiden böyle durumlarda mazbuta alınıyordu. Şimdi alınmaz, ama biri tayin edilmek zorunda. O zaman vakfın devam edebilmesi için bu lazım” diye konuştu.

Geçen yıl ani bir kararla çıkartılan geçici genelgeye ilişkin olarak Parizianos, “Biz o zaman genel müdüre sorduk. Oradaki konuşmalardan bazı isteklerin geldiğini öğrendik. En azından genelge çıkana kadar böyle bir yol izlensin diye. Ancak kimler bilmiyorum” diye anlattı.

Yeni çıkacak seçim kararnamesinde nelerin olması gerektiğine vurgu yapan Parizianos,  şöyle konuştu: 

Biz zaten bir seçim taslağı verdik. Orada olmazsa olmazımız şunlar: Mutlaka bir yönetim kurulu olacak. 1970’lerdence denetleme kurulu seçiliyordu. Denetleme kurulunun seçilmesi lazım. Biz taslakta şunlara dikkat ettik. Birinci dereceden akrabanın ikiden fazla olmaması. Bir de çalışanlar var. Vakıfta çalışıyor, yönetime giriyor. Bunlar etik meseleler. Bizim olmazsa olmazımız il genelinde seçim yapılması.

Independent Türkçe