Bebeğinizle en doğal iletişim yolu, ‘İşaret Dili’

Bebeğinizin ilk 3 yılını gerçekten değerli bir öğrenme ve duyusal keşif zamanı haline getirmek mümkün. Makaton (işaret dili), konuşma dönemi öncesinde bebeğinizle iletişime geçmenin en basit ve doğal yoludur. BabyCollege® Türkiye eğitimcilerinden Filiz Kantekin , bu yöntemin bebeğinizle konuşma dönemi öncesi iletişime geçmenin en iyi yöntemi olduğunu ifade etti.

Bebek işaret dili, anahtar kelimeleri temsil etmek için sembolik jestler sistemini kullanan bir tekniktir. Bu işaret dili, konuşma dönemi öncesinde bebeğinizle iletişime geçmenin en basit ve doğal yoludur. Bebek işaret dili, konuşmanın yerini alabilecek eksiksiz bir işaret dilinden ziyade bebekleri elleriyle iletişim kurmaya teşvik eden bir sistemdir. 6 aylıktan küçük bebeklerin bile temel ihtiyaçlarını ve duygularını ebeveynlerine iletmek için basit semboller ve jestler kullanmalarını sağlayabilir. Bunlardan bazıları organik olarak gelişir. Örneğin, bebeğiniz taşınmak istediklerinde kollarını dışarıda tutar. Bunlar daha sonra bebeğinizin iletilen ihtiyacını her karşıladığınızda güçlendirilir. Genellikle bir çocuğun ilk kelimeleri yaklaşık 12 aylıkken ortaya çıkar; kelime kombinasyonları ve cümleler ise yaşamın ikinci yılında görülür. Bununla birlikte iletişim kurma arzusu doğumdan itibaren başlar ve 6 ay civarında yoğunlaşır. Yani bebeğiniz 6’ıncı aydan itibaren ne istediğini, neler hissettiğini ve neye ihtiyacı olduğunu bilir ama bunları ifade edecek sözel beceriye henüz sahip değildir. Motor gelişim dil gelişiminden daha erken gerçekleştiği için işaret dili, bebeğinize bu iletişim boşluğunu kapatmak için ellerini kullanma olanağını verir.

İşaret dili neden önemli?

• Kendini işaretlerle ifade edebilen bebekler, daha iyi iletişim kuruyor; yaşıtlarına oranla daha erken konuşup, zengin bir kelime hazinesi ile uzun cümleler kurabiliyor.
• Daniels (1994) yaptığı bir çalışmada, okul öncesi çağdaki duyan çocuklara bir süre boyunca Amerikan işaret dili öğretmiş ve bu eğitim sonunda bu çocukların ana dilindeki (İngilizce) kelimeleri daha iyi anlamaya başladığını göstermiştir. Başka bir çalışmada, anne babasından işaret gören 11 aylık duyan çocukların, 15 aylık olduklarında daha fazla kelimeyi anladıkları ve 2-3 yaşlarında daha fazla kelime ile daha uzun cümleler kurdukları gözlemlenmiştir. (Goodwyn, Acredolo, & Brown, 2000).
•  
•  
• İşaret dili bebeklerde zeka gelişimini destekler. İşaret dili öğrenmenin IQ üzerinde de olumlu etkilerini gösteren birtakım çalışmalar yapılmıştır. Acredolo ve Goodwyn (2000) kendilerine 11 aylıktan itibaren anne babası tarafından işaret öğretilen duyan çocukları 2’inci sınıfa gelene kadar takip etmiş ve onlara bu dönemde IQ testi vermiştir. Bu testten alınan sonuçları, hiç işaret öğrenmemiş çocuklarla karşılaştırdığında, işaret öğrenen çocukların diğer gruptan 12 puan daha fazla aldığını gözlemlemiştir.
•  
• Kendileri ile erken bir dönemden itibaren hassasiyetle ilgilenilen ve ihtiyaçlarının zamanında karşılanılan bebeklerin daha iyi sosyal beceriler kurmalarına, bakım verenle güvenli bağ kurmalarına olanak sağladığı ve daha az öfke nöbetleri olduğu gözlenmiştir.
•  
• Çocuklarda işaret dili, el becerisi de gerektirdiğinden fiziksel becerilerinin gelişimine olanak sağlar. Küçük kasların güçlenmesi, koordinasyon becerilerinin geliştirilmesi açısından da önemlidir.

‘İşaret Dili’ kullanmaya başlamadan önce bilmeniz gerekenler

• İşaretleri mümkün olduğunca basit ve pratik tutun. Günlük rutininde yer alan işaretlerle başlayın! İşaret, iletişimin ana mesajını temsil etmelidir. Örneğin, “Aç mısın, yatmadan önce biraz süt ister misiniz?” soruları sadece ‘süt’ kavramını ve onu anlatan işareti içermelidir.
•  
• İşaretleri sık sık kullan ve tutarlı olun! Bebek işaret dilinde başarının sırrı, tutarlı olmakta gizlidir. Bebeğinizle ilgilenen diğer kişileri de bu parmak işaretlerini kullanmaya teşvik edin.
•  
• Bebeğinizle konuşun! İşaret dilini kullanmak sessiz kalmak demek değildir. Kelimenin işaretini yaparken aynı zamanda bebeğine bu kelimeyi söyleyin ve onunla konuşun. Konuşarak iletişim kurmanın bebeklerde dil gelişimi açısından önemli olduğunu unutmayın
•  
• Sabırlı olun! Bebeğiniz, işaretleri tekrarlamıyor ya da yanlış yapıyor diye moralini bozma. Amacın, ilişkinizi geliştirmek ve bebeğinin gerilimini azaltmak olmalı, kusursuz olmak değil.
•  
• Abartılı davranmayın. İletişim kurmanın eğlenceli ve olumlu bir yolu olarak işaret diline devam edin. Çocuğunuza gereksiz baskı uygulamayın veya onlara çok övgü vermeyin.
•  
• Unutmayın işaret dilinin, yanlış bir yolu yok, bu yüzden jestleri sizin için uygun olana göre uyarlayın! Bazı çocuklar doğal olarak çok sayıda işaret alacak ve sevecek, bazıları ise hiç tepki vermeyecektir. En önemlisi sizin ve bebeğinizin, hangi şekilde olursa olsun, birbirinizle iletişim kurmaktan zevk almanızdır. Unutmayın, çocuklar özellikle becerikli ve yaratıcıdır ve iletişim girişimlerini teşvik etmek önemlidir.