Berlin‘de Dörtlü Ukrayna Zirvesi

Rusya ile Ukrayna arasında yükselen tansiyonu düşürme çabaları kapsamında, Almanya Başbakanı Olaf Scholz Berlin’de Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Estonya Başbakanı Kaja Kallas ve Letonya Başbakanı Krisjanis Karins'i ağırladı. Rusya topraklarına sınır komşusu olan üç ülkenin liderleri, geçen günlerde sürekli olarak Avrupa Birliği'ne, özellikle de Almanya‘ya Rusya üzerindeki baskıyı arttırma çağrısı yapmıştı. Dörtlü liderler zirvesinde de, Ukrayna'daki gelişmeler ve gerilimin Doğu Avrupa güvenliğine etkileri ele alındı.

Ortak basın toplantısında, söz konusu üç Baltık ülkesiyle Ukrayna krizinde alınacak tavır konusunda koordinasyon içinde olduklarını belirterek sözlerine başlayan Başbakan Scholz, ortak hedeflerinin Ukrayna’daki krizin sıcak bir savaşa dönüşmesini engellemek olduğunu açıkladı. Rusya'nın Ukrayna sınırına askerlerini yığmasınının Baltık ülkelerini de doğrudan tehdit eden bir gelişme olarak tanımlayan Scholz, Almanya için söz konusu ülkelerin güvenliğinin en üst düzeyde öncelik olduğunu belirtti.

"Rusya’ya karşı alınacak tavır konusunda birlik içinde ve kararlı bir şekilde hareket ediyoruz" diyen Scholz, hafta başında Başkan Joe Biden, ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Polonya Cumhurbaşkanı Andzej Duda ile yaptığı temaslarda da bu tavrı dile getirdiğini ifade etti.

Scholz, "Yaşanan duruma çifte strateji ile cevap vermeye hazırız. Eğer Rusya herhangi bir askeri girişimde bulunursa, en sert yaptırımları uygulayacağız. Moskova’dan gerilimi yumuşatıcı adımlar bekliyoruz. Bunun için de diyalog yolunu da açık bırakıyoruz. Durumun ne kadar ciddi olduğunu ve bizim bu gelişmelere tepki verme konusunda tümüyle ortak hareket edeceğimizi Rus yönetiminin bilmesi gerekiyor" şeklinde konuştu.

Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması ya da işgal etmesi durumunda bunun doğrudan Baltık ülkelerini tehdit eden bir süreç başlatacağını söylerek, "NATO ve AB’nin çok daha kararlı ve net bir şekilde Rusya’nın agresif tavrına karşı tepki vermesini bekliyoruz" dedi. Diplomatik çözümün her zaman ilk seçenek olması gerektiğini söyleyen Nuesada, Rusya’nın politikalarına karşı tüm seçeneklerin hazır tutulması ve caydırıcı bir strateji izlenmesi, bunun için de NATO’nun bölgedeki varlığının güçlendirilmesi çağrısında bulundu.

Almanya’yı "büyük dostları" olarak nitelendiren ve Berlin ile yakın temas içinde olduklarını vurgulayan Estonya Başbakanı Kaja Kallas, Rusya’yı, tarihi geriye döndürmek ve Avrupa’daki eski sınırlarını yeniden oluşturmak istemekle suçladı. "Rusya, Ukrayna ve tüm bölgeyi tehdit ederek, Avrupa’da yeni bir duvar oluşturmak istiyor, bunu engellemeliyiz" diyen Kallas, Scholz’un önerdiği diplomatik stratejinin başarılı olabilmesi için, AB ve NATO’nun Rusya’ya karşı taviz vermeyen bir politika izlemesi gerektiğini kaydetti. Estonya Başbakanı, Ukrayna krizi sürecine tepki olarak ülkesinin savunma bütçesini 380 milyon Euro arttırma kararı aldıklarını da açıkladı.

Rusya'nın Ukrayna ile yaşadığı krizde diplomasinin ve diyaloğun galip gelmesini ümit ettiğini söyleyen Letonya Başbakanı Krisjanis Karins, ihtilafta çatışma riskinin gerçek olduğunu ifade etti ve Almanya’nın Baltık ülkelerine daha fazla destek vermesini isteyerek, "Bu bölgedeki ülkelerin bir saldırgana karşı kendini savunmak için yardıma ihtiyacı var" dedi. Karins, Rusya'nın "neoemparyalist politikalarla komşuları üzerinde yeniden siyasi ve askeri etkisini arttırmak istediğini" söyleyerek, NATO ittifakının doğu kanadındaki askeri varlıklarını güçlendirmesi gerektiğini belirti ve Almanya’ya bu bağlamda AB’nin en güçlü ülkesi olarak özel bir görev düştüğünü de sözlerine ekledi.

Almanya, geçen hafta Litvanya’ya ek olarak 350 asker daha gönderme kararı almıştı. Almanya, Baltık kanadını güçlendirme çerçevesinde "Geliştirilmiş İleri Mevcudiyet" olarak adlandırılan Litvanya'daki çok uluslu birliğe daha önce 600 asker göndermişti. Buna karşılık, üç hafta önce
Almanya'nın, Estonya'nın Ukrayna'ya eski Doğu Almanya'nın stoklarından kalan obüsleri göndermesine izin vermediği ortaya çıkmıştı. Scholz, söz konusu kararı, Almanya’nın silah satış kontrol denetim kurallarına bağlayarak, başka bir ülkenin Almanya‘dan satın aldığı silahları üçüncü bir ülkeye gönderebilmesi için Berlin’in izni olması gerektiğini belirtmişti. ABD, Litvanya, Letonya ve Estonya'ya, Ukrayna'ya ABD yapımı füze ve diğer silahlar göndermesi için izin verirken, İngiltere ve Polonya gibi diğer NATO ülkeleri de Ukrayna'ya silah gönderilmesine onay verdi. Letonya Savunma Bakanı Artis Pabriks, Almanya’yı sert sözlerle eleştirerek, Moskova ile “ahlaksız ve iki yüzlü” bir ilişki içerisinde olmakla itham etmişti.

Son günlerde Almanya’nın Ukrayna krizinde pasif kaldığı yönündeki eleştirilerden sonra, diplomatik çözüm için kalan fırsatları değerlendirmek adına yoğun çaba gösteren Scholz 14 Şubat'ta Ukrayna'da Cumhurbaşkanı Vladimir Zelensky ile, ardından 15 Şubat'ta da Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelecek. Berlin’deki siyasi yorumcular, geçen pazartesi Fransız Cumhurbaşkanı Macron’un başarısız geçen Moskova ziyaretinden sonra, Scholz-Putin buluşmasının Ukrayna krizinin diplomatik şekilde çözülebilmesi için en son görüşmelerden biri olabileceğini ifade ediyor.

VOA