Bilim insanları sivrisinek ısırıklarını önleyecek kıyafet geliştiriyor

Çok güçlü bir malzeme olan grafen, kan emici böcekleri kendine çekerek böceklerin ısırmasına yol açan terdeki kimyasal sinyalleri engelliyor
 
Şu ana kadar yaşamış insanların yarısının ölümünden sorumlu tutulan sivrisinekler, gezegenin en tehlikeli canlılarından biri olarak kabul ediliyor (Reuters)

Yeni bir araştırmaya göre grafenle kaplı kıyafetler sinek ısırıklarını engelleyebilir ve bu çözüm, sıtma gibi bazı ölümcül hastalıkların yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.

Grafenin 2004'te keşfedilmesinden bu yana su filtrelerinden güneş enerjisine kadar pek çok alanda malzemelerin geliştirilmesi için ondan övgüyle bahsedildi. Bir atom kalınlığındaki malzemenin hem çelikten 200 kat daha güçlü hem bakırdan daha iletken hem de bir lastik gibi esnek olması grafene bu geniş kullanım alanını sağlıyor.

Bilim insanları şimdi de, bu aşırı ince malzemenin kan emici böcekleri kendine çekerek böceklerin ısırmasına yol açan terdeki kimyasal sinyalleri engellediğini söylüyor. Testler aynı zamanda bu malzemenin sivrisineklerin delip geçemeyeceği kadar güçlü olduğunu gösterdi.

Brown Üniversitesi'nden kıdemli yazar Profesör Robert Hurt, “Sivrisinekler dünya çapında en önemli hastalık taşıyıcı canlılardan biri ve sivrisinek ısırığının kimyasallar olmadan engellenmesi konusunda büyük bir ilgi mevcut. (...) Grafenle güçlendirilmiş kumaşları kullanarak zehirli kimyasalları engellemek için çalışıyorduk ve başka ne tür yaklaşımların faydalı olabileceğini düşünmeye başladık. Grafenin sivrisinek ısırıklarına karşı da bir koruma sağlayabileceğini düşündük” dedi.

Malzemeyi test etmek için katılımcılar kollarını sivrisinekle dolu bir kabın içine yerleştirdi. Araştırmacılar katılımcıların ciltleri çıplakken, tülbentle kaplıyken ve grafen oksit (GO) bir zarla kaplıyken maruz kaldıkları ısırık sayılarını karşılaştırdı.

Bilimsel yayın PNAS'ta yayımlanan makaleye göre, derinin çıplakken ya da tülbentle kaplı olduğu katılımcıların aksine GO zarı kullanan katılımcılar tek bir ısırık bile almadı.

Araştırmanın başyazarı, Brown Üniversitesi'nde doktora öğrencisi Cintia Castilho, "Grafen sayesinde sivrisinekler deri yamasının üzerine dahi konmadı, umursuyor gibi görünmüyorlardı. (...) Grafenin delinme direnci nedeniyle ısırmaya karşı fiziksel bir engel olacağını varsayıyorduk fakat bu deneyleri gördüğümüzde grafenin sivrisineklerin orada birinin olduğunu hissetmesini engelleyen kimyasal bir bariyer de yarattığını düşünmeye başladık" dedi.

Araştırmacılar, grafen zarının dışına insan teri koyduğunda çıplak deride gözlendiği gibi kimyasal sinyaller, sivrisineklerin deri parçasına yönelmesini sağlıyordu. Bir diğer araştırma GO'nun yalnızca kuruyken ısırıklara dayanıklı olduğunu fakat suya doyduğunda artık işe yaramadığını göstermişti.

Araştırmacılar şimdi GO'yu ıslakken daha dayanıklı olacak şekilde istikrara kavuşturmak istiyor. Profesör Hurt, “Bir sonraki adım, derimizin hem hava almasını ve ısırmaya karşı korunmasını sağlayacak” dedi.

Şu ana kadar yaşamış tüm insanların neredeyse yarısının ölümünden sorumlu olan sivrisinekler, dünya üzerindeki en tehlikeli canlılardan biri olarak kabul ediliyor.

Küresel ısınmayla birlikte yaşam alanları artan sineklerin hastalıkları yaymasını önlemek gittikçe daha zorlayıcı bir hal alıyor.

Bu yılın başında araştırmacılar sivrisineklerin yaydığı dang humması, sarı humma ve Zika virüsü gibi hastalıkların dünya nüfusunun yarısı için tehdit oluşturduğunu ortaya koymuştu.

Sera gazı salımı mevcut hızla artmaya devam ederse, hazırlanan modeller 2050'ye kadar dünya nüfusunun yüzde 49'unun bu hastalık yayıcı türlerin bulunduğu yerlerde yaşayacağını öngörüyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/science

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız