EKONOMİ SERVİSİ

Önü alınamayan kur artışı ve zam furyası sürerken bir kritik gelişme daha... Mali Eylem Görev Gücü, Türkiye’nin kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanını engellemede başarılı olamadığını öne sürdü. Kurul, Türkiye’yi Sudan, Fas, Arnavutluk ve Suriye gibi ülkelerin bulunduğu ‘gri liste’ye alıp almamak için toplanacak. Oylamanın Merkez Bankası’nın faiz kararıyla aynı gün yapılması süreci daha da kritik hale getirdi.

ŞEFFAFLIK DÜZENLEMESİ GEÇİRİLSEYDİ BU RİSK KAPIDA OLMAZDI

Görev Gücü’nün aleyhte kararında Türkiye yakın izlemeye alınacak. Bu durumun yatırımcı girişini olumsuz etkileyeceği belirtildi. Ekonomik krizi besleyecek gelişmenin sebebini ise Erdoğan’ın “Görev alacak il başkanı bulamazsınız” ifadesiyle öne çıkan ‘şeffaflık paketinin’ yıllardır sürekli ertelenmesi oluşturdu. Çekmece bırakılan düzenleme için ‘Çıkarılsaydı ülkeye yeni ek maliyetler çıkmazdı’ eleştirisi yapıldı.

Türkiye bir yandan ‘kara para’ süreciyle karşı karşıyayken bir yandan piyasalar Merkez Bankası’nın bugün vereceği faiz kararına kilitlendi. Toplantıdan yeni bir indirim çıkması durumunda kur artışının hızlanarak sürmesi bekleniyor. En kritik masayı işaret eden uzmanlar ise ‘Faiz indirimine gidilmemeli’ uyarısında bulunuyor.

Türkiye gri listeye girecek mi?

Türkiye’yi 2019 yılında uyaran Mali Eylem Görev Gücü, ülkede kirli para akışının önlenemediğini gündeme getirdi. Küresel kara para ağını denetleyen kurum, bu yüzden Türkiye’yi gri listeye almak için bugün Paris’te oylama yapacak. Ekonomideki yangınına benzin dökecek olan kararla birlikte Türkiye, Fas, Suriye, Güney Sudan, Yemen gibi 22 ülkenin yanında konumlanabilir. Bu karar yabancı yatırımcıları direkt olarak etkileyecek.

Mücadelede adımlarının yetersizliği gerekçesiyle Türkiye’yi Suriye, Güney Sudan, Yemen gibi 22 ülkenin bulunduğu ‘gri listeye’ alınabileceği belirtildi. Yabancı basında çıkan haberlere göre, FATF görüşmeyi yarın Paris’te yapacak. Insider Voice’da yer verilende haberde yetkililer FATF incelemesi sonucu Türkiye’nin gri listeye alınarak, Uluslararası İnceleme Grubu’nun özel takibi altına alınmasının tavsiye edildiğini söyledi.

Daha önce CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, konuyla ilgili ‘Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi’ni yasalaştırırken, Mali Eylem Görev Gücü FATF’ın izleme kriterleri arasında yer alan, siyasetçilerin ve bürokratların hesap hareketlerinin de izlenmesini içeren 12’nci maddesini nasıl kapsam dışı bıraktığını anlattı. Erdoğdu “Eğer bu yasa (siyasi etik) çıkarılmazsa, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çevresindekiler zenginleşmeye devam ederse, bir daha bu ülkede kimse Müslümanlara güvenmeyebilir.

‘YASA ÇIKARSA BAŞKAN BULAMAZSINIZ’

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, Başbakanlığı döneminde ‘Siyasî Etik Yasası’nın çıkarılması için çok mücadele ettiği vurgulandı. Buna karşılık Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Böyle giderse görev alacak il ve ilçe başkanı bulamazsınız” dediği de hatırlatıldı. Bunun üzerine Aykut Erdoğdu, “Bu yasa, Başbakan yemiş bir yasadır. Ahmet Bey’in, hatırlarsanız, 50 maddelik bir reform paketi vardı. Bunun birçoğunu aslında çıkarıyordu; ama ne zaman ki bu yasa gündeme geldi, Tayyip Bey, o meşhur sözü söylemişti. ‘Eğer bu yasa çıkarsa, hiçbir ilde il veya ilçe başkanı bulamazsınız’. Mefhum-ı muhalifinden bakarsanız bu, şu demekti: İl veya ilçe başkanlarımız, organize siyasî yolsuzlukların içinde’. Bu, çok ünlü bir cümle. Çok incitici bir cümle” dedi.

2019’DA YILINDA TÜRKİYE UYARILMIŞTI

IMF’nin bu yıl mayıs ayında çıkardığı bir rapor, bir ülkenin FATF tarafından “gri listeye” alınmasının ülkeye sermaye girişini üzerinde ‘büyük ve belirgin olumsuz etkisi’ olduğunu göstermişti. Raporu hazırlayanlar, ‘gri listenin’ bir ülkede ‘sıcak para’ denilen kısa dönemli yatırımlarda düşüşe neden olduğunu, bunun da gayri safi yurtiçi hasılada yüzde 3’lük bir düşüşe eşit olduğunu belirtti. Türkiye için yüzde 3’lük düşüşün 23 milyar dolar anlamına geldiği belirtildi. FATF, 1989 yılında kara para aklıma, terör örgütü finansmanı ve uluslararası finansal sistemin bütünlüğüne tehdit oluşturan unsurlarla mücadele için kurulmuştu. Kurum, 2019’un Aralık ayında bir raporda Türkiye’yi uyarmış, raporda Ankara’nın kara para aklama ve terör finansmanı bağlantılı riskleri anladığı ancak bu suçlarla mücadele ciddi eksiklikler olduğu belirtilmişti.

12 NOLU ÖNERİ: SİYASİ NÜFUZ SAHİBİ KİMSELERİN MAL VARLIĞI

Türkiye’nin, söz konusu 40 tavsiye kararından 11’ine uyduğunu, 17’sine kısmen uyduğunu ancak 7 ve 12 numaralı tavsiye kararlarına uymadığını belirten Erdoğdu, özellikle 12 numaralı tavsiye kararının, bu mücadelenin bel kemiği olduğunu vurgulayarak şöyle devam etti: “FATF demiş ki, ‘Bir yıl içinde bunu çıkartmazsanız, sizi önce gri listeye, sonra da kara listeye alacağım.’ Tam o bir yıl dolduğu gün, apar topar Meclis’e bir yasa tasarısı getirildi. 7 nolu öneriyle ilgiliydi bu. 7 nolu öneri, nükleer silah üreten ülkelerin finansmanının engellenmesi. İşte Kuzey Kore, İran gibi ülkeler. Bu, Reza Zarraf meselesi üzerinden Türkiye’nin başını kısmen belâya sokuyor; ama 12 nolu öneri kadar başını belâya sokmuyor. 12 nolu öneri, şu: Diyor ki, ‘Siyasî nüfuz sahibi kişilerin mal varlığı hareketlerinin izlenmesi’… Yani bu, şu demek: Siyasî nüfuz sahibi kimse dediğimiz kimdir? Kamu adına kendisine yetki emanet edilmiş kişiler. Bunlar milletvekili, parti genel başkanı, bakan, bakan yardımcısı, müsteşar, cumhurbaşkanı olabilir, ordu komutanları, generaller, emniyet müdürleri, Merkez Bankası gibi kurumların başkanları olabilir veya TOBB başkanı TÜSİAD başkanı gibi sivil toplum örgütleri… FATF diyor ki, ‘Bunların listesi hazırlanacak. Bu kişiler, bankalarda, tapu dairelerinde, borsada, sermaye piyasalarında işlem yaptıklarında, eğer işlem şüpheliyse bu işlemlerin izlenmesi gerekiyor’ diyor. ‘Şüpheli işlem’ ne demek? O kişinin hayatının olağan akışına aykırı işlemler, şüpheli işlemlerdir.”

KARAR