Boğaziçi Üniversitesi Engellilik Çalışmalarını ödüllendirdi

Boğaziçi Üniversitesi Engellilik Çalışmalarını ödüllendirdi

Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu ve Research Worldwide İstanbul tarafından verilen Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödülü bu yıl üçüncü kez sahiplerini buldu. Engelliliği kişinin bir eksikliği ya da kusuru olarak gören damgalayıcı yaklaşımın eleştirisi üzerine kurulu engellilik çalışmalarını desteklemek amacıyla verilen ödülün bu yılki sahipleri, yükseköğretime devam eden görme engelli öğrencilere yönelik öğretimsel uyarlamalar üzerine tez yazan Ahmet Nedim Gündoğar ve sağır yetişkinlerin kimlik insaşı hakkında çalışan Furkan Erdoğdu oldu.

Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu ve Research Worldwide İstanbul ortaklığında, Lund Üniversitesi Raoul Wallenberg Enstitüsü desteğiyle 2018 yılından beri düzenlenen Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödül Töreni bu yıl 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Gününde online olarak gerçekleştirildi. Tören boyunca eş zamanlı işaret dili tercümesi de yapıldı.

“Korunması gereken engelli kişiler değil, onların hak ve özgürlükleri”

Törenin açılış konuşmasını gerçekleştiren Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu Merkez Müdürü Doç. Dr. Volkan Yılmaz, engelliliği kavrayışımızla ilgili yanlışlara dikkat çekti: “2018’den beri verdiğimiz bu ödül, engelliliği bir anomaliye indirgeyen sağlamcı bakış açısından uzaklaşmamız gerektiğini hatırlatıyor. Engellilik aslında kişilerin bedenlerine ya da ruhlarına ilişkin bir şey değil, bir tür toplumsal ilişki. Ayrıca engelli kişilerin korunmaları gereken kişiler olduğu anlayışıyla da aramıza mesafe koymalıyız, çünkü korumamız gereken kişiler değil onların hak ve özgürlükleri.”

Sosyal bilimlerin farklı alanlarında engellilik alanında insan hakları yaklaşımını temel alan özgün araştırmalar yapılmasını özendirmeyi amaçlayan ödüle bu yıl 14 başvuru gerçekleştirildi. Aralarında Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Hande Sart ve Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Yüksek Lisans Programı öğretim üyesi Doç. Dr. Volkan Yılmaz’ın da bulunduğu jürinin değerlendirmesi sonucu ödül, yüksek lisans derecesinde tezlerini tamamlayan Ahmet Nedim Gündoğar ve Furkan Erdoğdu’ya verildi. 

Törende tezlerinin sunumlarını da gerçekleştiren ödül sahiplerinden Hasan Kalyoncu Üniversitesi’nden Ahmet Nedim Gündoğar’ın çalışması, yükseköğretime devam eden görme engelli öğrencilere yönelik öğretimsel uyarlamalara yönelik bakışların nitel bir analizini sunuyor. Yükseköğretim seviyesinde eğitim görmekte olan 9 öğrenci ve 10 akademisyenle görüşen Gündoğar’ın araştırması sonucu, yükseköğretim öncesi eğitimin önemi, yükseköğretimdeki öğretimsel uyarlamalara yönelik yasal düzenlemelerde denetim eksikliği, akademisyenlerin engelli öğrencilere yönelik yapacakları uyarlamalar konusunda yeterince bilgiye sahip olmaması, görme engelli öğrencilerin ders materyalleri ve kaynaklara erişimde zorluk çekmeleri ve engelli öğrenci birimlerindeki personel sayısı ve niteliğinin gözden geçirilmesi öne çıkan sorunlar arasında yer alıyor. 

Sağır yetişkinlerin kimlik inşaları üzerine tezini tamamlayan İstanbul Üniversitesi’nden Furkan Erdoğdu ise yedi katılımcıdan oluşan grubun tamamının kendilerini “sağır” olarak tanımlamayı tercih ettiklerini ve “işitme engelli” denilmesinden rahatsızlık duyduklarını ortaya çıkarıyor. Erdoğdu’nun aktardığına göre katılımcılar işitme engelli kavramını başka bir engellilikle eşleştiriyorlar ve işitmeyi artırmak için kullanılan tıbbi müdahalelere de karşı çıkıyorlar. Engelli kimliğini reddetme ve bireysel yeterlilik odağında birleşen katılımcıların bu tavrının bir sosyal grup olarak sağır toplumunu oluşturduğunu vurgulayan Erdoğdu, işaret dilinin bu grup kimliğinin ana ekseni olduğunu vurguluyor.