BOSNA-İSTANBUL YOLUNDA BİR SANCAK ŞEHRİ: PRİYEPOLYE

H.Yıldırım Ağanoğlu’ndan

BOSNA-İSTANBUL YOLUNDA BİR SANCAK ŞEHRİ: PRİYEPOLYE

Araştırmacı yazar H.Yıldırım Ağanoğlu’nun, dokuzuncu kitabı ‘Bosna-İstanbul Yolunda Bir Sancak Şehri PRİYEPOLYE, İz Yayıncılık’tan raflardaki yerini alarak okuyucuyla buluştu. İnternet üzerinden de satışı gerçekleştirilen kitabın yazarının ayrıca değişik yazarlarla ortak çıkardığı yirmi eseri bulunuyor.

Prijepolje/Priyepolye ya da Osmanlı belgelerinde geçtiği şekliyle Prepol’dan Türkiye’ye göç eden Boşnak bir ailenin ferdi olarak İstanbul’da dünyaya gözlerini açan tarihçi H. Yıldırım Ağanoğlu son kitabında ata topraklarını anlatıyor.

Ağanoğlu kitabın önsözünde şöyle diyor: Priyepolye neresidir? Babamın nüfus cüzdanında yazan ‘Prepol’ imlasıyla yer alan bu şehir, günümüz haritalarında niye bulunamamaktadır. Oradan iki yaşında göç eden babam bunu niye açıklayamamıştır? Niye babam veya dedemin doğduğu yere ait bir fotoğrafları dahi yoktur?

Priyepolye ya da orijinal yazılışıyla Prijepolje günümüzde Sırbistan idaresindeki Kuzey Sancak toprakları içinde yer alan 37.059 nüfuslu bir şehirdir.

Kitap 288 sayfadan yaklaşık 120 görsel ve haritadan, onlarca tablodan oluşmaktadır. Önsöz ve girişten sonra üç bölüm halinde incelenmiş. Birinci bölüm Osmanlı döneminde Prepol’ün idarî, dinî ve askerî yönetimi başlığını taşımaktadır. Şehir idari olarak Bosna Eyaleti’ne bağlıydı. Evliya Çelebi ise şehir hakkında çok değerli bilgiler nakletmektedir. Sultan IV. Mehmed dönemi sadrazamlarından Sarı Süleyman Paşa bu şehirde doğmuştur. İkinci bölümde Prepol’deki Osmanlı eserleri ve kurulan vakıflar incelenmektedir. Üçüncü bölümde iktisadi ve sosyal hayat başlığını taşımakta, çarşı, pazar ve şehirdeki meslekler ve ahaliden alınan vergiler hakkında bilgiler verilmektedir. Bu bölümde ayrıca şehrin Fatih ve Kanuni dönemi ile 19. Yüzyıldaki nüfusu ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Şehirde bulunan kiliseler ve Hristiyan cemaati hakkında da belgelerden yola çıkılarak yepyeni bilgiler ortaya koyulmuştur. Şehrin eğitim hayatı, tarih boyu hangi okulların bulunduğu hatta öğrencilerin isim ve gördükleri dersler bile kaydedilmiştir.

Kitap Priyepolye’nin tarihi ve kültürünü anlatan bir eser olması yanında, Türkiye’de bu şehirden bahseden ilk kitap olma özelliğini de taşımaktadır.

Priyepolye’den Türkiye’ye göç eden çok sayıda aile var. Göç eden bu aile fertleri bu kitabı okurken atalarının yaşadığı şehri daha yakından tanıyacaklar. Kitabın neticesi çok ayrıntılı kaleme alınmış ve geniş bir özet özelliği taşımaktadır. Eserde yer ve şahıs isimlerine dair titizlikle hazırlanmış indeksi, ayrıntılara ulaşmayı kolaylaştırmış, geniş bibliyografyasıyla da bundan sonra çalışacaklara bir hedef gösterilmiştir.

H.Yıldırım Ağanoğlu kimdir?

Tarihçi-Yazar, 1968 İstanbul doğumlu

İlk, orta ve lise eğitimini İstanbul’da tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nü bitirdi.

1988 yılında T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı’nda göreve başladı. Kurumda 2004 – 2010 yılları arasında Rumeli Araştırmaları Daire Başkanı olarak görev yaptı.

Yazar yüksek lisansını İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalında ‘Türkiye’de Göç ve Göçmen Meselesi, Balkan Harbi Sonrası Örneği (1912-1914)’ adlı tez konusuyla tamamladı.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde, Bosna-Hersek İle İlgili Arşiv Belgeleri, Gökkubbe Altında Birlikte Yaşamak adlı kitapları hazırlayan uzman heyetin içinde yer aldı. Makedonya ve Türkiye Cumhuriyeti arasında imzalanan Arşivlerarası İşbirliği Anlaşması çerçevesinde, iki ülke uzmanlarınca hazırlanan Osmanlı Yönetiminde Makedonya adlı eseri yayına hazırlayan uzmanların grup başkanlığını yürüttü. Yine aynı grup çatısı altında Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kosova Vilâyeti, Osmanlı Arşiv Belgelerinde Arnavutluk, Osmanlı Belgelerinde Bosna-Hersek, Osmanlı Belgelerinde Batı Trakya, Osmanlı Belgelerinde Hırvatistanadlı eserleri yayına hazırladı.

2005 yılında TRT’de yayınlanan 14 bölümlük Balkanlar ve Göç adlı belgeselin danışmanlığını yaptı. 2010 yılında Tek Rumeli televizyon kanalında İstanbul’dan Rumeli’ye (20 bölüm); 2012 yılında ise Balkan Harbi’nin 100. Yıldönümü münasebetiyle “Balkan Savaşı’ndan Balkan Barışına” (41 Bölüm) adlı tarih-kültür programlarının yapımcı ve sunuculuğunu üstlendi. Balkanlar ile ilgili tarihten günümüze bir kültür köprüsü oluşturmak gayesiyle yazdığı yazıları çeşitli dergi ve günlük gazetelerde yayınlanmıştır.

ÖDÜLLERİ

"Struga ve Ohri Benim Vatanım" adlı eseri ile ‘(ESKADER) Edebiyat Sanat Kültür Araştırmaları Derneği'nin 2019 yılı araştırma-inceleme ödülüne layık görüldü.

ESERLERİ

- Üsküp Kitabı, 2008

- Arka Bahçemiz Üsküp 2010

- II. Dünya Savaşında Yugoslavya Türklerinin Direniş Mücadelesi Yücel Teşkilatı, 2012

- Tuna Nehrinde Bir Yitik Vatan ADAKALE, 2015

- Osmanlı'dan Günümüze Ohri Gölü'nde Bir İnci Struga, 2015

- Rumeli'de Bir İrfan Ocağı Ohri Halvetî-Hayatî Âsitânesi, 2016

- Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanların Makûs Talihi:Göç (9. baskı), 2018

- Struga ve Ohri Benim Vatanım (Yaşayanların Dilinden), 2019

- Bosna-İstanbul Yolunda Bir Sancak Şehri Priyepolye, 2021

Evli olan yazar Ağanoğlu iki erkek iki kız olmak üzere dört çocuk sahibidir.