BRICS Zirvesi Avrupa'yı Endişelendiriyor: Türkiye ve Genişleme Tartışmaları Gündemde
Türkiye’nin BRICS’e Katılımı: Yeni Bir Denge Arayışı mı?
Editor
0
BRICS Zirvesi Avrupa'yı Endişelendiriyor: Türkiye ve Genişleme Tartışmaları Gündemde
ŞEHİTLER ÖLMEZ / TÜRKİYE
Rusya'nın Kazan kentinde düzenlenen BRICS zirvesi, dünya liderlerini ve önemli siyasi figürleri bir araya getirdi. Toplantı, özellikle Avrupa Birliği (AB) çevrelerinde endişeye neden olurken, Türkiye'nin bu bloktaki potansiyel rolü ve Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in katılımı tartışmalara yol açtı.
Dünya Liderleri Kazan'da Buluştu
Salı günü başlayan zirveye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin gibi dünya liderleri katıldı. 2009'da kurulan BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşuyor. Son dönemde Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) katılımıyla daha da genişleyen bu blok, küresel ekonominin %37'sinden fazlasını temsil ediyor.
AB ve BRICS Arasındaki Gerilim
Genişleyen BRICS'in Avrupa'nın önde gelen siyasi aktörlerini tedirgin etmesinin arkasında, bu yeni oluşumun küresel güç dengelerini etkileme potansiyeli yatıyor. Avrupa'nın Çin'le olan ilişkileri son dönemde Tayvan gerilimi ve Ukrayna işgali gibi olaylar nedeniyle zayıflarken, Rusya ile ilişkiler neredeyse tamamen kopmuş durumda.
Düşünce kuruluşu Carnegie Endowment'tan Stewart Patrick, BRICS’in genişlemesinin hem güç hem de zayıflık göstergesi olabileceğini belirtiyor. Patrick'e göre, "Yeni üyeler eklendikçe, blok içindeki çeşitlilik BRICS'in ortak politikalar üretmesini zorlaştırabilir." Özellikle Suudi Arabistan ve İran gibi tarihsel olarak rakip olan ülkelerin katılımı, ittifakın birliğini test edecek unsurlar arasında.
Türkiye’nin BRICS’e Katılımı: Yeni Bir Denge Arayışı mı?
Zirvenin en dikkat çeken konularından biri, Türkiye'nin BRICS ile ilişkilerini geliştirme niyeti oldu. NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahip olan Türkiye, tarihsel olarak Batı'nın yanında yer alsa da BRICS üyeliği konusunda ciddi adımlar atıyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik başvurularının defalarca reddedilmesinin bu yeni jeopolitik hamleyi etkilediğini ima etti.
Düşünce kuruluşu uzmanı Stewart, Türkiye'nin BRICS’e katılımını, "Erdoğan’ın Batı dışındaki yükselen güçlerle daha derin bağlar kurma isteği" olarak yorumladı.
Guterres’in Katılımı Tartışma Yarattı
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres'in zirveye katılımı, özellikle Ukrayna ve Litvanya gibi ülkelerin tepkisine neden oldu. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Guterres'in katılımını "BM'nin itibarına zarar veren bir hamle" olarak nitelendirirken, Litvanya Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis bu kararı "kabul edilemez" buldu.
Guterres'in sözcüleri konuyla ilgili yorum yapmazken, bazı uzmanlar bu katılımın Putin'in politikalarını meşrulaştırmak olarak algılanabileceğini savunuyor.
Ekonomik Güç Dengeleri Değişiyor mu?
BRICS zirvesi, sadece siyasi değil, ekonomik boyutlarıyla da dikkat çekiyor. BRICS ülkeleri, toplam gayrisafi yurtiçi hasılasıyla AB'nin iki buçuk katı büyüklüğünde bir ekonomik gücü temsil ediyor. Bu nedenle, zirvenin Avrupa üzerinde ekonomik bir baskı unsuru oluşturabileceği endişesi var.
İtalya'nın eski Başbakanı Enrico Letta, Avrupa'nın ekonomik gücünü ve birliğini artırması gerektiğini vurguladı. Letta, AB'nin güçlenmesinin "ABD'nin ya da Çin'in etkisi altına girmeme" açısından kritik olduğunu belirtti.
BRICS Zirvesi Nasıl Sonuçlanacak?
Zirve, Putin’in perşembe günü yapacağı basın toplantısıyla sona erecek. Bu toplantıda, BRICS’in geleceği, Türkiye'nin olası üyeliği ve uluslararası politika üzerindeki etkileri gibi konuların ele alınması bekleniyor. BRICS’in genişlemesi, mevcut küresel güç dengelerini nasıl etkileyeceği konusunda belirsizliğini korurken, Avrupa'nın bu yeni gelişmelere nasıl yanıt vereceği de merak konusu.
Zirveden çıkacak sonuçlar, sadece BRICS üyeleri için değil, tüm dünya için yeni bir dönemin başlangıcı olabilir.
