BRICS’in Kapıları Türkiye’ye Neden Kapalı? Rusya’nın Açıklaması ve Olası Nedenler
NATO Üyeliği ve BRICS’e Katılım: Çelişen Stratejiler mi?
Editor
0
BRICS’in Kapıları Türkiye’ye Neden Kapalı? Rusya’nın Açıklaması ve Olası Nedenler
YUSUF İNAN / ŞEHİTLER ÖLMEZ / TÜRKİYE
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un açıklamaları, Türkiye’nin BRICS’e katılma talebine dair önemli bir gündem yarattı. Türkiye'nin, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın oluşturduğu BRICS’e katılma isteği uluslararası ilişkilerde dikkat çekerken, Lavrov’un örgütün "şimdilik" genişlemeye sıcak bakmadığını duyurması, Türkiye’nin üyelik talebine ilişkin tartışmaları alevlendirdi.
Lavrov, New York’ta BM Genel Kurulu sırasında yaptığı açıklamada, BRICS’in şu anda genişleme kararı almayı uygun bulmadığını belirtti. Örgütün bu yıl başında Mısır, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Etiyopya gibi yeni üyelerle genişlediğini hatırlatan Lavrov, yeni katılan ülkelerin uyum sağlaması için zamana ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Lavrov’un "Beş üyeydik, şimdi 10 olduk" ifadesi, BRICS’in bu genişlemeden sonra bir süre daha iç konsolidasyona odaklanacağını gösteriyor.
Ancak bu kararın ardında yatan nedenler sadece teknik uyumla sınırlı mı? Türkiye'nin BRICS’e katılımına kapıların kapalı tutulmasının ardında daha derin stratejik ve jeopolitik hesaplar olabilir mi?
NATO Üyeliği ve BRICS’e Katılım: Çelişen Stratejiler mi?
Türkiye’nin BRICS’e katılma isteği, NATO üyesi bir ülkenin BRICS gibi Batı karşıtı bir blokta yer almasıyla ilgili soru işaretleri doğuruyor. BRICS, özellikle Rusya ve Çin'in etkisiyle Batı hegemonyasına karşı alternatif bir küresel güç merkezi olarak şekilleniyor. Bu bağlamda, Türkiye’nin NATO üyesi olarak BRICS’e katılması, ittifak içindeki dengeleri sarsabilir ve NATO’nun içindeki tartışmaları alevlendirebilir.
Lavrov’un açıklamalarındaki "ortak anlayış" vurgusu, BRICS üyeleri arasında siyasi ve stratejik uyumun önemine işaret ediyor. Rusya, Türkiye’nin NATO üyeliği ve Ukrayna işgali konusundaki tutumu nedeniyle, BRICS içinde tam bir uyum sağlayamayacağından endişe ediyor olabilir. Nitekim Türkiye, Ukrayna’ya verdiği açık destekle NATO ittifakı içinde Rusya’ya karşı bir pozisyon almış durumda. Bu durum, BRICS üyeleri arasındaki siyasi uyuma zarar verebilir.
BRICS Genişlemesinde Denge Arayışı
BRICS’in genişleme süreci, sadece yeni ülkelerin katılımı ile değil, bu ülkelerin getireceği siyasi, ekonomik ve jeopolitik etkilerle de ilgili. Özellikle Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve İran gibi ülkelerin üyeliği, BRICS’in küresel enerji piyasalarındaki etkisini artırma amacını taşıyor. Ancak Türkiye gibi bir NATO üyesinin eklenmesi, bu dengeyi bozabilir ve BRICS’in Batı karşıtı duruşunu zayıflatabilir.
Türkiye’nin BRICS’e katılma talebinin, Batı ile ilişkilerinde yaşadığı gerilimler bağlamında bir manevra olarak görülebileceği de değerlendiriliyor. Türkiye, son yıllarda Batı ile yaşadığı ekonomik ve siyasi krizleri aşmak için BRICS gibi alternatif ekonomik işbirliği platformlarına yönelme stratejisi izliyor. Ancak bu hamle, NATO içinde bir "Truva atı" endişesi yaratabilir ve BRICS içinde stratejik bir güvensizlik doğurabilir.
Rusya’nın Endişeleri: BRICS’te Yeni Bir Jeopolitik Gerilim mi?
Rusya’nın Türkiye’nin BRICS’e katılımına mesafeli yaklaşmasının bir diğer nedeni, Türkiye’nin Orta Doğu ve Akdeniz bölgesindeki jeopolitik etkinliği olabilir. Türkiye, Suriye, Libya ve Doğu Akdeniz’de izlediği politikalarla Rusya ile zaman zaman karşı karşıya gelmiştir. Bu durum, Türkiye’nin BRICS’e katılması durumunda bu blok içindeki dengeyi bozabileceği endişesini doğuruyor.
Ayrıca Türkiye, BRICS’teki mevcut üyelerle de bazı konularda stratejik farklılıklara sahip. Özellikle Çin ve Hindistan ile Doğu Akdeniz, Orta Asya ve Afrika’daki etkileri üzerine örtüşen çıkarlar, Türkiye’nin BRICS’e katılımını daha karmaşık hale getiriyor. BRICS’in mevcut üyeleri, Türkiye’nin katılımıyla yeni bir rekabetin doğabileceği endişesini taşıyor olabilir.
Türkiye'nin BRICS Stratejisindeki Alternatif: Ortaklık Statüsü
Lavrov’un açıklamasında dikkat çeken bir diğer unsur, BRICS’in genişleme yerine alternatif bir "ortaklık" statüsü üzerinde çalıştığına dair ifadesi. Türkiye, bu bağlamda tam üyelik yerine, BRICS ile daha gevşek bir ekonomik ve diplomatik işbirliği modeli olan "ortaklık" statüsünde yer alabilir. Bu, Türkiye’nin BRICS’e katılma hedefini tamamen ortadan kaldırmasa da, Türkiye’nin BRICS ile ilişkilerini farklı bir boyuta taşıyabilir.
Sonuç: Türkiye’nin BRICS Üyeliği ve Küresel Denge Arayışı
Türkiye’nin BRICS’e katılma isteği, küresel güç dengelerinin yeniden şekillendiği bu dönemde dikkat çeken bir hamle. Ancak Lavrov’un açıklamaları, BRICS’in şu anda Türkiye’nin üyeliğine kapıyı kapattığını gösteriyor. Bunun ardında NATO ile BRICS arasındaki stratejik çelişkiler, Türkiye’nin Rusya ile zaman zaman karşı karşıya gelmesi ve BRICS’in genişleme sürecindeki dengeleri koruma isteği yatıyor olabilir.
Türkiye, BRICS’e katılma hedefinden vazgeçmese de, bu süreçte alternatif işbirliği modelleri ve stratejiler geliştirmesi gerekecek. Özellikle Rusya ile ilişkilerde yaşanan hassas dengeler, Türkiye’nin BRICS ile olan ilişkilerinde daha dikkatli ve stratejik adımlar atmasını zorunlu kılabilir.
