Çocuklarda Sessiz Kalp Hastalıklarına Dikkat!

Gün içinde sürekli koşup oynayan ve son derece sağlıklı görünen çocuklarda da kalp hastalıkları görülebiliyor. Halk arasında “Çocuktur kalp hastası olamaz” şeklindeki yanlış inanışın aksine, pek çok çocuk doğuştan gelen kalp hastalıkları nedeniyle çeşitli risklerle karşı karşıya kalabiliyor. Çocuklara kalp sağlığı açısından da tarama yapılması, onların ideal kiloda kalmalarına özen gösterilmesi ve enfeksiyondan korunmalarına dikkat edilmesi sayesinde olası olumsuz durumların önüne geçilebiliyor. Memorial Şişli/Bahçelievler Hastaneleri Çocuk Kardiyoloji ve Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Rukiye Nurten Eker Ömeroğlu, çocuklarda görülen kalp hastalıkları ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
 

Kalp hastalığı her zaman belirti vermiyor
Çocuklarda kalp hastalıklarının çok önemli bir kısmı doğuştan gelmektedir. Morarma, terleme, sık nefes alma, nefes darlığı, kilo alamama, kolay yorulma, halsizlik, çarpıntı, göğüs ağrısı, bayılma gibi şikayetler görüldüğünde vakit kaybedilmeden bir uzmana başvurulması önemlidir. Bununla birlikte kalpte küçük delikler ve hafif darlıklar görünürde hiçbir belirti vermeyebilir ancak doktor muayenesinde ortaya çıkabilir. Oldukça nadir görülmekle birlikte; ciddi olsa bile erken çocukluk çağında sessizce ilerleyen kalp hastalıkları görülebilmektedir. Bunların büyük kısmı genetik geçiş gösteren kalp kası hastalıkları ve ritim bozukluklarıdır. Anne ya da baba tarafında ani, beklenmeyen ölüm öyküsü bulunması bu hastalıklar açısından uyarıcı olmalıdır.

Enfeksiyonlar kalbi etkileyebilir
Doğuştan kalp hastalıkları dışında çoğu virüs ya da bakteriyel enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkan edinsel kalp hastalıkları da kalp kasını ve kapakçıkları etkileyebilir. Bu nedenle geçmişte süresi uzamış yüksek ateş, eklem ağrıları ve şişlikleri geçirmiş ya da kalp hastalığını düşündürebilecek bulgulara sahip çocuklar riskli grupta yer almaktadır.
 

Ayrıntılı muayene önemlidir
Günümüzün en önemli sağlık problemlerinden biri olan obezite hastalığı olan çocuklar, eğer ailede erken koroner kalp hastalığı öyküsü de varsa, kalp açısından düzenli olarak takip edilmelidir. Bu çocuklarda ayrıca insülin direnci ve kan yağları düzeylerine de bakılmalıdır. Özetle kendi sağlık özgeçmişinde ciddi rahatsızlıklar olan, ailede kalp hastalıkları öyküsü bulunan, belirtilen semptomlara sahip, fiziki muayenede ilgili bulguların saptandığı çocuklar ve fazla kilolu çocuklar kalp kontrolü yapılması gereken gruptadır. Bu durumda ayrıntılı sağlık öyküsü alınıp, iyi bir fiziki muayene, tansiyon ölçümü, EKG, efor ve ekokardiyografi yani EKO ile tarama yapılabilir. Gerekirse daha ileri testler de önerilebilir.
 

Kalbe uygun egzersizler yapılmalı
Çocuk sağlığında sporun önemi büyüktür. Çocuklarda spora başlama yaşı en erken 4 olmalıdır. 5-7 yaşta fiziksel gelişim ve büyüme için koşma, tırmanma, yüzme, teneffüs aralarında vücut hareketleri, motor yeteneklerin gelişimi için de top atma, yakalama, ayakta topa vurma çalışmaları, denge ve hız için de folklor, dans ve ritim çalışmaları önerilebilir. 8-9 yaş grubu çocuklar için sosyal gelişim açısından grup aktiviteleri, takım oyunları tercih edilmelidir. İlköğretim çağında atletizm, jimnastik, yüzme ve kayma sporları uygundur. Çocuklarda genellikle dinamik sporlar, yani oksijen tüketiminin fazla olduğu kaslarda uzama, kısalma ile yapılan, kaslara basınç yükü oluşturmayan egzersizler tercih edilmelidir. Koşu, voleybol, basketbol, futbol, hokey, tenis bu grup sporlardandır. Kalp hastası çocuklarda statik sporlar özellikle sakıncalıdır. Halter, vücut geliştirme gibi sporlar boy uzamasını olumsuz yönde etkiler.

Spora başlamadan önce muayene şart
Profesyonel olarak spor yapan çocuklar için aile öyküsünün alınması ve fiziki muayenenin yanında EKG, EKO ve efor testi yapılması uygun olmaktadır.
Efor kalp hastası çocukları zorlar
Kalp hastası bir çocukta efor çoğu zaman zorlayıcıdır. Özellikle kan akımının önünde engellerin olduğu, doğuştan kalp hastalıkları bulunan çocuklarda efor sırasında; göğüs ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi, bayılma gibi durumlar görülebilir. Ne yazık ki bazen ilk bulgu ölüm bile olabilmektedir. Bazı tip ritim bozuklukları da efor ile tetiklenir ve benzer bulgular içerir. Kalp problemi olan çocuklara yarışmalı sporlar önerilmemelidir. Ancak dinamik sporlara düzenli takip ve kontrollerle izin verilebilir. Gelişmiş ülkelerde spor alanlarında defibrilatör yapabilen cihazlar ve onu kullanabilen eğitimli kişiler olduğu için kalp hastası çocuklara da spor yapma şansı verilmektedir.