Deprem bölgesinde seçim güvenliği nasıl sağlanacak?

GAZİANTEP - Yoğun bir nüfus hareketliliği yaşanan deprem bölgesinde seçim güvenliğinin nasıl sağlanacağı en çok merak edilen konulardan biri. Hatay başta olmak üzere çok sayıda kişinin başka illere göç etmesi, çadırlarda kalanların çokluğu ve can kayıplarının fazla olması gibi unsurlar, seçmen kütüklerinin güncellenmesi ve seçim güvenliği konusunda soru işaretlerinin oluşmasına neden oluyor.

Oyların kullanılması ve sayımı ile oyların kayıt altına alınması sürecinin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için hükümetten ve siyasi partilerden bağımsız aktif faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının başında Oy ve Ötesi geliyor.

VOA Türkçe ekibi olarak Oy ve Ötesi’nin Gaziantep İl Sorumlusu Serkan Aksak’la deprem bölgesinde seçim güvenliği konusunu ve bu konuda yaptıkları çalışmaları konuştuk, en çok merak edilen soruların yanıtlarını aradık.

Aksak, deprem bölgesinde en temel sorunun, çok yoğun bir göç yaşanmasından dolayı sandıklarda görev yapacak müşahitlerin bulunamaması olduğunu söyledi. Aksak’a göre, bir diğer takip edilmesi gereken konu da, depremde hayatını kaybedenlerin bazılarının hala seçmen listelerinde yer alıyor olabilmesi ihtimali.

Görevi deprem bölgesindeki birçok kenti de kapsayan Aksak, gönüllülerin ve partilerin müşahitlerinin sandıkların başında bilgili şekilde sürece sahip çıkmasının çok önemli olduğunu vurguladı.

Aksak, bölgede seçim güvenliğine ilişkin yaptıkları çalışmalar, bir usülsüzlük tespit edildiğinde gönüllü avukatlara nasıl ulaşılacağı ve oyların kayıt altına alınmasıyla ilgili yapılan teknik altyapı çalışmaları gibi konularda VOA Türkçe’nin sorularını yanıtladı.

"Vefat edenlerden bazıları seçmen listelerinde yer alıyor"

VOA: Deprem bölgesinde seçim güvenliğine dair en öne çıkan kaygılar neler? Bu konularda ne gibi çalışmalar ve hazırlıklar yapıyorsunuz?

Aksak: Belki de en temel sorun bu sandıklarda görev yapacak müşahitlerin sandık kurulunda görev yapacak insanların bulunamaması çünkü oldukça yoğun bir göç yaşandı. Hatta takip ettiğimiz kadarıyla da çok fazla insan oylarını kullanmak için yaşadıkları şehirlere dönüyorlar. Hem biz bağımsız sivil toplum kuruluşları için hem de diğer siyasi partiler için gönüllü bulmak en temel zorluklardan biri. Hem de ayrıca şundan bahsedebilirim: Yakınlarını kaybetmiş insanlar ama bazılarının henüz daha resmi olarak vefat ettiği kanıtlanmadığı için bu insanlar artık vefat etmişler ölüler ama seçmen listelerinde yer alıyorlar. Burada hem biz gönüllülerin hem de diğer siyasi partiden görev almış müşahitlerin çok daha titiz çalışması ve dikkatli olması gerekiyor.

VOA: Çok sayıda gönüllünün görev aldığını biliyoruz bu seçimde ama bu seçim deprem nedeniyle özel bir seçim, bu açıdan önceki seçimlere göre neleri farklı yapıyorsunuz? Hedefimiz 100 bin gönüllüye ulaşmak demiştiniz. Bu sayıya ulaştınız mı?

Aksak: Bu sayıya yaklaştığımızı söyleyebilirim. Türkiye genelinde 70 binin üzerinde gönüllümüz var. Oy ve Ötesi'nin kendi içinde bizim bölgemiz Mersin, Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Osmaniye, Kilis, buralarda 5 bin 300'ün üzerinde gönüllümüz var ve toplam burada seçimin yapılacağı okul sayısı 4 bin 900. Belki her sandığa bir gönüllü koyacak kadar insan kaynağımız yok ama neredeyse her okulda bir Oy ve Ötesi gönüllüsünün olacağını söyleyebilirim.

"Gönüllülerin ve müşahitlerin sürece sahip çıkması gerekiyor"

VOA: Seçmen kütüklerinin güncellenmesi konusunda süreç nasıl ilerliyor, size bu konuda herhangi bir şikayet geliyor mu? Ölüm kayıtlarının nüfustan düşürülmesi işleminde sıkıntılar yaşandı mı? Nüfustan silinmeme halinde başkalarının onların yerine oy kullanması riskine karşı tedbir alıyor musunuz?

Aksak: Burada bir kere seçimle alakalı başkasının yerine oy kullanma olsun ya da diğer usülsüzlükler olsun hepsinin en temeli sandıklarda bilgili insanların hem partilerden hem gönüllülerden bulunması. Bazen insan işin içinde olduğu için şehven hatalar da yapılabiliyor. Seçmen listesini görmüşsünüzdür, bir A4 kağıdı var, oradan isim ve TC kimlik numarasını bulmak zorundasınız, o küçücük alana imza atılması gerekiyor. Bunlar da karışabilir ya da art niyetli insanlar da olabilir ama bunun en temelinde gönüllülerin ya da partilerin müşahitlerinin orada bilgili şekilde sürece sahip çıkması gerekiyor.

VOA: Deprem bölgesini tahminen kaç kişi terketti? Bu kişilerin geri dönüşü için bir çalışma yapılıyor mu? Bu konuda tahmini bir rakam var mı?

Aksak: Bu konuda aklımda tahmini bir rakam yok ama "Askıda Bilet" mesela hatırladığım diğer şehirlere göç etmiş vatandaşların oy kullanabilmeleri için yaptıkları kampanyalardan biri. Orada bazı gönüllüler bağış yapıyor ve deprem nedeniyle başka şehirlere göç etmiş insanların oy kullanmak için memleketlerine dönmesi için yolculuk masrafları karşılanıyor.

VOA: Çok sayıda kişinin çadır ve konteynerlerde kaldığı deprem bölgesinde nerelerde oy kullanılabilecek?

Aksak: Evet özel alanlar var. Henüz mevcutta depremden hasar görmemiş binalar ve aynı zamanda da iklimin de getirdiği şanstan açık alanda da oyların kullanılacağını biliyoruz.

VOA: Oyların güvenli şekilde kayıt altına alınmasıyla ilgili teknik anlamda bir altyapı çalışmanız var mı?

Aksak: Evet bu anlamda da bir çalışmamız var. Seçim.oyveotesi.org adresinden gönüllülerimiz bulundukları sandıklarda hem seçim süresinde seçimlerin yasaya uygun şekilde ilerlemesi için katkı sağlayacaklar hem de seçim ve sayım bittikten sonra hazırlanacak ıslak imzalı tutanakları alıp bu tutanakları da bizim bu siteden yükleyecekler. Biz de böylelikle dijital ortamda da bu tutanakların kopyalarına erişmiş olacağız.

"Olası sıkıntılarda çözüm elde edebilmek için avukatlarımız var"

VOA: Sandıklarda bir usülsüzlük tespit edildiğinde avukatlara nasıl ulaşılacak? Gazeteciler de mesela bir engellemeyle karşılaştığında size ulaşabilecek mi?

Aksak: Oy ve Ötesi genel olarak hatta tamamen gönüllülerden oluştuğu için burada bizim amacımız herhangi bir siyasi partiyle yakınlığımız olmadığından bizim amacımız seçimlerin yasaya uygun şekilde geçmesi. Bu bizim ve benim mesela şahsen vicdani sorumluluğum. Sandıktan artık hangi karar çıkarsa seçimlerin usülüne göre işlediğinden emin olup bunu görebilmek. Bu anlamda da mesela bizim yine gönüllü avukatlarımız var. Bizim kendi gönüllülerimiz de sandıklarda yaşayacakları olası sıkıntılarda çözüm elde edebilmek için avukatlarımıza ulaşacaklar. O koordinasyonu mesela Gaziantep özelinde biz sağlayacağız. Ama siz basın mensupları da mesela yine seçim kanununda izniniz olan hakkınız olan şeyleri yapmaya engel bir durumla karşılaşırsanız elbette bize ulaşabilirsiniz. Bizim de sandık güvenliğiyle alakalı çok daha önemli sorunlarımız olmazsa tabi ki size yardımcı oluruz.

VOA: Burada gönüllülere yönelik yoğun bir eğitim faaliyeti yürütüyorsunuz. Bu faaliyetlerinizle ilgili de bize bilgi verir misiniz?

Aksak: Tabi aslında bizim Gaziantep ve bölge koordinasyon ekibi olarak biz bütün sivil toplum kuruluşlarıyla tanıştık ve anlattık gönüllü bulabilmek için. Bütün siyasi partilerden randevu almaya çalıştık kendimizi anlatabilmek için. Randevu veren siyasi partilerin tamamıyla da görüştük. Aynı zamanda kendi çevremize, arkadaşlarımıza duyurduk ve bize kayıt olmuş gönüllülerden de kendi çevrelerinde duyurmalarını istedik. Seçimde gönüllü olarak çalışacak insanlar için, o şevkleri var ama bilgiye de ihtiyaçları da var, Oy ve Ötesi'nin zaten 2014'ten gelen bir bilgi havuzu var, o havuzdan biz de gönüllülerimize bu eğitimleri aktarıyoruz.

VOA