Diyabet ilaçsız önlenebilen ve tedavi edilebilen bir hastalıktır
Doğru beslenme tip 1 diyabeti de önleyebilir
Tip 2 diyabet, dünyanın hemen her ülkesinde salgın gibi artan, kalp krizi, felç, böbrek yetersizliği, bacak damarı tıkanması, körlük gibi çok ciddi sonuçları olan bir hastalıktır ve küresel maliyetinin 800 milyar dolar olduğu hesaplanmaktadır.
Modern diyabet ve metabolizma bilimi, tip 2 diyabeti “Hayat boyu süren, devamlı ilaç kullanmayı gerektiren, radikal tedavisi olmayan bir hastalık” olarak tarif eder.
Oysa benim gibi tip 2 diyabetin bir “hastalık olmadığını”, beslenme hataları ve hareketsizlik gibi iki temel hayat tarzı yanlışına bağlı “önlenmesi ve tedavisi mümkün olan geçici bir rahatsızlık” olduğunu savunan bilim adamları da var.
Sayısı her geçen gün artan araştırmalar da diyabetin “doğru beslenme” ile ilaç bile kullanılmadan hem önlenebileceğini ve hem de tamamen düzelmesinin mümkün olabileceğini açık ve net olarak ortaya koyuyor.
Diabetes Care isimli dergide yayınlanan bir araştırmada 8 haftalık sıkı bir diyetin tip 2 diyabeti tamamen ortadan kaldırabileceği ortaya kondu.
Diyabetle ilgili bulguların, diyet bittikten 6 ay sonra da olmaması hastalığın tamamen iyileşmiş olduğu şeklinde değerlendiriliyor (1).
Lancet’de yayınlanan ve kısa adı DIRECT olan çalışmada da tip 2 diyabetin tek bir ilaç bile almadan, “sadece bir kilo verme programı uygulayarak” tedavi edilebileceği tespit edildi (2).
Journal of Medical Internet Research isimli dergide yayınlanan ve 1000 kişi üzerinde yapılan araştırmada total karbonhidrat alımlarını tedrici olarak günde 130 gramın altına kadar azaltan hastalarda bir sene sonunda katılımcıların yarıya yakınının kilolarının yüzde 5’ini kaybettikleri ve HbA1c seviyelerinin yüzde 1.2 azaldığı belirlendi.
Hastaların yüzde 39’unda HbA1c diyabet teşhisi için kabul edilen eşik değerin altına indi. Katılımcıların yüzde 40’ı kullandıkları ilaçların en az birini bırakırken her 4 hastadan birinde diyabetin tamamen düzeldiği görüldü (3).
İlaçlar diyabeti önlemiyor
Bu sene yayınlanan önemli bir araştırmada (RISE çalışması) ise tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan metformin dışı kuvvetli ilaçların alındıkları 12 ay süresince etkili oldukları ama bırakıldıktan 3 ay sonra glukoz toleransının tekrar bozulduğu görüldü (4).
Daha önce de benzer bir çalışmada glukoz toleransı bozulmuş veya yeni teşhis edilen diyabeti olan çocuk ve ergenlerde ilaç tedavisinin diyabetin ilerlemesini durduramadığı soncu elde edilmişti (5).
Doğru beslenme tip 1 diyabeti de önleyebilir
Farelerde yapılan deneylerde liften zengin özel bir beslenmenin tip 1 diyabet gelişimini de engelleyebileceği gösterildi. Obez olmayan diyabetik farelerde normal diyetin 30 gün sonra farelerin yüzde 70’inde tip 1 diyabetin gelişimine yol açtığı ama özel lifli diyetle beslenen farelerde hastalığın hemen hiç görülmediği belirlendi (6).
Tip 2 diyabet nedir?
Tip 2 diyabet ya vücut kan şekerini normal sınırlarda tutabilecek kadar insülin salgılanamadığında veya insüline direnç gelişmesiyle ortaya çıkar. Hastalık genellikle 45 yaşından sonra başlar ve şişman kişilerde daha sık görülür; insüline bağımlı olmayan diyabet veya erişkin tipi diyabet olarak da adlandırılır.
Şişmanlığın çocuklarda da artmasıyla beraber gençlerde ve hatta çocuklarda da görülen bir hastalık hâline gelmiştir. Tüm diyabetlilerin yüzde 95 kadarı tip 2 diyabettir.
Tip1 diyabet nedir?
Bugünkü bilgilere göre tip 1 diyabetin diyetle ve hayat tarzıyla bir ilgisi olmadığı gibi nasıl önlenebileceği de bilinmiyor. Bu hastalıkta bağışıklık sistemi, pankreasta insülin yapan beta hücrelerine saldırarak onları harap ediyor ve insülin yapılamaz oluyor.
Hastalık çoğu zaman 14 yaşından önce başlıyor ve hastanın her gün insülin alması gerekiyor; bağışıklık sisteminin neden böyle davrandığı bilinmiyor. Tip1 diyabet genetik temeli olan oto-immün bir hastalık olmakla beraber görülme sıklığındaki artış çevresel faktörlerin de rolünü düşündürüyor. Tüm diyabetlilerin yüzde 5 kadarını oluşturur.
İnsülin direnci
Kalp-damar hastalıkları, tip 2 diyabet ve obezite için esas risk faktörü kötü kolesterol yüksekliği veya obezite değil, insüline olan biyolojik cevapların bozulması olarak tarif edilen insülin direncidir.
İnsülin direnci, toplu olarak metabolik sendrom olarak bilinen hipertansiyon, dislipidemi, karaciğer yağlanması ve tip 2 diyabetin sebebidir.
Diyabetteki patlamanın sebebi modern tıbbın temel yanlışlarıdır
Modern tıbbın beslenme tavsiyeleri bana göre külliyen yanlıştır ve hatta obezite ve diyabetteki patlamanın da önemli sebeplerindendir.
BİR: Üç ana üç ara öğün yerine günde iki defa beslenilmelidir.
İKİ: Temel yağlar olarak tavsiye edilen ayçiçek, mısırözü ve kanola gibi omega 6 deposu yağların zerresi bile ağza konmamalıdır.
Mutfağımızda bulunması gereken iki yağ, köy tereyağı ve soğuk sıkma zeytinyağıdır.
ÜÇ: Hararetle tavsiye edilen layt ürünler ve suni tatlandırıcılar asla yenip içilmemelidir.
DÖRT: Yağsız süt ürünleri yerine tam yağlı yoğurt, ayran, peynir tercih edilmelidir.
BEŞ: Tahıllar temel gıda olmamalı, işlenmemiş tam tahıl mamulleri makul miktarda tüketilmelidir.
Gelelim neticeye
Tüm dünyada bir salgın gibi artan tip 2 diyabetin endüstri tarafından yönlendirilen modern tıbbın tavsiyeleri ile önlenmesi de tedavisi de mümkün değildir.
Çare, endüstrinin elinin değmediği “sağlıklı” gıdalarla adam gibi beslenmektir.
Kaynaklar:
- http://care.diabetesjournals.org/content/early/2016/02/24/dc15-1942.abstract?sid=831d35b1-0269-4692-bd14-56a588ce5eb5
- https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(17)33102-1/abstract
- https://diabetes.jmir.org/2018/3/e12/
- https://care.diabetesjournals.org/content/early/2019/05/31/dc19-0556
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29941500
- http://www.nature.com/ni/journal/v18/n5/full/ni.3713.html
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta Independent Türkçe için yazdı
Göğüs Hastalıkları Uzmanı @drahmetrasim
** Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.