Doların Yükselişine Esnaf ve Halk Nasıl Bakıyor?

İSTANBUL — 

Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararıyla birlikte dün tarihi zirvesini 11,30'a taşıyan dolar/TL kuru, bu sabah piyasaların açılmasının ardından artan işlem hacimleriyle 10,82'ye kadar indi. Sonrasında kur yeniden 11 liranın üzerini gördü.

VOA Türkçe’ye konuşan İstanbullular’da doların seyri nedeniyle ekonominin daha da kötüleşeceği endişesi hakim.

“Sattığımız ürünü yerine koyamıyoruz”

17 yıldır Sirkeci’de elektronik mağazası işlettiğini kaydeden Adnan Üsman, “İpin ucu kaçtı artık, iş olmuyor. Esnaf kan ağlıyor. Geçen hafta dolar 10 TL’nin altındaydı şu anda 11 TL oldu. Bizim halimiz ne olacak, yazık günah değil mi bize? Bu durum tüketiciyi de bizleri de etkiliyor. Beş bin dolara çektiğimiz bir konteynır malı bugün 12-14 bin dolara getirtebiliyoruz. Şimdi bu esnaf nasıl iş yapacak? Şu anda oturup hiç ürünlerimizi satmasak daha kardayız. Çünkü sattığımız malı yerine geri koyamıyoruz. Toptancı bizden 10 bin dolarlık mal çekiyor bunun karşılığını TL olarak alıyoruz. Kirasını dolarla ödeyenler var. Eskiden buralar cıvıl cıvıldı. İş yapamadığımız için şu anda dükkanların yüzde 20’si boş” diye konuştu.

“Dükkanı devretmeye çalışıyoruz”

Sirkeci’de 20 yıldır hediyelik eşya dükkanı işletmeciliği yapan Raşit Kayaseroğlu da döviz kurunun artışından çok etkilendiklerini şu sözlerle anlattı: “Durumdan hiç memnun değiliz. Her şey iki üç katı olmuş. Kur artışlarından dolayı aldığımız ürünleri aynı fiyattan alamıyoruz. İnşallah sattığımız ürünler Türkiye’de üretilirse belki o zaman daha iyi olur ama şu anda her şey yurtdışından dolarla geliyor. Biz işin içinden çıkamıyoruz. Şu anda durum çok kötü, inşallah seneye daha iyi olur. Tanıdığım bir çok esnaf yurtdışına yatırım yapıyor. Bu sene dükkanı satmaya çalıştık ama pandemiden dolayı satamadık. Mal sahipleri hiç merhamet etmedi, kiralara yine zamlarını yaptı. Şu anda dükkanı devretmeye çalışıyoruz.”

“Dolar yükselmeyecek dediler ama kur saniyede değişiyor”

Emekli Ulubey Atak, “Dolar yükselmeyecek dediler ama kur saniyede değişiyor. Böyle bir şey yok. İnsanlar nasıl yaşayacak bundan sonra. Ben bir vatandaş olarak nasıl para kazanacağım. İş yok, güç yok” diye konuştu.

“Faiz kararını destekliyorum, kur artışı dış güçlerin bir oyunu”

Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararını desteklediğini belirten Çetin Omrak, “Türkiye’nin üzerine çok büyük oyunlar oynanıyor. Ülkede ne oldu da birden bu döviz fırladı? Anlamakta zorluk çekiyoruz. Dolar, Euro nasıl fırlamışsa illaki düşecektir. Her şey dolara endeksli değildir. Bir ihtilal mi var, savaş mı var? Buradan şunu anlıyoruz ki; bu, tamamen dış güçlerin bir oyunu” diye konuştu.

“Geleceğimden bir umudum yok”

Üniversite öğrencisi Batuhan Taştan, şu anki uygulanan ekonomi politikasının zenginleri daha zengin, fakirleri ise daha fakirleştirdiğini söyledi: “2018 yılında dolar kuru 6 TL ye çıktığında insanlar yeri göğü inletmişti. Şu anda 11 TL oldu ama hiçbir hareket yok. Ben bunu anlamıyorum. 18-20 yaşlarında insanlarız. Bir kafeye giderken cebimizde para var mı acaba paramız yetecek mi diye düşünüyoruz. Bir cep telefonu alabilmek için 36 ay taksite giriyoruz. Sanki araba alıyoruz. İnsanların rahat yaşamasını engelliyorlar. Ben hayatımda böyle bir döneme denk geleceğimi düşünmüyordum ama geldim maalesef. Bu ülkede geleceğimden bir umudum yok. 2800 TL asgari ücretle geçinmeye çalışıyoruz bu ülkede.”

“Bütün dünyada benzer sorun var”

Emekli öğretmen Cevdet Alper, doların sadece Türk Lirası karşısında değer kazanmadığını bütün dünya ülke paraları karşısında değer kazandığını söyledi: “Doların yükselmesi olayı sadece Türkiye’de olmuyor. Bütün dünya ülkelerinde aynı şey gerçekleşiyor. Mesela Rus Rublesi altı ay içerisinde dolar karşısında yüzde 70 değer kaybetti. Diğer ülkelerin para birimleri de değer kaybediyor. Yani Türkiye’nin ekonomisinin kötü olmasından kaynaklanan bir durum değil. Doların yükselmesi devam edecek diye bir şey yok mutlaka belli bir seviyede duracaktır. Endişe edilecek bir durum yok.”

VOA