Amerikan Doları, Türk Lirası karşısında genel seçimlerden bu yana yüzde 47 değer kazandı

14 Mayıs’taki genel seçimlere 19,58’den giren Türk Lirası/ Amerikan Doları paritesi bugün 28,80 seviyesinde. Seçimden sonraki yaklaşık altı aylık dönemde dolar TL karşısında yüzde 47 değer kazandı.

Seçime kadar Nureddin Nebati ve Şahap Kavcıoğlu tarafından uygulanan “heteredoks ekonomi” politikaları bir kenara bırakarak Mehmet Şimşek ve Gaye Erkan’ın tercihleriyle “rasyonel ekonomi” çizgisine rotayı kıran Erdoğan, liranın tekrar değer kazanmasında yabancı fon girişinin etkili olacağı görüşünde. Peki rakamlar Erdoğan’ın bu görüşünü doğruluyor mu?

Uluslararası Yatırımcılar Derneği’nin (YASED) 13 Kasım’da güncellenen raporuna göre Türkiye, 2023’ün üçüncü çeyreğinde 1 milyar 800 milyon dolarlık Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) çekti. Kuruma göre COVID-19 etkisiyle daha düşük oranların kaydedildiği 2020’nin ikinci çeyreği gözardı edildiğinde, son 53 çeyreğin en düşük giriş miktarlarından biriydi bu.

Diğer taraftan Borsa İstanbul’da işlem yapan yabancı yatırımcılar Eylül ve Ekim boyunca alıcıdan ziyade satıcı pozisyonundaydı. Bu aylarda hisse senedi satışları dahil Türkiye’den 1 milyar 900 milyon dolar çıkış oldu.

Bu iki veri birleştirildiğinde ülkeye giren yatırımın, çıkan yatırımının gerisinde kaldığı sonucu çıkıyor.

“Küresel yatırımcının İsrail’in etkisiyle Türkiye’ye yüz çevireceğini düşünmüyorum”

Kimi uzmanlar Anayasa Mahkemesi’nin Can Atalay kararı gibi bazı kararlarının uygulanmaması ile Erdoğan’ın İsrail’e karşı sert söylemlerinin Türkiye’ye sermaye girişini daha da aksatacağı iddiasında.

Uçaktaki bir gazeteci bu konuyu, “Küresel sermayeye de baktığımızda bir Musevi etkisi, bir Yahudi lobisi etkisi var. Acaba Türkiye’ye dönük fon akışında bu ilkeli duruşu cezalandırmak üzere herhangi bir hareket, hamle görüyor musunuz?” sorusuyla gündeme getirdi.

İsrail’i desteklemeyen Yahudiler’in de sayısının göz önüne alınması gerektiğinin söyleyen Erdoğan, “İsrail’in katliamlarını desteklemeyen, bunların karşısında duran Yahudiler’in sayısı da az değil. Bunlar arasında sözünü ettiğiniz uluslararası sermaye tanımına dahil olanlar da bulunuyor. Onlar açısından Türkiye’ye yatırım sorun olmaz diye düşünüyorum. Türkiye’nin çocukların öldürülmesine karşı çıkmasından, barışı ve insan haklarını savunmasından rahatsız olan sermaye sahipleri ise ancak İsrail’in katliamına kayıtsız şartsız destek verirseniz sizden memnun kalırlar. Bizim böyle bir tutum sergilememiz asla düşünülemez. Bu nedenle biz bir endişe duymuyoruz. Dünya Türkiye’nin kıymetinin farkında, küresel yatırımcılar da farkında. Birkaç marjinalin dışında küresel yatırımcıların İsrail’in etkisiyle Türkiye gibi bir ülkeden yüz çevireceklerini düşünmüyorum.”

Asgari ücrette yılda bir kez düzenleme

Hedeflenen enflasyon üzerinden asgari ücret artışı planlayan hükümet, artış sayısını da yılda ikiden bire indirmeyi tartışıyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Eylül ayında, “hedeflenen enflasyon oranında zam” yapılacağını açıklamış, ondan bir hafta önce de İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekip Avdagiç, “Asgari ücret hedeflenen enflasyon oranında yapılmalı” diyerek hükümetin görüşüne destek vermişti.

Dün de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan da son dönemde yılda iki kez verilen asgari ücret artışın “tek” sefere indirilmesi yönünde çalışmalar olduğunu açıkladı.

Önceki yıllarda bir kez yapılan asgari ücret artışı enflasyondaki hızlı artışla birlikte 2022’de ikiye çıkarılmıştı.

Ancak yaklaşan yerel seçimler gerek asgari ücret gerek emekli aylığı düzenlemesinde hükümetin sert bir değişikliğe gidemeyebileceğini ihtimalinin düşük olmadığını hatırlatıyor.