Ukrayna-Rusya hattında gerilim sürerken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan İstanbul'da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ile bir araya geldi. Erdoğan, düzenlenen ortak basın toplantısında, Türkiye'nin Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini desteklediğini yineledi, "İşbirliğimiz hiçbir surette üçüncü ülkelere karşı bir girişim değildir" dedi.

Son dönemde Ukrayna'nın doğusundaki ateşkesin ihlal edildiği ve Rusya'nın sınıra asker takviyesi yaptığı haberlerinin ardından Ukrayna-Rusya sınırında tansiyon yükselmişti.

Erdoğan, Zelensky'nin ziyareti öncesi Rus lider Vladimir Putin'le telefon görüşmesi yapmıştı.

Huber Köşkü'nde basına kapalı gerçekleştirilen ve yaklaşık 3 saat süren ikili görüşmenin ardından heyetler bir araya geldi.

Heyetler arası görüşmenin ardından iki lider ortak basın toplantısı düzenledi. Toplantıda soru alınmadı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamasına, Ankara'nın Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini desteklediğini ve Kırım'ın ilhâkını tanımama yönündeki kararını bir kez daha teyit ettiğini söyleyerek başladı.

Erdoğan, "Ukrayna'nın uluslararası toplumu Kırım konusunda bir araya getirmeyi hedefleyen Kırım platformunu desteklediğimizi dile getirdik. Bu girişimin Kırım Tatarları dahil olmak üzere tüm Kırım halkları için olumlu neticelere vesile olmasını arzu ediyoruz" dedi.

'Mevcut kriz diplomatik yöntemlerle çözülmeli'

Sözlerini, "Karadeniz'in bir barış, huzur ve işbirliği denizi olmaya devam etmesi temel hedefimizdir. Ortak coğrafyamızda ne surette olursa olsun gerilimin artmasını arzu etmiyoruz" şeklinde sürdüren Erdoğan, şöyle konuştu:

"Bu minvalde kıymetli dostumla Ukrayna'nın doğusundaki güncel duruma dair fikir teatisinde bulunduk. Mevcut krizin Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve uluslararası hukuk temelinde barışçı ve diplomatik yöntemlerle çözülmesi gerektiğine inanıyoruz. Son dönemde sahada gözlemlediğimiz endişe verici tırmanmanın bir an evvel son bulmasını, ateşkesin sürdürülmesini temenni ediyoruz."

İki ülke ilişkilerinde savunma sanayinin önemli bir boyut teşkil ettiğini söyleyen Erdoğan, "Siyasi ve savunma konularının birbiriyle bağlantısını dikkate alınarak Dışişleri ve Savunma Bakanlığımızın katılımıyla 2+2 platformunda görüşmelerimizi başlattık. Bu şekilde ülkelerimiz arasındaki eş güdümü pekiştiriyoruz. İşbirliğimiz hiçbir surette üçüncü ülkelere karşı bir girişim değildir" dedi.

Erdoğan, iki ülkenin Serbest Ticaret Anlaşması'nı en kısa zamanda tamamlamasını ve ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkarmasını umduğunu sözlerine ekledi.

'Tepki konusunda Kiev ve Ankara'nın vizyonu aynı'

Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky de "Her şeyden önce Karadeniz'deki güvenlik ve meydan okumalara ortak karşı koyma adımlarımızı kapsamlı bir şekilde görüştük. Verilmesi gereken tepki konusunda Kiev ve Ankara'nın vizyonunun aynı olduğunu belirtmek istiyorum" diye konuştu.

Zelensky'nin beraberindeki bakanlar ve iş insanlarıyla Türkiye-Ukrayna Yüksek Düzeyli Stratejik Konseyi'nin (YDSK) 9. Toplantısı kapsamında gerçekleştirdiği ziyaret haftalar öncesinden planlanmıştı. Ancak ziyaret öncesinde Ukrayna-Rusya sınırındaki Donbas bölgesinde gerilimin artması, liderlerin ikili ticari ilişkileri ve Kırım'ın durumunun yanı sıra bu gerilimi de gündemlerine almasına yol açtı.

İki ülkenin 2019'daki ikili ticaret hacmi 4,881 milyar dolardı. Hedefin bu rakamı 10 milyar dolara yükseltmek olduğu açıklandı.

Ukrayna'da faaliyet gösteren 600'den fazla Türk firmasının ülkedeki yatırımlarının toplamı 3 milyar dolara yakın. Vizesiz seyahat imkanı bulunan iki ülke arasında Covid-19 salgını öncesinde karşılıklı olarak yılda toplam iki milyona yaklaşıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Şubat 2020'de YDSK'nın 8. Toplantısı için Kiev'deydi. Aynı yılın Ekim ayında bu kez Zelensky Türkiye'yi ziyaret etmiş ve iki lider savunma işbirliği konusunda da mutabakat imzalamıştı. Ukrayna, Türkiye'den İnsansız Hava Aracı (İHA) satın alıyor ve Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) ortak üretimi ve teknoloji paylaşımı için birlikte çalışıyor. İki ülke arasında ortak korvet üretimi için de uzlaşma sağlandı.

Türkiye, 2014'te ülkenin doğusunda Rusya'nın destek verdiği ayrılıkçılar ve Rus ordusuyla Ukrayna arasında yaşanan çatışmalar sırasında Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü desteklediğini açıklamış; Mart 2014'te Rusya'nın Ukrayna toprağı olan Kırım'ı ilhâkına tepki göstermişti.

Putin ve Erdoğan telefon görüşmesi yaptı

Suriye, Libya gibi konularda ve ticari alanda işbirliğini son yıllarda geliştiren Rusya ve Türkiye'nin liderleri Putin ve Erdoğan, Zelensky'nin ziyaretinden bir gün önce telefon görüşmesi yaptı.

Reuters'ın haberine göre Kremlin'in açıklamasında, telefon görüşmesinde Putin'in Ukrayna'yı ülkenin doğusundaki Donbas bölgesinde "tehlikeli provokatif hamleler yapmakla" suçladığı duyuruldu.

Aynı sıralarda Rusya'yla yaşadığı gerilimde Ukrayna'yı destekleyen NATO üyesi ABD'ye ait gemilerin Boğazlar'dan Karadeniz'e çıkışı için Türkiye'ye diplomatik bildirimde bulunulduğu ve gemilerin 4 Mayıs'a kadar Karadeniz'de kalacağı bildirildi.

Rusya'nın Ankara Büyükelçiliği'nden Sputnik'e konuşan bir yetkili de, Türkiye'nin Montrö Boğazlar Sözleşmesi uyarınca Akdeniz'den Karadeniz'e gidecek ABD savaş gemileri hakkında Moskova'ya bildirimde bulunduğunu ifade etti.

Rusya: Gerekirse müdahale ederiz

Rusya Devlet Başkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Dmitriy Kozak, Ukrayna'nın doğusundaki Donbas bölgesindeki gelişmelere, gerekirse vatandaşlarına yardım etmek için müdahale edebileceklerini söyledi.

Bu sözler, Rusya'nın son yıllarda Ukrayna kriziyle ilgili yaptığı en sert açıklama olarak gösteriliyor.

Rusya-Ukrayna arasındaki tansiyon, sınır bölgesindeki Rus askeri varlığının artırılmasıyla yeniden tırmanışa geçmişti. Ukrayna ordusunun Mart ayı sonundaki tahminine göre, sınıra hareket eden Rus askerlerin sayısı yaklaşık 20 bin.

ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby ise, Rusya'nın Ukrayna sınırında, Kırım'ı ilhak ettiği 2014'ten bu yana hiç bu kadar fazla sayıda asker konuşlandırmadığını ve gelişmeleri kaygıyla takip ettiklerini söyledi.

Cumartesi günü Ukrayna Savunma Bakanı Andrii Taran da, "Rusya'nın Rusça konuşan vatandaşların haklarının ihlâl edildiğine yönelik açıklamaları Ukrayna'ya karşı silahlı saldırılara yeniden başlamaları için sebep yaratma çabası olabilir." açıklaması yaptı.

Ukrayna Parlamentosu, yedi yıl önce Kırım'ın ilhakı ve Donbas'taki gelişmeler sonrası Rusya'yı "saldırgan" ülke olarak nitelendiren yasayı onaylamıştı.

Donbas krizinin çözümüne ilişkin müzakereleri Rusya, Ukrayna ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan (AGİT) oluşan Üçlü Temas Grubu yürütüyor.

Taraflar arasında Temmuz 2020'de sağlanan kapsamlı ateşkes son dönemde sık sık ihlal ediliyor.

Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, iki hafta önce Kırım'ın kurtarılmayı amaçlayan Askeri Güvenlik Stratejisi'ni hafta onaylamıştı.