Erdoğan'a “kendisini sapladığı bu çukurdan çıkaracak bir plan” sunmuştuk
“Türkiye Rusya’ya daha da yaklaşabilir”
Editor
0
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu’nun gündeminde Türkiye’ye hem Suriye operasyonu hem de S-400 alımı sebebiyle yaptırım uygulanmasını öngören tasarı var.
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu’nun gündeminde Türkiye’ye hem Suriye operasyonu hem de S-400 alımı sebebiyle yaptırım uygulanmasını öngören tasarı var. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Beyaz Saray ziyaretinde görüştüğü beş Cumhuriyetçi senatörden biri olan Jim Risch VOA Türkçe’den Begüm Dönmez Ersöz’ün sorularını yanıtladı. S-400 konusunda çok sabır gösterdiklerini söyleyen Senatör Risch, “Artık yolun sonuna gelindi” dedi.
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Jim Risch, 13 Kasım’da Beyaz Saray’da Başkan Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın görüşmesinin ardından, müzakerelere şans vermek adına Türkiye’ye yönelik yaptırım tasarısı girişimini bir süreliğine askıya almıştı. Ancak S-400 konusunda Türkiye’den “Vazgeçmeyeceğiz” açıklamalarının gelmesinin ardından, Risch, Senato Dış İlişkiler Komisyonu’na, 29 Ekim’de Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen yaptırım tasarısının bir benzerini getirme kararı aldı.
“ABD’nin ulusal güvenliğini teşvik ve IŞİD’in canlanmasının önlenmesi” adını taşıyan yaptırım tasarısı Türkiye’nin Suriye operasyonu ağırlıklı. Suriye operasyonu sebebiyle Milli Savunma Bakanı dahil olmak üzere üst düzey Türk yetkililerin yaptırım listesine alınması, Suriye’de Türkiye’nin kullanması muhtemel silah sevkiyatının yasaklanması öngörülüyor. Türkiye’ye S-400 sebebiyle CAATSA yaptırımlarının uygulanması da tasarının diğer bölümünü oluşturuyor.
“ERDOĞAN’IN AÇIKLAMALARINDAN HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRADIM”
Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nun başkanı olan Senatör Jim Risch, Türkiye’ye yaptırım uygulanması konusunda neden harekete geçtiğini anlattı. S-400’lerin F-16’lar üzerinde test edildiği haberlerine atıfta bulunarak “Bir yılı aşkın bir süre S-400’lerden vazgeçilmezse yaptırım olacağını söyledim. Erdoğan’ın açıklamalarından hayal kırıklığına uğradım” dedi.
“Beyaz Saray’da görüştüğümüzde konuyla ilgili müzakereler sürdüğü için bir süre bunu askıya almam istendi. Ben de iyi niyetli görüşmeler yapıldığını düşündüm. Dışişleri Bakanı ilerleme sağlanabileceği görüşündeydi. Ama Erdoğan dönüş yolunda S-400’lerden vazgeçmeyeceklerini söyledi. Bir yılı aşkın süredir Dışişleri Bakanı, Savunma Bakanı ve bütün diplomatlara S-400 olursa F-35’in olmayacağını, S-400ler Türkiye’de olursa yaptırımlara maruz kalacaklarını anlattım. Erdoğan böyle bir açıklama yapınca hayal kırıklığına uğradım. ‘Tasarıyı getirme zamanı’dedim. İnanın bana bu çok acı verici. Türkiye iyi bir NATO müttefiki oldu. Rusya’ya karşı kurulan NATO’nun bir üyesiyken neden Rusya’ya yanaştıklarını gerçekten anlamıyoruz. Her egemen devlet kendi kararını verir elbette ama bunun sonuçları olur” ifadelerini kullandı.
“TÜRKİYE’YE SON DERECE MAKUL BİR TEKLİF SUNULMUŞTU”
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Risch, ABD basınına verdiği bir röportajda, Beyaz Saray’daki görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “Kendisini sapladığı bu çukurdan çıkaracak bir plan” sunulduğunu söylemişti.
Risch, plana ilişkin ayrıntı vermekten kaçındı ancak teklifin Türkiye açısından bir bedel getirmeyecek bir teklif olduğunu söylemekle yetindi.
Cumhuriyetçi Senatör, “Planın ayrıntıları gizli ama genel olarak Türkiye’nin S-400’lerden kurtulacağı, Patriot füze sistemini alabileceği ve NATO kapsamındaki yükümlülükleri çizgisine döneceği bir anlaşmaydı. Türkiye’ye bu planın bir bedeli de olmayacaktı. Son derece makul bir teklifti ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın aynı fikirde olmaması hayal kırıklığı yarattı” dedi.
“ARTIK EĞLENCE SONA ERDİ”
S-400 sebebiyle Türkiye’ye CAATSA yaptırımlarının uygulanması konusunda çok sabır gösterdiklerini belirten Senatör Risch, “Artık yolun sonuna gelindi. Parti sona erdi” ifadelerini kullandı.
Hem Beyaz Saray’daki görüşmede hem de Londra’daki NATO zirvesinde Trump ve Erdoğan arasındaki samimi ilişki dikkat çekmişti.
Peki, bu yakın ilişki Türkiye’yi yaptırıma maruz kalmaktan kurtarabilir mi? Türkiye’nin hem Patriot alımı hem de YPG konusundaki tezlerine destek veren açıklamalar yapan Trump, Türkiye konusunda çizgiyi nerede çekiyor?
“Başkan adına konuşamam” diye söze giren Senatör Risch soruyu, “Bizim her zaman görüşlerimiz örtüşmeyebiliyor ama Başkan CAATSA diye bir yasamızın olduğunun ve yaptırımların uygulanması gerektiğinin farkında. Bence onun da sabrı azalıyor” şeklinde yanıtladı.
“O FIRSAT ÇOKTAN KAÇTI”
Senato’nun Çoğunluk Lideri olan Cumhuriyetçi Senatör Mitch McConnell, Türkiye’ye yönelik sert yaptırımlar konusunda temkinli konuşmuş, “Türkiye Rusya’ya daha da yaklaşabilir” uyarısında bulunmuştu.
Bu tezin kendisi açısından artık bir ağırlığının olmadığını söyleyen Senatör Risch “O fırsat çoktan kaçtı. Biraz zaman alabilir ama tasarı Senato’dan geçer. İş oraya gelirse Senatör McConnell’ın da itiraz edeceğini sanmıyorum” dedi. Senatör Risch, yaptırım tasarısı konusunda kesin bir takvim olmasa da mümkün olduğu kadar hızlı hareket etmek istediklerinin altını çizdi.
“S-400 TÜRKİYE’DE OLDUĞU SÜRECE F-35’LER ABD’DEN ÇIKMAYACAK”
Senatör Risch, yaptırım tasarısının her iki parti arasındaki müzakerelerin bir ürünü olduğunu, Dışişleri Bakanlığı ve Beyaz Saray’la istişare edildiğini vurguladı. S-400 sebebiyle üretici ortağı olduğu F-35 programından çıkarılan Türkiye’ye bu konuda mesajı netti.
“Türkiye 115 adet F-35 siparişi verdi. 5’i hazır, parası ödendi bekliyor. S-400 Türkiye’de olduğu sürece bu uçaklar ABD’den ayrılmayacak” dedi.
“TÜRKİYE’DEKİ HÜKÜMETİN BU KONULARI YENİDEN DEĞERLENDİRMESİNİ UMUYORUZ”
ABD Kongresi’nde Türkiye’nin Suriye operasyonu, S-400 krizi ve demokrasi kaygıları gibi pek çok sorunlu başlık nedeniyle biriken Türkiye karşıtı havanın tersine dönmesi mümkün mü? Yoksa ABD-Türkiye ilişkileri artık başka yöne doğru mu ilerliyor?
Senatör Risch bu soruya verdiği cevapta, “Bunların yaşandığını görmek çok üzücü. Liderler ülkelerini bir yöne ya da başka bir yöne götürebilir. Bazen bu yön insanların aslında istemediği bir yöndür. Türkiye’deki hükümetin bunları yeniden düşünmesini umuyoruz. Aksi halde bu işin sonuçları kendisini göstermeye başladığında, Türkiye için acı verici olacak. Bu durum tersine çevrilebilir. Türk hükümeti NATO müttefiki olmak istiyorsa, NATO müttefiki gibi davranmalıdır. Davranmazsa da bunun kötü sonuçları olur” ifadelerini kullandı.
ABD’NİN 2020 SAVUNMA BÜTÇESİNDE TÜRKİYE
Öte yandan, ABD’de Temsilciler Meclisi ve Senato’nun silahlı hizmetler komisyonlarının üzerinde uzlaştığı savunma bütçesi tasarısında Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının ya da F-35 destek teçhizatının transferi yasaklanıyor. Türkiye’ye S-400 sistemini satın alması sebebiyle de yaptırım uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
Kongre’nin iki kanadının aylar süren müzakerelerin ardından üzerinde uzlaşma sağladığı 738 milyar dolarlık savunma bütçesinde 2020 yılı için çeşitli askeri misyonlar ve projelere ayrılacak kaynaklar ayrıntılı bir şekilde yer aldı.
Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle çıkarıldığı F-35 programı konusunda Ankara’ya getirilen kısıtlamalara tasarıda yer verildi. Türkiye’ye F-35 projesiyle bağlantılı fikri mülkiyet, teknik veri ya da maddi desteğin transfer edilemeyeceği veya Türkiye’ye kendi F-35 kapasitesini kurması için gereken onarım ve desteğin verilmeyeceği belirtildi.
Türkiye’ye F-35 konusunda getirilen kısıtlamaların ancak Türk hükümetinin Rusya’dan teslim aldığı S-400 hava savunma sistemi, ilgili teçhizat, materyal ya da bu sistemle bağlantılı personele sahip olmaması gerektiği, gelecekte de Rusya’dan benzer bir savunma ekipmanı almayacağına ilişkin güvenilir teminatlar vermesi, bunun Kongre’nin ilgili komisyonlarına gönderilecek raporlarla belgelenmesi gerektiği vurgulandı.
“S-400 SEBEBİYLE TÜRKİYE’YE YAPTIRIM UYGULANMALI”
Türkiye’nin S-400 sistemine sahip olmasının Türkiye, ABD ve NATO üyelerinin ulusal güvenliğini olumsuz etkilediği, ABD’nin Türkiye’ye yapmış olduğu Patriot teklifinin uygulanabilir bir alternatif olduğu belirtildi.
Türkiye’nin S-400 sistemini satın almasının, 2017 yılında Kongre tarafından kabul edilen “Avrupa ve Avrasya’da Rusya’nın Etkisine Karşı Koyma Yasası” kapsamında Rus savunma sektörüyle yapılan “önemli bir işlem” kategorisine girdiği ve bu kapsamda da Başkan’ın Türkiye’ye yaptırım uygulaması gerektiği vurgulandı.
TÜRK AKIMI VE KUZEY AKIMI-2’YE YAPTIRIM
2020 bütçe tasarısı Rusya’nın Kuzey Akımı-2 ve Türkiye ile birlikte yürüttüğü Türk Akımı projelerine yönelik yaptırım öngörüyor. Rusya ile askeri düzeyde işbirliğini de yasaklıyor. Rusya bu boru hatlarıyla Ukrayna’yı baypas ederek Avrupa’ya enerji arzını güçlendirmeyi amaçlıyor. Kongre üyeleri ise Trump yönetimine tamamlanmak üzere olan bu projelerin durdurulması konusunda daha fazla çaba göstermesi için baskı uyguluyor.
Odatv.com
