Bazı ziyaretlerin taşıdığı sembolik önem, hedeflenen sonuçlardan daha önemli olabiliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Berlin ziyareti de Alman kamuoyunda sembolik önemi çok yüksek siyasi olaylardan biriydi. Türkiye kamuoyu açısından sıradan bir dış ziyaretin bir tık üstünde önem verilen bu ziyaret, Alman kamuoyu açısından ciddi bir sınav niteliği taşıyordu. İsrail’e sınırsız destek veren ve bunu varoluş ilkelerinden birisi olarak gören Almanya’ya karşı Hamas tarafında yer aldığını çok açık bir biçimde beyan eden Erdoğan’ın açıklamaları kamuoyunda tansiyonu arttırdı.

Ziyaretin iptal olmasını isteyenlere karşı ziyaretin gerçekleşmesi ve Erdoğan’a Almanya tarafının görüşlerinin net bir biçimde söylenmesi hatta “haddini bildirmek“ konusunda bir ortak kanaat oluşmuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ‘’haddini bildirmek’’ merkezli bir diyaloğun hiçbir fayda sağlamayacak anlamsız bir girişim olması bir yana başbakan Scholz, ne Türkiye’yi ne de Erdoğan’ı hedef alacak bir açıklama yaptı. Scholz, Almanya kamuoyunda ziyaret öncesi oluşan, Erdoğan’a sert tavır sergilensin istikametindeki beklentilerin cazibesine kapılmadı ve itidalli davrandı. Sadece Almanya’nın İsrail’in varlık, kendini koruma hakkı var ve Hamas’ın saldırıları terör saldırısıdır şeklindeki Almanya’nın görüşlerini net ve sık şekilde beyan etmekle yetindi.

Erdoğan ise bu görüşmede Hamas terör örgütü değildir, İsrail faşisttir ve katliam yapıyor türü Alman kamuoyunda infial yaratan sözlerini tekrarlamadı. Ama İsrail’in saldırılarını açıkça kınadı ve yaşanan vahşeti Alman kamuoyunun alışık olmadığı bir netlikte/sertlikte dile getirdi. Öte yandan Hamas’ın elindeki İsrailli rehinelerle İsrail’de tutuklu bulunan Filistinlileri aynı bağlamda değerlendirerek, sarf etmekten imtina ettiği önceki açıklamaların muadili sayılabilecek bir beyanda bulunmaktan da kaçınmadı.

Alman medyası da ziyareti, ziyaret önceki eleştirel tutumundan uzak bir nesnellikle okuyucuların duyurdu. Başlıklar yaklaşım konusunda fikir veriyor. Tageschhau ilgili habere ‘’Açık sahnede, görüş ayrılığı’ başlığı atarken, Süddeutsche Zeitung başlığında ‘’Erdoğan ve Scholz Ortadoğu sorununda farklılıkların altını çizdi’’ ifadesini kullandı. Redaksiyon Ağı Almanya (RND) isimli haber sitesi basın toplantısını ‘’Skandal olmadı’’ başlığı ile vererek, kamuoyunun gerilim beklentilerinin gerçekleşmediğini de dile getirmiş oldu.

İki tarafın İsrail konusundaki temel duruşunu bu türden ziyaretlerle değiştirmesi zaten mümkün değil. Her iki taraf ta İsrail konusunda kendi perspektiflerinden varoluşsal bir tavır sergiliyor. İki ülke arasında hem hükümetler hem de kamuoyu düzeyinde bir uzlaşmanın en uzak ihtimal olduğu konu İsrail konusu. Görüşmelerin kamuoyuna yansıyan kısmında bunun ötesinde bir beklenti de zaten yanlış olurdu. Ancak görüşmelerin basına açıklanmayan kısmında umut edilir ki Erdoğan, öncelikli olarak acil bir ateşkese taraf olması yönünde Scholz’u ikna edecek bir diyalog zemini yakalayabilmiştir.

Mikdat Karaalioğlu / KARAR