Erdoğan’ın BAE Ziyaretinde İran Etkisi 

İSTANBUL — 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gergin ilişkileri onarmak umuduyla Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) ziyaret ediyor. Erdoğan, ziyaretin hemen öncesinde yaptığı açıklamada, "Bu ziyaretimle ilişkilerimizin hak ettiği ivmeyi yakalamasını umut ediyoruz. BAE ile ilişkilerimizde yeni dönemi başlattık. Bölgesel gelişmeleri de ele alacağız’’ dedi.

İki günlük resmi ziyaretin ilk gününde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed Bin Zayid Al Nahyan başkanlığındaki heyetler arası görüşmesinin ardından ikili anlaşmalara imza atıldı.

İmzalanan 13 anlaşma, savunma sanayii, sağlık, iklim değişikliği, sanayi, teknoloji, kültür, tarım, ticaret, ekonomi, kara, deniz taşımacılığı, gençlik, afet yönetimi, meteoroloji, iletişim ve arşiv alanında işbirliğini arttırmayı amaçlıyor.

Türkiye, daha çok Müslüman Kardeşler grubuna verdiği destek nedeniyle, Ortadoğu'da kendisini giderek artan bir şekilde izole edilmiş buldu. Bu destek, birçok Ortadoğu lideri arasında rahatsızlığa neden oluyordu.

İstanbul Kadir Has Üniversitesi uluslararası ilişkiler öğretim üyesi Soli Özel, Erdoğan'ın BAE ziyaretinin ilişkilerde daha geniş bir bölgesel sıfırlamanın parçası olduğunu ve İran'ın çok önemli bir ortak zemin sağladığını söyledi.

Özel’e göre Türkiye'nin cazibe atağı, Birleşik Arap Emirlikleri dahil birçok ülkeyi hedef alıyor ve İran'ın bugünkü kadar etkili olmamasında Batılı ülkeler gibi her iki ülkenin de çıkarı var.

İran’la giderek artan rekabet

Türkiye, Kafkasya'dan Suriye'ye birçok yerde İran'la giderek artan bir rekabet içinde.

Türkiye’de hükümet yanlısı basın geçen hafta, Türk vatandaşı İsrailli bir işadamına suikastı engellemek için, Türkiye'de birkaç İranlı ajanın Türk-İsrail ortak istihbarat servisi operasyonunda tutuklandığını bildirmişti.

Tutuklamalar, İran'ın kısa süre önce Türkiye'ye doğalgaz tedarikini bir haftadan uzun süre kesmesinin ve ülkenin imalat sektörünün çoğunun birkaç gün boyunca kapanmasına neden olmasının ardından geldi.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi uzmanlarından Aslı Aydıntaşbaş, doğalgazın kesilmesinin siyasi amaçlı olabileceğine dair şüpheler olduğunu söyledi.

‘‘Doğalgazın kesilmesi Türkiye’ye mesajdı’’

Aydıntaşbaş, İran'ın Türkiye’ye doğalgazı, görünüşte bir şeyler bozulduğu ya da kendi iç pazarı için buna ihtiyaç duyduğu için kestiğini gördüklerine dikkat çekti. Ancak Aydıntaşbaş bu kesintinin Vladimir Putin ile İran lideri İbrahim Reisi arasındaki görüşmeden sonra olmasının tesadüf olmadığını, bunun açıkça Türkiye'ye bir mesaj olduğunu söyledi.

İran ve Rusya, Suriye'de Şam rejimini desteklemek için yakın işbirliği içinde çalışırken, Türkiye Suriyeli isyancıları destekliyor. Moskova, Ankara'nın Ukrayna'ya silahlı insansız hava aracı satmasına da öfkeli.

Soli Özel, Ankara'nın Batı ve Ortadoğu ülkelerinin Tahran'ın nükleer enerji programı konusundaki korkularını paylaşması nedeniyle, Türkiye-İran rekabetinin muhtemelen tırmanacağı konusunda uyarıyor.

Öte yandan Özel, Türkiye ve İran’ın yüzyıllardır rekabetçi ve işbirlikçi ilişkilere sahip olmayı başardıklarını, bu yüzden bunu nasıl yapacakları konusunda oldukça bilgili olduklarını kaydediyor.

Uzmanlar, Tahran'ın nükleer enerji programıyla ilgili endişeleri çözmek için uluslararası toplum arasındaki görüşmelerde bir kesinti olursa, Türkiye'nin komşusu İran ile rekabeti ve çekişmeyi dengeleme çabasının daha büyük bir sınavla karşı karşıya kalabileceği konusunda uyarıyorlar.

Dorian Jones / VOA