15 Temmuz sonrası FETÖ ile etkili mücadele sağlayan tedbirler, bazı mağduriyetlere de yol açtı. ‘Kurunun yanında yaş da yanmasın’ uyarıları yapıldı. CHP’nin OHAL düzenlemelerine yönelik itirazını görüşen AYM ise ‘hakkaniyet’ ilkesinin altını çizen kararlar verdi. Mahkeme, suçun ve cezanın kişiselliği ilkesi doğrultusunda örgüt ile iltisaklı kişilerin eşlerine ait pasaportların iptal edilemeyeceğine hükmetti.

SEDA ÇAKIR

AYM ‘Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere’ ilişkin kanunda yer alan ‘kapatılan yükseköğretim kurumlarındaki öğrencilerin yerleştirildiği vakıf üniversitesinde ücret ödemesi’, ‘FETÖ ile bağlıntılı kişilerin eşlerine ait pasaportların iptal edilmesi’ ve ‘kanun kapsamında alınan karar ve yapılan işlemlere açılan davalarda yürütmenin durdurulamaması’ konularını düzenleyen hükümleri iptal etti. 

AYM, ‘6749 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un bazı maddeleri ile ilgili CHP’nin 125 milletvekiliyle yaptığı iptal başvurusunu, 24 Temmuz’da görüşerek karara bağladı.

CHP, söz konusu kanunda yer alan ‘kapatılan yükseköğretim kurumlarında kayıtlı öğrencilerin yerleştirildiği vakıf üniversitesinde ücret ödemesi’, ‘FETÖ ile iltisaklı olan kişilerin eşlerine ait pasaportların iptal edilmesi’, ‘gözaltı süresinin 30 günü geçememesi’, ‘tutukluların avukatıyla yaptığı görüşmelerde kayıt alınması, görevlinin hazır bulunması, belgelere el konulması veya görüşmelerin sınırlandırılması, tutukluluğa itiraz ve tahliye taleplerinin dosya üzerinden karara bağlanması’, ‘bu kanun kapsamında karar alan ve görevleri yerine getirenlerin sorumluluğunun olmaması’ ve ‘kanun kapsamında alınan karar ve yapılan işlemlere açılan davalarda yürütmenin durdurulamaması’ konularını düzenleyen hükümlerin iptal edilmesini istemişti.

AYM’nin gerekçeli kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Yüksek Mahkeme, başvuru ile ilgili 3 iptal, 3 ret kararı verdi. Buna göre kapatılan yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olup vakıf üniversitelerine yerleştirilen öğrencilerin mezun oluncaya kadar gereken ücreti ödemeye devam etmeleri kuralı iptal edildi. İptal edilen kuraldaki ‘puanı eşit ya da düşük devlet üniversiteleri’ cümlesinin Anayasa’ya aykırı olduğuna, 3 üyenin karşı oyu ve oyçokluğuyla karar verildi. AYM’nin iptal kararı verdiği diğer hüküm ise ‘FETÖ ile iltisaklı olan kişilerin eşlerine ait pasaportların da iptal edilmesi’ oldu. Mahkeme söz konusu düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline oybirliğiyle karar verdi. 3’üncü iptal kararı ise, ‘kanun kapsamında alınan karar ve yapılan işlemlere açılan davalarda yürütmenin durdurulamaması’ konusunu düzenleyen 10’uncu madde ile ilgili verildi. AYM, maddenin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline oybirliğiyle karar verdi. 

Ayrıca AYM, ‘gözaltı süresinin 30 günü geçememesi’, ‘tutukluların avukatıyla yaptığı görüşmelerde kayıt alınması, görevlinin hazır bulunması, belgelere el konulması veya görüşmelerin sınırlandırılması, tutukluluğa itiraz ve tahliye taleplerinin dosya üzerinden karara bağlanması’na yönelik iptal talebini ise reddetti. AYM, OHAL süresince gözaltı süresinin 14 gün olarak uygulanmasını öngören kuralın, Anayasa’ya aykırı olmadığına hükmetti.      

Öte yandan İçişleri Bakanılığı 15 Temmuz’dan sonra 234 bin 419 pasaportun iptal edildiğini söylüyor. Pasaportu iptal edilenlerin yakınları ve çeşitli nedenlerle yurt dışı yasağı konulanlar dikkate alındığında ise seyahat engeliyle karşılaşan kişi sayısının 500 binden fazla olduğu iddia ediliyor. Emniyet verilerine göre ise Haziran 2019 itibariyle 214 bin 783 kişinin pasaportuna idari kararla konulan tahdit uygulamasına son verildi.  

Mahkeme, ‘kanun kapsamında alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle açılan davalarda yürütmenin durdurulamaması’ hükmünün iptal gerekçesinde ise “KHK kararları OHAL süresinin sona ermesinden sonraki süreyi kapsamaz. Bu nedenle, tadbir Anayasa’ya aykırıdır” denildi.

KARAR