Esad ve Ekibi İçin Yargılama Umudu: Uluslararası Adaletin Yolu Açılıyor mu?
Esad ve rejim yetkililerinin insanlık suçlarından yargılanma ihtimali gündemde. Uzmanlar, uluslararası hukuktaki engellere rağmen adaletin sağlanabileceğine inanıyor.
Editor
0
Esad ve Ekibi İçin Yargılama Umudu: Uluslararası Adaletin Yolu Açılıyor mu?
YEREL GÜNDEM / DÜNYA
Uzmanlar Esad'ın Yargılanabileceğine İnanıyor
Suriye'nin devrik lideri Beşar Esad ve rejim yetkililerinin işledikleri suçlardan dolayı yargılanma ihtimali gündemde. İnsan hakları uzmanları, yasal ve siyasi engellere rağmen Esad ve ekibinin bir gün adalet önünde hesap verebileceği konusunda iyimser.
Uluslararası Hukukta Engeller ve Çözümler
Esad rejiminin 54 yıllık iktidarı boyunca işkence, tecavüz, toplu infazlar ve kimyasal saldırılar gibi insanlık suçları işlediği iddia ediliyor. Suriye İnsan Hakları Ağı'na göre, 2011 yılından bu yana en az 15.000 Suriyeli işkenceyle öldürüldü. Ancak Esad'ın Rusya'da sürgünde olması ve birçok rejim yetkilisinin İran'da olduğunun düşünülmesi, uluslararası yargılama sürecini zorlaştırıyor.
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), bu tür ciddi suçları yargılamak için en belirgin kurum olsa da, Suriye Roma Statüsü'ne taraf olmadığı için UCM'nin Suriye üzerinde yargı yetkisi bulunmuyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin UCM'ye yargı yetkisi vermesi ise Rusya ve Çin'in vetosu nedeniyle mümkün görünmüyor.
Kanıtların Korunması ve Uluslararası İşbirliği
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nden Balkees Jarrah, Suriye'nin yeni geçici yönetimine UCM'ye yargı yetkisi vermeyi düşünmeleri çağrısında bulundu. Jarrah, "Suriye'nin yeni yönetimi, adalet ve hesap verebilirlik konusundaki kararlılığını derhal ortaya koymalı" dedi.
Uzmanlar, yargılamaların hem Suriye içinde hem de uluslararası mahkemelerde yapılmasının mümkün olduğunu belirtiyor. Evrensel yargı yetkisi sayesinde, Almanya, Fransa ve ABD gibi ülkelerde Esad rejiminin yetkililerine karşı davalar açıldı ve bazıları başarıyla sonuçlandı.
Kanıtların korunması ise adalet sürecinin en kritik noktalarından biri. Rejim döneminde işlenen suçlar, uluslararası kuruluşlar ve Suriye sivil toplumu tarafından belgeleniyor. Özellikle ünlü 'Sezar' fotoğrafları, işkence kanıtı olarak Avrupa mahkemelerinde kullanıldı.
Geleceğe Dair Umutlar ve Zorluklar
Esad'ın Rusya'da bulunması ve Moskova'nın siyasi desteği, yargılanma sürecini zorlaştırsa da uzmanlar jeopolitik koşulların değişebileceğine inanıyor. Jarrah, "Esad rejiminin ani düşüşü bize her şeyin çok hızlı değişebileceğini gösterdi" diyerek, gelecekte hesap verebilirliğin mümkün olabileceğini vurguladı.
Uluslararası Af Örgütü hukuk danışmanı Vito Todeschini ise, "İdeal seçenek, Suriye'de adil yargılama standartlarına uygun, ölüm cezasının kullanılmadığı yargılamaların yapılmasıdır" dedi. Yeni yönetimin bu süreci nasıl yöneteceği ise merak konusu.
Sonuç ve Değerlendirme
Suriye'de yıllardır süren iç savaş ve insan hakları ihlallerinin ardından, Esad ve rejim yetkililerinin yargılanma ihtimali uluslararası toplumun gündeminde. Yasal ve siyasi engeller olsa da, kanıtların korunması ve uluslararası işbirliği ile adaletin sağlanabileceği umut ediliyor.
