Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto, resmi olarak NATO üyeliğine başvuracaklarını duyurdu. İsveç'te de iktidardaki Sosyal Demokratlar, ülkenin NATO'ya katılmasını destekleyeceklerini bildirdi.

Finlandiya Başbakanı Sanna Marin, Cumhurbaşkanı Niinisto ile birlikte Helsinki'de yaptığı ortak basın toplantısında, Finlandiya parlamentosunun söz konusu kararı birkaç gün içinde onaylamasını umduğunu söyledi.

Marin, Niinisto'nun da kendisinin de NATO üyesi ülkelerle yakın temas kurduklarını ifade etti.

Kararın önünde hala parlamento süreci olduğunu hatırlatan Marin, "Parlamentonun bu tarihi kararı, azim ve sorumlulukla tartışacağına inanıyorum" dedi.

Basın toplantısı düzenleyen İsveç Başbakanı Magdalena Andersson, İsveç'in NATO üyeliğiyle birlikte gelecek resmi güvenlik garantilerine ihtiyacı olduğunu söyledi.

Andersson İsveç'in bölgede NATO'ya katılmayan tek ülke olması durumunda oldukça güvensiz olacağını savunurken, ittifaka katılma kararının ise "Rusya'ya karşı atılmış bir adım olmadığını" vurguladı.

İsveç Başbakanı, partisinin başvuru sürecini Finlandiya ile paralel yürütmek istediğini de sözlerine ekledi.

Finlandiya'nın halihazırda 19 bin 250, İsveç'in ise 14 bin 600 aktif askeri bulunuyor.

Tarihi karar

Stockholm'deki BBC muhabiri Maddy Savage, Sosyal Demokratlar tarafından alınan söz konusu kararının İsveç'in iki yüzyıl içerisinde ilk kez askeri tarafsızlık konumundan uzaklaşmasının yolunu açması yönüyle "tarihi bir önemde" olduğunu söyledi.

İsveçli politik analizciler için kararın şaşırtıcı olmadığını belirten Savage, Rusya'nın Ukrayna işgalinin ardından halkın İsveç'in NATO'ya üyeliğine sunduğu desteğin de arttığını bildirdi:

"Seçime aylar kala muhalefet partilerin pek çoğu da kararın arkasında. Yine de Sosyal Demokratlar ve muhalefetteki Sol ve Yeşil partiler içerisinde NATO'ya katılma konusunda endişeli olan insanlar da var. Herkes henüz NATO'ya girmenin Rusların saldırganlığının önüne geçeceği konusunda ikna olmuş değil.

"Diğerleri ise, küresel büyük çatışmalardan uzak durmayı başarmış, tarafsız, barışçıl bir ulusal kimliği kaybedecek olmanın üzüntüsü içinde."

Türkiye'nin endişeleri

NATO üyesi ülkeler ise Almanya'nın başkenti Berlin'de dışişleri bakanları düzeyinde bir araya geldi. Toplantılara İsveç ve Finlandiya dışişleri bakanları da katıldı.

Toplantıların ardından Berlin'de değerlendirmelerde bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, NATO'nun "açık kapı" politikasını desteklediklerini vurguladı.

Ancak Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da daha önce belirttiği "İskandinav ülkeleri terör örgütlerinin misafirhanesi" düşüncesini tekrarladı ve şunları söyledi:

"İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği konusundaki görüşlerimizi, neden karşı olduğumuzu açık şekilde söyledik. NATO'nun genişlemesine karşı olduğumuz için değil, teröre destek veren ülkelerin müttefik olmaması gerektiğine inandığımız için karşıyız.

"Burada kesin güvenlik garantilerinin olması lazım ve bu sadece bu iki aday için de geçerli değil, müttefikler için de geçerli ve terör örgütlerine desteği kesinlikle sonlandırmaları gerekiyor. Türkiye gibi bir müttefike yönelik savunma sanayileri kısıtlaması ya da ihracat izinleriyle ilgili yasakların da kesinlikle kalkması lazım. Bunu bu süreçte pazarlık unsuru olarak söylemiyorum, müttefikliğin gereği olarak söylüyorum ama bu iki ülke ile ilgili güvensizlik ve endişe ortada. Özellikle de İsveç'le ilgili."

NATO toplantısında da İsveç ve Finlandiya'nın terör örgütlerine verdiği desteği üye ülkelere anlattıklarını belirten Çavuşoğlu, "Özellikle İsveç'in yaptığı silah yardımı konusunu açık şekilde dile getirdik" dedi.

Finlandiya Cumhurbaşkanı ise Erdoğan'ın gündeme getirdiği bu sorunlarla ilgili görüşmeye hazır olduğunu belirtti.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, "Türkiye'nin dile getirdiği endişeleri üyelik sürecini geciktirmeyecek şekilde ele alabileceğimizden eminim" dedi.

Stoltenberg, Ankara'nın İskandinav ülkelerinin üyelik hedefini engellemek istemediğini açıkça belirttiğini de sözlerine ekledi.

İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss ise NATO'nun yeni üyeler kabul etmeye yönelik "açık kapı" politikasını sürdürmesi gerektiğini söyledi.

NATO'nun söz konusu açık kapı politikasının esas olduğunu belirten Truss, "Finlandiya ve İsveç'in ittifaka katılmayı kabul etmeleri durumunda Avrupa güvenliğini güçlendirecekleri açıktır" diye konuştu.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise İsveç ve Finlandiya'nın NATO'ya katılma sürecini hızlandırmaya hazır olduklarını dile getirdi.

Yeni üyelerin ittifaka katılım süreçleri genellikle bir yılı bulabiliyor. Ancak Reuters'ın aktardığına göre Baerbock, NATO toplantısı için Berlin'de toplanan dışişleri bakanlarının yakalanan momentumun kaybedilmemesi için anlaştığını söyledi.

Baerbock, gazetecilere yaptığı açıklamada "Almanya hızlı bir onay süreci gerçekleştirmek için her şeyi hazırladı" dedi.

Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly ise Finlandiya ve İsveç'in katılımı için herhangi bir anlaşmanın "haftalar içinde" yapılmasını umduğunu belirtti.

ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'un Sözcüsü John Kirby, iki ülkenin NATO'ya katılıp katılmamasının Rusya'ya bağlı olmadığını söyledi.

Kirby'nin bu açıklaması, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Finlandiya'nın NATO'ya katılmasının "hata" olacağı konusundaki uyarısının ardından geldi.

BBC TÜRKÇE