2021'in Eylül ayında gerçekleşen ikinci darbesinde Gine'nin özel kuvvetleri, Cumhurbaşkanı Alpha Condé'yi sarayında gözaltına almıştı.

Uzun süre iktidarda olan Idris Déby'nin Nisan 2021'de isyancılarla çıkan çatışmalar sırasında cephedeki ölümünün ardından, yerine oğlunun geçmesi üzerine askeri konseyin devreye girdiği Çad'ı da unutmamalıyız.

Peki Batı ve Orta Afrika'da, özellikle de eski Fransız kolonilerinde neler oluyor?

Bölgede bundan 6 yıl önce Gambiya Cumhurbaşkanı Yahya Jammeh'in sürgüne gönderilmesiyle başlayan süreçte oldukça farklı bir atmosfer hakimdi. Jammeh'in sürgün edilmesi Batı Afrika'daki tüm ülkeleri çok partili anayasal yönetime geçişe zorlamıştı.

Kıtanın merkezinde bazı otoriter rejimler varlığını sürdürdü ancak askeri darbeler dönemi çoktan geride kalmış gibi görünüyordu.

Ancak son 3 yılda 5 ülkede 7 darbe yapıldı. Çad'da da ordu iktidarı ele geçirdi.

Bu ülkelerde özellikle gençlerin desteklediği askeri müdahale koşullarını yaratan bazı ortak faktörler var.

Batı ve Orta Afrika'nın büyük bölümünde gençler, seçilmiş iktidarlar dahil geleneksel siyasi sınıfla ilgili büyük ölçüde hayal kırıklığı yaşıyor.

Bu hayal kırıklığının altında bir dizi sorun yatıyor:

Eğitim düzeyinden bağımsız gençler iş bulamıyor, gayri resmi dahi olsa ekonomik fırsatlar yaratılamıyor. Yüksek gelirliler hakkında yolsuzluk ve iltimas algısı yaygın; buna ek olarak Fransa'nın eski sömürgelerinde süregelen etkisine duyulan kızgınlık hakim.

Bunlara ek olarak seçmenler arasında iktidarın hükmünün süresini uzatmak için seçimleri manipüle ettiği yönünde yaygın bir inanç var. Başkanlık sürelerinin anayasaya aykırı olarak uzatılması da önemli bir öfke kaynağı.

Bu tür suistimaller, darbe liderlerini seçilmiş sivil yönetimi yeniden kurmaya zorlamayı amaçlayan Afrika Birliği veya genellikle "görevdeki başkanlar kulübü" olarak adlandırılan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) gibi kurumların ahlaki güvenilirliğini de zayıflatıyor.

Ancak Gabon'da olduğu gibi birçok ülkede darbelerin kendine has nedenleri var.