Gagavuzya'nın başkenti Komrat'ta Lenin'in bir heykelini fotoğraflayın (AFP)

Gagavuzya'dan Barnabás Heincz'in haberi

 Gagavuzya'nın adı ilk başta egzotik görünebilir. Ve deneyimlerimize göre, bu zamanlarda Moldova'ya pek çok gezginin gelmemesi ve kesinlikle Ukrayna sınırı boyunca güney ucundaki Gagavuz Özerk Bölgesi'nde olmaması anlamında egzotik bir yer. Bu şaşırtıcı değil, çünkü Moldova'da her yıl en fazla 20.000 turist saygılarını sunuyor ve savaşın gölgesinde yavaş yavaş krize giren ülke, turist damıtmanın en etkili taşı değil.

Moldova'da, gagavuzya'nın toprakları, bazı tahminlerin 150 bin gagavuz'a ev sahipliği yaptığı 1.832 km²'lik bir alandır. Gagavuzların kökeni hakkında yaklaşık 20 senaryo tarih kitaplarının sayfalarını zenginleştiriyor, ancak

Ana evleri özerk bölgedir, ancak güney Ukrayna, Bulgaristan, Romanya, Rusya, Yunanistan, Türkiye ve Orta Asya'da da büyük ve küçük grupları vardır.

Çok sayıda köken efsanesi, etnik grubun kökeninin tarih öncesi dönemde net olmadığını göstermektedir: en popüler senaryoya göre, 13. yüzyılda Moğol ordularından, önce Selçuklu Türk grupları, besenys ve Kuns ile Dobruca'ya kaçmışlardır. Dobruca'ya yerleştikten sonra, evlerini Eflak'ta, şimdi Gagavuzya'da buldular.

Bugüne kadar tarım işleriyle yaşıyorlar ve 1994'teki özerklikten bu yana Kişinev'in sürekli baskısı altındalar. 1989'da Moldova Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Moldova'yı Romanya'ya karşı güçlü bir jest yaparak bir devlet dili olan Rumence ile hemen hemen aynı hale getirdi. Sovyetlerin çöküşüyle birlikte, Moldova ve Romanya'nın birleşmesi çağrısında bulunan sesler yoğunlaştı ve bu da Gagavuz azınlık için bir tehdit oluşturdu ve sonuç olarak birçok kişinin Rus yanlısı olarak etiketlediği Moldova yanlısı bağımsız bir pozisyon geliştirdi.

1994 yılında Kişinev, Gagavuzya'nın özel statüsü hakkındaki yasa tarafından oylandı ve bunu zaman içinde Gagavuz anayasasının oluşturulması, parlamentonun seçilmesi ve bir hükümetin kurulması izledi. Ancak, birkaç yıl önce barışçıl değildi.

Gagavuzlar gerçekten Rus yanlısı mı? Moldova'da özerk bir bölge nasıl yönetilir? Her an kaynayabilen jeopolitik bir tampon bölgede azınlık olarak yaşamak nasıl bir şey? Gagavuz özerkliği boş mu yoksa gerçek bir sosyal ve politik oluşum mu? Bu sorular Moldova'daki MCC Jeopolitik Çalıştayı tarafından araştırıldı.

Gagavuzya (kırmızı) güney Moldova'da, Ukrayna sınırında (Vikipedi)

Gençler için bakış açısı

Moldova'da göç büyük bir sorundur. Bazı tahminlere göre, ülke nüfustan nüfusa diaspora açısından dünyanın önde gelen ülkesidir: bugüne kadar, Moldovalı ailelerin kitleleri akrabalarından gelen batılı referanslara bağımlıdır ve yurtdışında yaşayan Moldovalı kitleler de parlamento seçimleri durumunda güce sahiptir. Bunun iyi bir örneği, mevcut Batı yanlısı hükümetin diasporanın oyları olmadan güvenli bir çoğunluk kazanamayacağıdır. Moldova'nın nüfusu 2017 nüfus sayımına göre 2.550.900'dür, ancak doğruluğu şüphelidir ve Moldova'da kağıt üzerinde yaşayan, ancak Batı'da çalışan ve nadiren eve giden misafir işçileri göstermemektedir. Bazı tahminlere göre, son otuz yılda nüfusun yüzde 20-30'u ülkeden kayboldu.

Gagavuzya'nın baskan'ı, yani cumhurbaşkanı ve başbakanı Irina Vlah, göçün kendi durumlarında da büyük bir soruna neden olduğunu söyledi. Gençler iş fırsatları ve perspektif eksikliği nedeniyle Gagavuzya'yı terk etti, birçoğu Batı'ya, diğerleri Rusya'ya gitti.

Bunun değişmesi gerekiyordu.

Birçok durumda, halihazırda edinilen yatırımlar Gagavuzya'ya ulaşmadı ve Chisinauov bugün hala bunda önemli bir rol oynuyor. Baskan'a göre, hükümetlerin rengi önemli değil: iletişimde Gagavuz yanlısı ifadeler olabilir, ancak hiçbir siyasi yön Gagavuz özerkliğinin güçlendirilmesini desteklemiyor.

Ve imkansız ortam değişim için zorlayıcı bir güçtür: Gagavuzya'da, yabancı ortakların ve yatırımcıların kilit bir rol oynadığı ekonomik ve demografik bir geri dönüş gerçekleştirilmelidir. Yatırımlar, gagavuzların önemli olduğu ölçüde önemliydi, bu nedenle ekonomiyi, BT sektörünü ve diğer katma değerli hizmetleri kısmen çeşitlendirebildiler.

Bu, gençlere sunulan fırsatları genişletme fırsatı sağlayan eğitimin sürekli gelişimi ile tamamlandı.

Yatırım ve destek büyük ölçüde USAID (Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı) ile bağlantılıdır. Bu ilginçtir, çünkü ABD bize kağıt dostu bir azınlıktan destek alıyor – ama bu konuda daha sonra.

Gençlerin durumu, 2021'de% 87'ye kıyasla, 2015'te Gagavuzya'da sadece dörtte birinin kaldığı gerçeğiyle mükemmel bir şekilde gösterilmektedir. Pratikte bu, gençlerin büyük çoğunluğunun yerinde kalması ve fırsatlarından yararlanması anlamına geliyor ve Gagavuzya, Moldova kırsalının yaşamında eşsiz bir ekonomik tutma gücüne sahip. Tabii ki, büyük miktarlarda para hakkında düşünmeye gerek yok, Gagavuzlar açısından, özellikle büyük resim göz önüne alındığında, küçük de büyük olarak kabul edilir: Moldova yılda ortalama 250 milyon avro dış yatırım almaktadır. Bu kabaca yüz milyar forinttir ve karşılaştırıldığında, 2017 yılında Budapeşte'deki 83 bin metrekarelik mol kampüsün 70 milyar HUF'a mal olacağı tahmin edilmektedir.

Gagavuzya Avrupa'nın bir parçasıdır

"Gagavuzya Moldova'dır ve Moldova Avrupa'nın bir parçasıdır" diyor Komrat Devlet Üniversitesi rektörü Sergei Zakharia, Gagavuz'un başkenti Komrat'taki üniversitenin başkanı olarak 1.800 öğrencinin yüksek öğreniminden sorumludur. Gagavuzlara karşı sıklıkla atıfta bulunulan Rus yanlısı duygulardan, Gagavuzya'nın halkın güvenliğini ve barışını korumayı amaçlayan çok çeşitli kültürel, politik ve ekonomik bağlantılara sahip olduğunu söylüyor. Şunu vurguluyor:

Bu da ancak hayatlarını barış içinde yaşayabildikleri takdirde garanti altına alınabilir. Rus-Ukrayna savaşı kasvetli bir bakışla izleniyor, çünkü esas olarak büyük siyasetin labirentlerine yardım edemeyen sıradan insanlar tarafından acı çekiliyor. Ona göre, Ukrayna çatışması, Moldova'nın askeri ve siyasi olarak bağımsız, bağlı olmayan bir ülke olması nedeniyle Moldova'ya yayılmaya devam edemez.

Durumları, yaptırımlar ve ekonominin çöküşü ile karmaşıklaşıyor, Rusya'ya yapılan ihracatın ortadan kalkmasıyla birlikte, işler kaybediliyor ve insanların yaşam standartları kötüleşiyor, bu da giderek daha az öğrencinin yaşam sorunları nedeniyle eğitimlerine devam edebilmesi gerçeğine yansıyor. Eğitim açısından, herhangi bir değişim ve işbirliği, mümkün olan en uluslararası ortamı yaratmaya çalışan gagavuz öğrencileri için büyük bir fırsattır. Üniversite, uluslararası paleti genişletmeyi amaçlayan bir Türk, Amerikan, Romen ve Yunanca öğretmene sahiptir.

pandemi sırasında eğitimin yürütülmesinde çok yardımcı oldu.

Bölge sınırında Moldova ve gagavuz bayrakları (AFP)

 Kollektif çiftliğin kaldığı yer

Komrat, Moldova'da büyük bir şehirdir, ancak Gagavuz bölgelerinin çoğu tarlalar, ekilebilir araziler, bazen küçük koruluklardır. Çok sayıda küçük köy, güney Moldova ovalarını zenginleştirir ve bunlardan biri, ülkenin en gelişmiş yerleşim yerlerinden biri olarak kabul edilen Copceac veya Kıpçak'tır. Kıpçak'taki yaşam, binalarda ve yollarda ve Kıpçak Belediye Başkanı'nın ulusal itibarında görüldüğü gibi, diğer Moldova köylerinden oldukça iyidir. Kıpçak'ın durumu ilginçtir,

Bunun% 90'ı kolektif bir çiftlik sisteminde yapılır. Tarım insanlara iş sağlıyor, ancak Almanya'da hala çalışan birçok insan var. Kolektif verim sisteminin temel unsuru, verimliliği artıran büyük miktarlarda bir tür tarımsal ürün üretebilmeleridir. Verimliliği artırmak, kollektif çiftlik sisteminin operatif kısmının geliştirilebileceği sürekli gelir anlamına gelir, ancak belediye başkanına göre, yönetimi kimin yönettiği önemli değildir, çünkü eğer bireysel, yönetsel çıkar, toplumun ve çiftçiliğin çıkarlarından önce gelirse, o zaman iyi işleyen bir sistem daha çok bir malikane haline gelecektir.

Kıpçak nüfusunun %99'u gagavuzdur. Türk liderliğiyle ilişkiler iyidir, ancak işbirliği ekonomik değil, kültüreldir. Belediye başkanının ofisinde, USAID posterleri ABD parasının reklamını yapıyor ve banyo Slovak Aid'in desteğiyle yenilendi. Gagavuz birliği ve savaşla ilgili olarak, gerginliklerin neredeyse kan dökme noktasına ulaştığı 1994 yılındaki işbirliğini yaşamaktan çok uzak olduğumuzu, ancak aynı zamanda Gagavuzların her zaman başını belaya soktuğunu öğrendik.

Barış yanlısı tutum burada da aşikardır. Kıpçak, Ukrayna sınırından beş kilometre uzakta bulunduğu için krizden özellikle etkilendi. Başlangıçta, 300 mülteci geldi, bunların 30'u özellikle mevcut ekonomik durumda stresli olabilecek bir sosyal merkezde tedavi ediliyor.

Moldova'da enflasyon yüzde 30 ve gaz fiyatları bir yılda beş kat arttı. Benzin, Haziran ayının başında HUF 620 iken, ayda ortalama 80.000 HUF maaş ayda 80.000 HUF iken, şaşırtıcı olmayan bir şekilde, gelirin artan bir kısmı en temel yaşam koşullarını sağlamaya gidiyor. Ve tırmanan kriz, mevcut Batı yanlısı hükümeti bile devirebilecek bir toplumsal gerilim kaynağına yol açabilir. Durum cesaret kırıcıdır ve tünelin sonundaki ışık şu anda neredeyse hiç görünmemektedir ve Gagavuzya'nın olasılıkları da Chisinakov'un manevra alanı tarafından belirlenmektedir.

Gagavuzya, Ukrayna |'daki savaşın gölgesinde geleceğini arıyor Yastık (mandiner.hu)