Gözlerden kaçan skandal: Ekümenik hortladı… Paralel imza… Patrik oyunları… Ne yaptın Hakan Fidan

Ukrayna Barış Konferansı için İsviçre’de bulunan Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ve İstanbul Fener Rum Patriği Bartholomeos zirve arasında bir araya geldi. Bunun yanı sıra Patrikhane’nin uluslararası bir anlaşmaya imza atması ise ayrıca tartışma konusu oldu.

Ukrayna Barış Konferansı için İsviçre’de bulunan Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ve İstanbul Fener Rum Patriği Bartholomeos zirve arasında bir araya geldi. Yunan hükümeti kaynakları, görüşmede hakkında “Heybeliada Ruhban Okulu’nun yeniden faaliyete geçmesi ile ilgili olarak, son dönemdeki olumlu hareketlilik için duyulan memnuniyetin dile getirildiğini” aktardı. Aynı kaynaklar, Başbakan Miçotakis’in Patrikhane ve Türkiye’deki Rum azınlık konuları ile ilgili olarak önümüzdeki dönemde İstanbul’u ziyaret etme planı olduğunu Bartholomeos’a ilettiğini kaydetti. Atina’da Heybeliada Ruhban Okulu ile ilgili beklentiler, Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 12 Mayıs’ta Yunan Kathimerini gazetesinde yayınlanan demecinde, “Okulun açılması amacıyla çalışmalar yapıyoruz. Yunanistan’daki Türk azınlığın eğitim alanında karşılaştığı sorunlarla ilgili de komşumuzdan aynı yapıcı yaklaşımı bekliyoruz” demesiyle başlamış, Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in, 1971 yılında faaliyetini durduran okulu ziyaretiyle yoğunlaşmıştı.

PATRİKTEN TARTIŞMA YARATAN İMZA

İkili görüşmenin yanı sıra, konferansta Patrik’in "devlet statüsünde" yer alması ve imzacı olması tartışma yarattı. Katoliklerin merkezi olan Vatikan’ın, devlet olmasına rağmen gözlemci olarak katıldığı konferansta imza yetkisi verilmesi dikkat çekti. Ayrıca Gazeteci Ardan Zentürk, Youtube kanalından yaptığı yayında bu durumdan bahsederek Türkiye’nin bulunduğu listede ayrıca Fener Rum Patrikhanesi’nin de bulunduğunu belirterek “İsviçre'deki Ukrayna Konferansı'na Patrik nasıl "devlet statüsünde" yer aldı? "Ekümenik Patrik" imzası, Türkiye Cumhuriyeti'nin bulunduğu bir listede neden bulunuyor? Vatikan'ın gözlemci olduğu bir konferansta, Patrik nasıl imzacı taraf kimliği kazandı? Ankara neden sessiz?” ifadelerini kullandı.

HAKAN FİDAN’LA İSVİÇRE’DE GÖRÜŞTÜ

İstanbul’da bulunan ve Fatih ilçesi kaymakamlığına bağlı olan Fener Rum Patrik’inin İsviçe’de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’la görüştüğünü belirten Ardan Zentürk, “Biz bu Patrikhane’yi ekümenik olarak tanıdık mı? Ankara buna bayram diye mi sessiz kalıyor? Patrik’in güç kazanması Türkiye’nin güç kazanması değildir, Yunanistan’ın güç kazanmasıdır. Konstantinapol Patriği olarak geçiyor. Biz Ayasofya’yı haklı gerekçelerle ibadete açarken başka bir anlaşma mı yaptık Patrikhane ile? Fiilen bir tanıma mı var ortada?” dedi.

İKİ SENE ÖNCE TRABZON’DA GÜNDEME GELDİ

İstanbul Ortodoks Patrikhanesi Patriği ve İstanbul Başpiskoposu I. Bartholomeos, iki sene önce Trabzon ziyaretinde kendisine verilen Trabzonspor formasındaki ifadeden ötürü öne çıktı. I. Bartholomeos'a verilen formadaki 'Ekümenik Patrik Bartholomeos' ifadesine Fatih Kaymakamlığı'ndan bir açıklama metni yayınlandı. Metinde Fener Rum Patrikhanesi'nin 'Ekümeniklik' iddialarının gerçeği yansıtmadığı belirtilirken; Lozan Antlaşması'ndaki statüye de değinildi.

EKÜMENİKLİK KELİMESİNİN ANLAMI

Ekümeniklik daha çok Hristiyan aleminde kullanılan bir kelimedir. Farklı din grupları ve mezhepler arasında birlik kurmayı hedefler. Ortodokslar, Katolikler ve Protestanlar Ekümeniklik ve Ekümenizm kavramlarını farklı şekilde yorumlamaktadır. Örneğin, Protestanlar için temel anlamda bir dini birliğin sağlanması yeterliyken; Katolikler tüm kiliselerin kendi çatıları altında toplanmasını talep eder. Ortodokslar ise Ekümenizme karşı çıkarak tek kilisenin kendileri olduğunu ve tüm kiliselerin kendilerine bağlanmasını istemektedir.

Dünya Patriği anlamına da gelen 'Ekümen' kavramı, tarihte ilk kez Yavuz Sultan Selim (Osmanlı İmparatorluğu) döneminde ortaya çıkmıştır. Sultan Selim'in Mısır'ı fethinden sonra İskenderiye ve Antakya Patrikleri İstanbul'daki Patrikliğe bağlanmış ve buradaki yönetim de kendilerini 'Dünya Patriği' yani; 'Ekümen' olarak ilan etmiştir.

Ancak günümüzde 'Ekümen' veya 'Ekümenik' diye bir kavram yoktur. Fener Rum Patrikliği'nin himaye ettiği alan Gökçeada, Bozcaada ve İstanbul ile sınırlıdır. Hukuki anlamda da Fener Rum Patrikhanesi'nin 'Ekümenik' iddiasının geçerliliği bulunmamaktadır.

LOZAN’A AYKIRI

Lozan Barış Antlaşması'nın azınlıklarla ilgili hükümleri incelendiğinde azınlıklara özel bir imtiyaz verilmediği görülür. Türk uyruğundan sayılan gayrimüslimlerin kanun ve hukuk düzeni önünde eşitliği esas alınmıştır. Azınlıklar meselesi Lozan Konferansı'nda ciddi, tartışmalı geçmiştir. Azınlıkların Türk kanunlarına tabii olduğu, hiçbir ayrıcalıklarının olamayacağı ve Türk Milli Hükümeti'nin korunmasının yeterli olduğu kayda alındı.

Antlaşmanın 42. maddesi ile gayrimüslim azınlıklar yararına olarak kabul edilen şahsi haklar ile aile hakları, Medeni Kanunumuzun yürürlüğe girmesi ile önem ve anlamını yitirmiştir. Böylece Patrikhanelerin dünya işlerinde ve azınlıkların şahsi muamelelerinde hiçbir yetkileri kalmamıştır. Lord Curzon'un 13 maddelik teklifi İsmet Paşa tarafından reddedildi. Antlaşmanın maddelerinde, Birinci Meclis’in en çok tepki gösterdiği noktalardan biri, “Batı Trakya Türklerinin Yunanlıların eline bırakılması ve Patrikhane’nin İstanbul’da kalmasının kabul edilmesi” olmuştur.

Lozan Antlaşmasının “Azınlıkların Korunması” başlığı altındaki maddelerinde, Rum Patrikhanesi ne ismen, ne de özel bir şekilde zikredilerek yer almıştı. Söz konusu maddeler, Müslüman olmayan Türk vatandaşlarının din ve ibadet hürriyetleri, din ve ibadet yerleri ile ilgilidir. Ortodoks Patrikliğinin bir dini kurum olarak Antlaşmada herhangi bir teminat ve koruma altına sokulmamıştır.

DIŞİŞLERİ’NDEN AÇIKLAMA

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, konuyla ilişkin sosyal medya hesabından bir paylaşımda bulundu. Keçeli, Hakan Fidan’ın Patrik ile görüşme iddialarını yalanladı.

Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü’nden yapılan açıklama şöyle:

“Ukrayna Barış Zirvesi’yle İlgili Bazı Haberler Hakkında:

Fener Rum Patrikhanesi’nin, 15-16 Haziran 2024 tarihlerinde İsviçre’de düzenlenen Ukrayna Barış Zirvesi’ne devlet statüsünde katıldığı ve Sayın Bakanımızın Zirve marjında Fener Rum Patriği Bartholomeos‘la resmi bir ikili görüşme yaptığı yönündeki haberler gerçeği yansıtmamaktadır.

Zirve sonunda kabul edilen ve kamuoyuyla paylaşılan Ortak Bildiri’ye bilahare Fener Rum Patrikhanesi’nin isminin de imzacı olarak eklendiğine dair iddialarla ilgili olarak Zirve’nin organizatörleri İsviçre ve Ukrayna’dan izahat istenmiştir.

Öte yandan, Fener Rum Patrikhanesi’nin konumuna ilişkin devlet politikamızda herhangi bir değişiklik olmadığı da izahtan varestedir.”

Odatv.com