Gözleri Sık Ovalamak Keratokonus Hastalığına Yol Açabilir

Toplumda çok yaygın olarak görülen ve körlüğe yol açabilen keratokonus adlı kornea hastalığı; aile öyküsü ve sık yapılan göz ovalama hareketi nedeniyle görülüyor. Özellikle 10-20 yaş aralığında hızlı bir şeklide ilerleyen keratokonus hastalığının erken teşhisi büyük önem taşıyor. Tedavi edilmediği takdirde kornea nakline sebep olabilen keratokonus’un ilerlemesi, “Korneal çapraz bağlama” (Corneal Cross-linking) yöntemiyle sağlanabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Koray Gümüş, keratokonus hastalığı ve tedavisi ile ilgili bilgi verdi.

Aniden ortaya çıkıp hızla ilerliyor

Göz küresinin en öndeki saydam tabakası olan ve etraftaki cisimleri görmeyi sağlayan korneanın öne doğru bombeliğinin artması (sivrileşmesi) ve aynı zamanda incelmesi ile kendini gösteren hastalığa “keratokonus” adı verilmektedir. Keratokonus görülme sıklığı tüm dünyada değişkenlik göstermekle birlikte, genellikle 10’lu ve 20’li yaşlarda başlayarak ilerlemektedir.

Göz ovalamak keratokonusu tetikleyebiliyor

Keratokonus hastalığının nedenleri tam olarak ortaya konulamamaktadır. Yapılan bazı bilimsel çalışmalar genetik geçiş üzerinde durmaktadır. Yani ailesinde keratokonus bulunun kişiler en riskli sınıfta yer almaktadır. Bununla birlikte birçok keratokonus hastasında tespit edilen alerjik konjonktivit rahatsızlığı ve buna bağlı gözün sürekli ovalanması da önemli risk faktörleri arasında bulunmaktadır. Yapılan çalışmalar gözü mekanik olarak ovalamanın kornea yapısını kalıcı ya da geçici olarak değiştirebileceğini gösterirken, göz ovalama hareketi hastalığa tetikleyici ya da ilerletici etki yapabilmektedir. Ayrıca Down Sendromu, Marfan Sendromu, Osteogenezis Imperfekta gibi bazı sistemik ve genetik hastalıklara sahip olunması da risk faktörleri arasında yer almaktadır.

Görme seviyesi ve kalitesinde ciddi düşüş yaşanıyor

Keratokonus hastalığının belirtileri arasında; kornea şeklinin ve kırıcılığının değişmesine paralel olarak, hastalarda miyop ve düzensiz astigmatizmanın artması ile buna bağlı görme seviyesinin ve kalitesinin giderek bozulması yer almaktadır. İleri evrelerde ise görme düzeyi ve kalitesi oldukça düşerken, bu durum hastaların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Çok daha ileri düzeyde ve kontrol altına alınamayan olgularda ise, korneada ‘hidrops’ ve buna bağlı korneal skar gelişebilmektedir.

Kornea topografisi (haritası) çekiliyor

Keratokonus tanısı konulurken 10-20 yaş aralığında, gözlük numarası sürekli yükselen, sık sık gözlük değiştiren ve alerjik konjonktivit hikayesi olan hastalarda keratokonustan şüphe duyulması gerekmektedir. Bu tip olgularda, kesin tanı koyabilmek için de mutlaka kornea topografisi (kornea haritası) çekilmelidir.

Korneal çapraz bağlama tedavisi ilerlemeyi durduruyor

Keratokonus hastalığının tedavisi üç ana başlık altında toplanmaktadır. İlk basamakta mevcut risk faktörlerinin en aza indirgenmesi için gerekli tedbirlerin alınması ve hastalara eğitim verilmesi bulunmaktadır. Tedavinin ikinci başlığını ise önlem alınmasına rağmen keratokonusu ilerleme gösteren, görme düzeyi giderek bozulan ve korneası incelen hastalarda uygulanan “Korneal Çapraz Bağlama” işlemi oluşturmaktadır. Bu yöntem hastalığın ilerlemesini durduran en etkili uygulamadır. Tedavinin üçüncü basamağında ise hastalığa bağlı oluşan görme bozukluğunun düzeltilmesi yer almaktadır. Erken evre keratokonus hastalarına sadece gözlük ya da yumuşak kontakt lensler yeterli gelirken, daha ileri olgularda sert gaz geçirgen, yumuşak keratokonus, hibrid ve skleral lensler gibi daha özellikli kontakt lensler kullanılmaktadır. Bununla birlikte kontakt lensleri kullanamayan ve kornea kalınlığı belirli bir düzeyin altına inmemiş hastalarda ise kornea içerisine yerleştirilen halka (intrastromal ring) tedavisi hastalarda görme düzeyini artırabilmektedir.

Son evrede kornea nakli yapılıyor

Son yıllarda göz içine, doğal lensler ya da iris önüne yerleştirilebilen kişiye özel lensler de görme düzeyinin artırılmasında yüksek başarı sağlamaktadır. Tüm bu tedavilerle görme düzeyi artırılamayan ileri evre keratokonus hastalarında son çare olarak kornea nakli yapılmaktadır.