Halepçe’ye Üç Dilde Ağıt

DİYARBAKIR - Dünyaca ünlü soprano Pervin Çakar, Saddam yönetiminin Iraklı Kürtlere yönelik Halepçe katliamının 35'inci yıldönümünde, Kürt şair Şêrko Bêkes’in Halepçe için yazdığı şiirlerinden oluşan bir albüm yayınladı. Şiirler albümde üç dilde yer aldı.

5 bini aşkın Iraklı Kürt'ün kimyasal bombalarla can verdiği Halepçe katliamının 35'inci yıldönümünde acılar hala taze. Dünyaca ünlü Soprano Pervin Çakar katliamda yaşamını yitirenlerin anısına bir albümle sanat severlerin karşısına çıktı.

Albümün adı “In Memoriam to the victims of Halabja” (Halepçe katliamının kurbanları anısına). Çakar, albümde Süleymaniyeli şair Şêrko Bêkes’in Halepçe için yazdığı şiiri seslendirdi.

Albümde İtalyan besteci Tommaso Saturnia, Şêrko Bêkes’in "Ayın Ondördü" şiirini, Ghiath Rammo’nun İtalyanca çevirisiyle, Una Poesia per Halabja adıyla besteledi. Besteci Ezgi Tekin'in "Vocalise for Halabja" adlı eserini de Çakar seslendirdi. Albümdeki Balla (Bejn) , Helebce (Çwardey Mang bû) ve Şar (Bajar) şiirlerini ise Çakar besteledi.

Albümde Bêkes’in şiirleri İtalyanca’nın yanı sıra, Kürtçe’nin Zazaca ve Sorani lehçelerinde de seslendirildi. Albümde Pervin Çakar'a Alman piyanist Irene Cordelia-Huberti, Memo Gül ud ve lavta, Mazlum Rewşen ise klasik gitarıyla eşlik etti. Albüm katliamın yıldönümü olarak kabul edilen 16 Mart’ta sosyal medya platformlarında yayınlanmaya başlandı.

“Halepçe katliamı yıllar sonra bu eserle hatırlanacak”

Albümle ilgili VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Pervin Çakar, albüme Halepçe’ye yaptığı bir gezi sırasında karar verdiğini söyledi.

Katliam müzesinde gördüğü Bêkes’in şiirinden etkilendiğini vurgulayan Çakar, “Bu şiirden ve katliamın bıraktığı izlerden o kadar çok etkilendim ki, mutlaka bir şeyler üretmem gerektiğini hissettim” dedi.

Çakar eserlerin farklı dillerde olmasının nedenini ise şöyle açıkladı:

“Sîrwan Rehîm’in sesiyle Şêrko Bêkes şiirlerinde katliama tanıklık ettik. Albüm bir olay örgüsüyle başlayıp Sikala-Tanrı’ya mektup ile son buluyor. İtalyanca bir eser seslendirmemin sebebi; Hem Şêrko Bêkes’in İtalya’da güzel dostluklar kurması hem de benim İtalya’da 11 sene yaşamış olmam nedeniyle bir bağ kurmak istememden geliyor.”

Çakar, Halepçe katliamının yıllar sonra bu eserle hatırlanacağını dile getirerek, Halepçe’de sahne almak istediğini ama kalbinin buna dayanamayacağını ifade etti.

Kayıt sırasında kendisini Halepçe’de hissettiğini belirten Çakar, “Müziği ve yaşanılan insanlık dramlarını her zaman gerçekçi bir şekilde sahneye taşırım. Eserleri seslendirirken mutlaka bunu yaşayarak dinleyiciye ulaştıracağım için ses tellerimin düğümlenmesine de şahit olacaklarını düşünüyor. Kalbimin de bu hassas durumdan etkileneceğini hissediyorum” diye konuştu.

Şerko Bekes Kimdir?

Çakar’a ilham veren Şêrko Bêkes 1940-2013 yılları arasında yaşamış Süleymaniyeli çağdaş bir Kürt şair. Saddam şiirlerinden etkilenmiş ve kendisini öven bir destan yazmasını istemiştir. Ancak Bêkes bunu reddedince Irak’ı terk etmek zorunda kaldı.

İsveç’e yerleşen Bêkes 2013 yılında hayatını kaybetti. Bêkes, vasiyeti üzerine Irak Kürt Bölgesi'nin Süleymaniye şehrindeki Özgürlük Parkı’na gömüldü.

Halepçe katliamı nedir?

Irak’ta 1980’li yıllarda düzenlenen ve son dalgası Halepçe Katliamı olan Enfal Harekâtı, Saddam Hüseyin döneminde yürütülen ve Kürtleri hedef alan operasyonlara verilen addı.

1986 ve 1989 arasında yürütülen harekat özellikle 1988 yılında doruğa ulaştı. Enfal Operasyonu kara harekatları, havadan bombalamalar, yerleşkelerin sistematik bir şekilde yıkılması, toplu zorunlu göçler, idam mangaları ve kimyasal silah kullanımı içerdi.

Kürt kaynakları Enfal sırasında 182 bin kişinin kaybolduğunu söylüyor. Bağımsız kaynaklara göre ise bu rakam 100 ile 150 bin arasında. Sekiz aşamada gerçekleştirilen harekat tamamlandığında, binlerce kişi hayatını kaybetti, 5 bin köy yerle bir edildi ve en az 1 milyon kişi yerinden edildi, bin 800 okul, 300 hastane, 3 bine yakın cami ve 27 kilise yıkıldı.

Harekatın son operasyonu olan Halepçe katliamında, Halepçe kasabasına kimyasal bombalarla düzenlenen saldırılarda, en az 5 bin kişi öldü.

VOA