Hukuksuz kararlar verilere yansıdı

Anayasa Mahkemesi, TBMM ile Saray tarafından hayata geçirilen kanun ve kararlara yönelik 2021’de yapılan 74 ayrı itiraz ve iptal başvurusunu karara bağladı. İstatistiklere göre, geçen yıl 28 düzenleme, AYM’ye takıldı.

AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın imzası ile yürürlüğe giren kararnameler ve TBMM’den AKP ve MHP ortaklığıyla çıkan kanunlar, “İptal davası” ve “itiraz” aşamaları için Anayasa Mahkemesi’nin norm denetimlerine konu oluyor. Özellikle Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişin ardından hem itiraz başvurularında hem de iptal kararlarında artış yaşandı.

YILLARA GÖRE BAŞVURULAR

Yüksek Mahkeme’nin paylaştığı verilere göre, 2012 ve 2021 yıllar arasında Anayasa Mahkemesi’nin önüne gelen norm denetimi başvuru sayısı, bin 416 oldu. Bu başvuruların 268’i “iptal davası” bin 148’i ise “itiraz davası” şeklinde kayıtlara geçti. 2012’de 207, 2013’te 169, 2014’te 204, 2015’te 123, 2016’da 130 ayrı başvurunun yapıldığı Anayasa Mahkemesi’ne 2017’de 176, 2018’de 119, 2019’da 101, 2020’de 81 başvuru geldi. Yüksek Mahkeme’ye geride kalan yılda yapılan başvuru sayısı ise 106’ya ulaştı. Son yıl yapılan başvuruların 32’si ilgili normun iptaline yönelik başvurular oldu. 2021’de 74 kez de ilgili düzenlemeler için itiraz başvuruları yapıldı.

İPTAL DE VAR RET DE

İstatistiklere göre, 32 iptal davasından 18’i için “iptal kararı” verildi. 14 başvuru ise “ret” yanıtını aldı. İtiraz edilen 74 düzenlemede ise 10 iptal, 49 ret, 15 de birleştirme kararına imza atıldı.

AYM, mahkemelerin, CHP'nin ve HDP’nin başvurularının ardından çok sayıda önemli düzenlemeye “dur” dedi. AYM’nin daha önce iptal ettiği bazı düzenlemeler şöyle:

CHP’nin başvurusu üzerine Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın Anadolu Ajansı üzerindeki denetim yetkisini iptal etti.

Muhalefetin başvurusu üzerine, OHAL’in ardından yaygınlık kazanan Güvenlik Soruşturması uygulaması, bir süreliğine durduruldu.

Ekonomi Koordinasyon Kurulu Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde yer alan, “Kurul, görev alanına giren konularla ilgili her türlü bilgi ve belgeyi, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarından isteme yetkisine sahiptir. Kamu kurum ve kuruluşları, talep edilen bilgi ve belgeyi Kurulun belirleyeceği şekil ve süre içerisinde vermekle yükümlüdür” hükmü iptal edildi.

Milletvekili ve yerel seçimlerde aday olmak için görevinden ayrılan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği başkanı ve yönetim kurulu üyeleri ile oda ve borsa yönetim kurulu başkan ve üyelerine seçilemedikleri takdirde eski görevlerine dönme imkânı tanıyan kanun hakkında da eşitlik ilkesine aykırılık gerekçesiyle iptal kararı verildi.

Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nün veya bunların belirli madde ve hükümlerinin şekil ve esas bakımından Anayasa’ya aykırılığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açabilme hakkı, TBMM’de en fazla üyeye sahip iki siyasi parti olan CHP ve HDP’de bulunuyor. Normlara mahkemelerin de itiraz etme hakkı bulunuyor.

BİRGÜN