Hutbe-i Şâmiye: İslam Dünyasına Yönelik Derin Bir Mesaj
Bediüzzaman Said Nursî’nin 1911 yılında Şam’da irat ettiği Hutbe-i Şâmiye, İslam dünyasının sorunlarına yönelik çözüm önerileri sunan tarihi bir mesajdır. Bu hutbede birlik, iman ve hürriyetin önemi vurgulanmıştır. Hutbe-i Şâmiye, Bediüzzaman Said Nursî’nin Şam’da sunduğu önemli bir hutbedir. İslam dünyasının sorunlarına ve çözüm yollarına ışık tutan bu metin, günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.
Editor
0
Hutbe-i Şâmiye: İslam Dünyasına Yönelik Derin Bir Mesaj
YEREL GÜNDEM / TÜRKİYE
Bediüzzaman Said Nursî’nin 1911 yılında Şam Emeviye Camii’nde irat ettiği Hutbe-i Şâmiye, İslam dünyasının derin problemlerine ve çözüm yollarına ışık tutan önemli bir tarihi metindir. İttihad-ı İslâm anlayışını merkezine alan bu hutbe, yalnızca Müslümanlara değil, tüm insanlığa hitap eden evrensel bir mesaj taşır.
Hutbe-i Şâmiye’nin Arka Planı
Bediüzzaman Said Nursî, İstanbul’a ilk defa 1907’de giderek, üç temel projeyi gündeme taşıdı:
- Medresetü’z-Zehrâ Üniversitesi Projesi: Asya’nın aydınlanmasını sağlayacak bu İslâmî üniversitede dinî ve fen bilimlerinin bir arada okutulması hedeflendi.
- Medrese Reformu: Geleneksel eğitim sisteminin modernize edilerek uzman bireyler yetiştirilmesi için yeniden yapılandırılması önerildi.
- Vaizlerin Eğitimi: Toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte vaizlerin yetiştirilmesi gerektiği vurgulandı.
Şam’a Giden Yol
Bediüzzaman, Şam’a gitmeden önce Diyarbakır, Urfa ve Kilis gibi bölgelerde aşiretleri ziyaret ederek halkın problemlerini yerinde gözlemledi. Bu çalışmalar sonucunda "Münâzarât" ve "Muhâkemât" adlı eserlerini kaleme aldı.
1911 yılının bahar mevsiminde Şam’a ulaşan Bediüzzaman, Emeviye Camii’nde geniş bir topluluğa hitap etti. Bu hutbe, Araplara ve İslam âlemine yönelik uyarılar ve öneriler içeren güçlü bir mesaj taşıyordu.
Hutbe-i Şâmiye’nin Temaları
Hutbe-i Şâmiye, İslam dünyasının gerilemesine neden olan faktörleri ele aldı ve çözüm önerileri sundu. Öne çıkan başlıklar:
- İslam Dünyasının Geri Kalmışlık Sorunu: Asya kıtasındaki geri kalmışlık, şûra (meşveret) eksikliğine bağlandı.
- İman ve İlerleme İlişkisi: İmanın, hürriyet ve sosyal adalet anlayışıyla birleşerek birey ve toplum hayatında dönüştürücü bir rol oynadığı vurgulandı.
- İslam Birliği: Müslüman ülkelerin birlik ve beraberlik içinde hareket etmesi gerektiği ifade edildi.
Medresetü’z-Zehrâ ve Van’da Atılan Temel
Hutbe-i Şâmiye’den sonra Bediüzzaman, Balkan Savaşları öncesinde Sultan Mehmet Reşad’ın katıldığı bir heyetle Rumeli’yi ziyaret etti. Bu süreçte Kosova’da açılması planlanan bir üniversitenin tahsisatını Medresetü’z-Zehrâ için kullanmak üzere onay aldı ve Van Gölü kıyısında temeller atıldı.
Hutbenin Günümüze Mesajı
Bediüzzaman’ın hutbesi, İslam dünyasının uyanışına dair bir yol haritası sundu. İttihad-ı İslâm anlayışı, yalnızca dini bir fikir değil, sosyo-politik bir hareket olarak değerlendirilmeli ve toplumların kalkınması için bir rehber olmalıdır. Hutbe-i Şâmiye, bugün bile İslam dünyasının çözüm bekleyen sorunlarına ışık tutan bir metin olarak önemini korumaktadır.
