İhlale yol açan hâkime terfi yok

Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun kararına göre, hâkim ve savcıların terfisinde “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve anayasa ile teminat altına alınan hakların korunması konusundaki gayretleri” dikkate alınacak.

Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), hâkim ve savcıların derece yükselmesi esaslarına ilişkin ilke kararında kritik bir değişiklik yaptı. Bu kapsamda hâkim ve savcıların terfileri yapılırken, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan incelemelerde ihlal kararına sebebiyet verip vermedikleri, neden oldukları ihlalin niteliği ve ağırlığı ile ilgililerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve anayasa ile teminat altına alınan hakların korunması konusundaki gayretleri” de dikkate alınacak. Bu esaslara uymayan hakim ve savcıların yükselmesi gerçekleştirilmeyecek. 

HSK tarafından alınan Hâkim ve Savcıların Derece Yükselmesi Esaslarına İlişkin İlke Kararı, 5 Nisan 2017 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Kararda, hâkim ve savcıların terfisinde; ahlaki gidişleri, mesleki bilgi ve anlayışları, gayret ve çalışkanlıkları, gördükleri işlerin birikmesine sebep olup olmadıkları, çıkardıkları işlerin miktar ve mahiyetleri, göreve bağlılıkları ve devamları, hal kâğıtları ve sicil fişleri gibi şartlar aranıyordu.

Ancak geçen yıl mayıs ayında açıklanan Yargı Reformu Strateji Belgesi’nde “hâkim ve Cumhuriyet savcılarının terfi incelemesi ve denetimlerinde AYM ve AİHM kararlarına uygunluğun gözetilmesi” hedefi de yer almıştı. Belgede, “AYM ve AİHM kararlarına uyumsuzluğun, sözleşme ya da mevzuat hükümlerinin makul yorum farklılıklarını tolere edecek şekilde değerlendirilmesi de önem taşımaktadır. Amaçlanan, hâkim bağımsızlığına uygun bir anlayışla, insan hakları konusunda mesleki duyarlılık ve yeterliliğin ölçülmesidir” değerlendirmesi yapılmıştı. 

6. MADDE DEĞİŞTİ

HSK, bu kapsamda beklenen adımı dün attı. Hâkim ve Savcıların Derece Yükselmesi Esaslarına İlişkin İlke Kararı’nın “yükselme esasları”nı düzenleyen 6. maddesinde değişikliğe giden HSK, “Yargı bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı ilkeleri temelinde, AİHM ve Anayasa Mahkemesi’nce incelemelerde ihlal kararına sebebiyet verip vermedikleri, neden oldukları ihlalin niteliği ve ağırlığı ile ilgililerin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve anayasa ile teminat altına alınan hakların korunması konusundaki gayretleri” fıkrasını ekledi.

Böylece, hâkim ve savcıların terfisinde; AİHM ve AYM kararlarına uyup uymadıkları veya ihlale neden olup olmadıkları da yükselme şartları arasında dikkate alınacak. HSK, “Birinci Sınıfa Ayrılan ve Birinci Sınıf Olan Hâkim ve Savcıların Çalışmalarının Değerlendirilmesi Esaslarına İlişkin İlke Kararı”na da bu şartı ekledi.  

Alican Uludağ  / CUMHURİYET