“İklim işbirliği ABD-Çin ilişkilerini yeniden tanımlayabilir”

ABD’nin iklim özel temsilcisi John Kerry, Çin ziyaretini sürdürüyor. Kerry Pekin’de Çinli yetkililere yaptığı açıklamada, Çin ve ABD'nin iklim işbirliğini kullanarak sorunlu ilişkilerini yeniden tanımlayabileceklerini ve küresel ısınmayla mücadelede öncü olabileceklerini söyledi.

Kerry'nin, dünyanın en büyük sera gazı yayıcıları arasındaki iklim işbirliğini canlandırmayı amaçlayan üç günlük Çin ziyareti, birçok ülkede etkili aşırı sıcak hava dalgalarıyla aynı zamana denk geldi.

Kerry, Çin'in büyük yasama binası olan Büyük Halk Salonu'ndaki toplantıda, ülkenin en üst düzey diplomatı olan Komünist Parti Dış İlişkiler Merkez Komisyonu Ofisi Direktörü Wang Yi'ye "Umudumuz bunun, yeni bir işbirliğinin tanımının ve aramızdaki farklılıkları çözme imkanının bir başlangıcı olabilmesidir" dedi

Kerry, Wang Yi’ye görüşmelerin, Tayvan ve ticaret konusundaki anlaşmazlıklara saplanmış iki ülke için yeni bir başlangıç sağlayabileceğini de söyledi.

Kerry, "Bunun sadece sizinle benim aramızda iklim konusunda bir görüşme olmayacağı, daha geniş kapsamlı ilişkilerimizi değiştirmek için bir başlangıç olabileceği konusunda çok umutluyuz" dedi.

John Kerry, ABD Başkanı Joe Biden'dan da bir mesajı Wang’ iletti. Kerry, Biden'ın Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ile ilişkisine ne kadar değer verdiğini söyledi.

Kerry, "Başkan Biden bu ilişkide istikrara ve aynı zamanda birlikte dünyada önemli farklar yaratabilecek çabalara ulaşmaya çok kararlı. İlerlemeyi ve dinamikleri değiştirmeyi dört gözle beklediğini biliyorum" diye konuştu.

Wang'dan "eşitlik temelli" mesaj

Kerry'den "eski dostum" diye söz eden Wang da, "İki taraf arasındaki bir dizi sorunu çözmek için birlikte çalıştıklarını" söyledi.

Wang, tarafların iletişim eksikliğinden muzdarip olduğunu ancak Çin'in yenilenen diyalog yoluyla "her türlü soruna birlikte uygun bir çözüm bulabileceklerine" inandığını söyledi.

"Bazen küçük sorunlar büyük sorunlara dönüşebilir" diyen Wang, diyaloğun "eşitlik temelinde" yürütülmesi gerektiğini de kaydetti.

Bu, Çin'in agresif dış politikasına, Müslüman ve Budist azınlıklara yönelik hak ihlallerine ve Hong Kong'un Pekin tarafından atanan liderinden ülkenin savunma bakanına kadar çeşitli yetkililere yönelik seyahat yaptırımlarına yönelik ABD eleştirilerine açık bir gönderme olarak kabul edildi.

Kerry daha sonra yeni atanan ve partinin ikinci sıradaki yetkilisi olan Başbakan Li Qiang'a bir nezaket ziyaretinde bulundu.

Başbakan Li Qiang ile görüşmesinde de Kerry, durumun bu yaz daha da kötüleşebileceği uyarısında bulundu ve Çin'in kuzeybatısındaki Şincan bölgesinde Pazar günü 52,2 derece ile tüm zamanların en yüksek sıcaklığının kaydedildiğine dair haberlere atıfta bulundu.

Li'nin araya girerek Şincan'daki sıcaklıkla ilgili şüphelerini dile getirmesi üzerine Kerry, "Tahminler hiç olmadığı kadar ciddi" dedi.

Odada bulunan kişilere göre Li, toplantının ilerleyen bölümlerinde Çin'in ve diğer ülkelerin karşı karşıya olduğu ciddi iklim etkilerini kabul etti.

İki taraf arasındaki görüşme maddeleri arasında iklim finansmanı, Çin'in kömür tüketimi ve güçlü bir sera gazı olan metanın azaltılması yer alıyor.

Resmi Xinhua haber ajansının bildirdiğine göre Li zengin ülkeleri, emisyonların azaltılmasına "öncülük etmeye" ve gelişmekte olan ülkelere iklim finansmanı sağlama taahhütlerini yerine getirmeye çağırdı.

ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, müzakerelerin iki kulvarda ilerlediğini, bunlardan birinin iklim değişikliği konusunda ulusal eyleme, diğerinin ise bu yılın sonunda Dubai'de yapılacak Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP28) görüşmelerine odaklandığını söyledi.

Kerry’nin ABD'nin iklim elçisi olarak Çin'e yaptığı üçüncü ziyaret, iki ülke arasındaki üst düzey iklim diplomasisinin resmi olarak yeniden başladığına işaret ediyor.

Çin, dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan gezisine duyduğu öfkeyi göstermek için geçtiğimiz Ağustos ayında Biden yönetimiyle iklim konularının da aralarında olduğu bazı orta ve üst düzey temaslarını kesmişti.

Çin, adanın kendi toprağı olduğunu ve gerekirse güç kullanarak kontrol altına alınabileceğini iddia ederek ABD'yi küresel ekonomi için hayati önem taşıyan bir bölgede büyük bir çatışmanın içine çekme tehdidinde bulunuyor.

İki ülke arasındaki ilişkiler gümrük tarifeleri, teknolojiye erişim, insan hakları gibi başka konulardaki anlaşmazlıklar nedeniyle de tarihi bir düşüş yaşadı.

Kerry daha önce iklim konularını daha geniş diplomatik anlaşmazlıklardan ayrı tutmaya çalışmıştı ancak Wang, Kerry'nin 2021'deki ziyareti sırasında iklimin daha geniş kaygılardan ayrı tutulamayacağını söylemişti.

Kerry, Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Maliye Bakanı Janet Yellen'in ardından son haftalarda görüşmeler yapmak üzere Çin'e giden üçüncü üst düzey Biden yönetimi yetkilisi oldu. Kerry'nin Perşembe günü erken saatlerde Pekin'den ayrılması planlanıyor.

Temaslar yavaş da olsa sağlanıyor. Ancak Çin, partinin askeri kolu olan Halk Kurtuluş Ordusu ile ABD Savunma Bakanlığı arasında diyaloğu yeniden başlatmayı reddetmeyi sürdürüyor.

Eski ABD Dışişleri Bakanı Kissinger, Çin Savunma Bakanı ile görüştü

Kerry'nin ziyaretiyle eş zamanlı olarak ABD'nin eski ulusal güvenlik danışmanı ve Dışişleri Bakanı Henry Kissinger bu hafta Pekin'e geldi ve bugün Savunma Bakanı Li Shangfu ile görüştü.

Görüşme, Çin ve ABD arasındaki üst düzey savunma diyaloğunun dondurulduğu ve Doğu Asya'daki askeri konuşlanmaların yoğunlaştığı bir dönemde gerçekleşti.

Çin Savunma Bakanlığı'nın aktardığına göre Li, 100 yaşındaki Kissinger'ın 1970'lerin başında Çin-ABD ilişkilerinin açılmasında oynadığı rolü övdü ancak ikili ilişkilerin "Amerikan tarafında Çin'le orta yolda buluşmak istemeyen bazı kişiler" yüzünden düşük bir noktaya geldiğini söyledi.

Çin Savunma Bakanı, "İstikrarlı, öngörülebilir ve yapıcı Çin-ABD ilişkileri kurmak için sürekli çaba sarf ediyoruz” dedi. Li, “İki ülke liderinin fikir birliğini pekiştirmek ve ülkelerimiz ile orduları arasındaki ilişkilerin sağlıklı ve istikrarlı gelişimini ortaklaşa ilerletmek için, ABD tarafının Çin tarafına katılacağını umuyoruz" ifadelerini kullandı.

Kissinger da, "ABD ve Çin yanlış anlamaları ortadan kaldırmalı, barış içinde birarada yaşamalı ve çatışmadan kaçınmalıdır. Tarih ve deneyim, ne ABD'nin ne de Çin'in diğerine düşman gibi davranmayı göze alamayacağını sürekli olarak kanıtlamıştır" diye konuştu.

Başkan Richard Nixon ve Gerald Ford yönetimlerinde görev yapan Henry Kissinger, Washington ve Pekin arasındaki ilişkilerin 1970'lerde normalleşmesinde önemli bir diplomatik rol oynadı. Kissinger, görevinden ayrıldıktan sonra düzenli olarak Çin'i ziyaret etti ve Çinli yetkililerle bir raya geldi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Kissinger'ın ziyareti hakkında yorum yapmayı reddederek, "Yönetimin bir parçası olmayan sivil vatandaşlar" adına konuşamayacaklarını kaydetti.

VOA