Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Maryland eyaletinde bir ortaokulda öğrencileriyle Zoom üzerinden ders yapan Marc Srhack adlı öğretmen, dersin bittiğini ve bilgisayarın kamerasını kapattığını sanıp mastürbasyon yaptı.

Ancak kamera kapanmamıştı ve öğretmenin bu anları dersi dinleyen 150 öğrenci tarafından görüldü.

Okul tarafından başlatılan inceleme kapsamında zorunlu izne çıkarılan 21 yıllık öğretmen Marc, ifadesinde "Zoom'un hala açık olduğunun farkında bile değildim" diyerek sapık olmadığını, yaşadığının sadece bir hata olduğunu söyledi.

Daha önce benzer bir suç işleyip işlemediği araştırılacak olan öğretmenin ceza alıp almayacağı ise soruşturma sonunda belli olacak.

ABD'de yaşanan olaya karışan eğitimci yukarıdaki okulda görev yapıyor / Fotoğraf: Google Maps

Pandemi sürecinde arttı

Pandemi sürecinde internet ve telefon kullanımı, mesajlaşma, online toplantılar her zamankinden daha fazla arttı.

Bununla birlikte online kazalar da yaygınlaştı. Dalgınlıkla ya da bir anlık hatayla yanlış kişilere, gruplara atılan mesajlar, karşı tarafın duymaması gereken konuşmalar yalnızca rezil etmekle kalmıyor kimi zaman davalık sonuçlar da doğurabiliyor.

Prof. Dr. Orhan Acar'ın kapalı sandığı kameraya yansıyan sözleri istifasına neden oldu / Fotoğraf: Gazi Üniversitesi

Kamerayı kapalı sanan dekanın konuşması işinden etmişti

Örneğin geçen mayısta yaşanmış Gazi Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı Orhan Acar, makamında katıldığı bir video konferans sırasında kameranın açık olduğunu unutup, öğrencilerin isimlerini okuduğu sırada "Kızların resimlerini de görüyoruz böylece, çaktırma" demesi tepki çekince istifa etmek zorunda kalmıştı.

İlber Ortaylı'nın (solda) duyulmuyor sanarak sarf ettiği sözleri de sosyal medyada gündem olmuştu / Fotoğraf: Instagram

Ünlü tarihçi de online kaza kurbanı

Yine geçen aralık ayında tarihçi İlber Ortaylı'nın sunucu Cansu Canan Özgen ile Instagram üzerinden yaptığı yayın sonrası, kameranın kapandığını düşünerek "Maşallah, şuna bak" sözleriyle sosyal medyada gündem olmuştu.

Ortaylı, kimilerince "taciz" olarak nitelendirilmeye çalışılan bu ifadesiyle ilgili Hürriyet gazetesinden Fulya Soybaş'a yaptığı açıklamada, "Taciz ve kompliman arasında fark var. Güzel, akıllı ve başarılı olana maşallah denir. Başka ne denir ki?" demişti.

Meksikalı senatör Martha Lucia Micher de online kaza kurbanlarından / Fotoğraf: Twitter

Kamera kapalı sanıp soyunan Meksikalı senatörün görüntüsü yayınlanmıştı

Yine 66 yaşındaki Meksikalı Senatör Martha Lucia Micher, 26 Mayıs 2020 tarihinde diğer senatör ve gazeteciler ile beraber Zoom üzerinden Kovid-19 ile ilgili yapılan toplantı esnasında kameranın kapalı olduğunu düşünüp elbiselerini değiştirmiş ancak soyunduğu anlara dair görüntü sosyal medyada yayınlanmıştı.

En yaygın görülen online kaza: Yanlış kişiye mesaj

Bu örnekleri arttırmak mümkün. İfade edilen örnekler nadir olsa bile özellikle mesajların yanlış kişiye, gruplara atılması neredeyse herkesin bir kere yaşadığı bir sorun.

Paylaşılan mesajın içeriğinde özel hayatı ilgilendiren veya hakaret içeren bir ifade yoksa çoğu zaman bir özürle veya gülümse emojisi ile geçiştirilebilecek bu durumlar içerik farklı ise rezil olmaktan tutun mahkemelik sonuçlara bile neden olabiliyor.

Yine dokunmatik akıllı telefonlarda kapandı sandıktan sonra da tam kapanma olmadığı durumlarda konuşmalar duyulmaya devam ediliyor.

Burada da özellikle gergin biten bir konuşmanın ardından diyalog halinde söylenmeyen ifadelerin telefon kapandı sanılıp söylenmeye devamı halinde bunların duyulması yeni kavgalara neden olabiliyor.  Buna dair örnekler de günlük hayatta sık rastlanıyor.

Rıdvan Yıldız / Fotoğraf: Independent Türkçe

"Mastürbasyon yaparken görüntülenen öğretmenin işten çıkarılması gerekmeyebilir"

Peki bu tür durumlar hukuki sorunlara yol açar mı?

Sosyal medya hukuku üzerine çalışan avukat Rıdvan Yıldız, önce ABD'de yaşanan olaya dair şu tespitte bulundu:

ABD'de eğitimcinin düştüğü durum kişilerin dikkatsizlikleri yüzünden itibar ve iş kaybı gibi sonuçlar doğuracağı gibi cezai müeyyideler de söz konusu olabilir. TCK 225. maddede hayasızca hareketler başlığı altında alenen teşhircilik ve cinsel ilişki söz konusu olduğunda bir yıla kadar hapis cezası düzenlenmiştir. Online olarak da teşhircilik ve cinsel ilişki söz konusu olduğunda bu suç meydana gelmektedir. Ancak bu suçun söz konusu olması için kast olması gerekmektedir. ABD’deki eğitimcinin beyanı kast olmadığı yönünde olduğundan bu suç kapsamına girmeyebilir. Açıkçası özel hayat alanında istemeden bu durumun meydana gelmesi suç oluşturmayacak, işten çıkarılmayı gerektirmeyecektir. Ancak ortaya çıkan durum kişinin itibarını ve hayatını olumsuz etkileyebilir.  TCK 226'ncı maddede müstehcenlik suçu düzenlenmiş olup bu içeriklerin paylaşılması da suç teşkil etmektedir.

Yazım hatası olan yanlış mesajlar sorun olmaz ama hakaret varsa iş değişir

"Gündelik hayatta daha sık yaşanan yazışmaların yanlış kişiye gönderilmesi halinde ne olur?" sorusuna ise Yıldız, iki duruma göre yorum yapmak gerektiğini belirterek şu cevabı verdi:

Birincisi ifadenin yazım hatası olarak muhataba ulaşması durumu olup burada hakaret kastı olmadığından tamamen yazım yanlışı olduğundan bir suçtan bahsedemeyiz.

İkinci durum ise hakaret içeren ifadenin yanlışlıkla muhataba ulaşması durumudur. Örneğin "A şahsı şerefsizin tekidir" mesajının B şahsı yerine A şahsına gönderildiğini düşünelim. Bu durumda hakaret kastı var ama muhataba iletme kastı yok. Yine aynı şekilde telefon kapandı sanılıp yapılan hakarette de aynı durum geçerli. Bu durumda gıyapta hakaret suçunun şartlarının değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

Yıldız, "Gıyapta hakaret suçunu" söyle açıkladı:

Gıyapta hakaret suçunun oluşması için de bu mesajın en az 3 kişiye gönderilmesi veya 3 kişinin bulunduğu ortak bir mesajlaşma ya da görüşme grubuna gönderilmesi ya da konuşulması gerekir. Telefon kapandı sanıp yapılan hakaret durumunda da suçun oluşması için en az 3 kişinin hakaretin yapıldığı ortamda bulunması gerekir.

Fehmi Genç / Fotoğraf: Independent Türkçe

"En büyük tedbir dikkatli olunması"

Adli Bilişim Uzmanı Fehmi Genç de online kaza kurbanı olmamak için birinci şartın öncelikle cihazları kullanırken ve o sıradaki davranışlarımıza ve sözlerimize dikkat olduğunu söyledi. Genç, online toplantılarda da aynı özenin gösterilmesi gerektiğini ekledi.

Kullanmadığınız zaman kamerayı stikerla kapatın

Kullandığımız uygulamaların özelliklerini bilmemiz gerektiğini söyleyen Genç, "Kullanmadığımız anlarda cihazların kameralarının bir stikerla  kapatılması etkili bir yöntemdir" dedi.

Işığı kısılan telefon yanıltabilir

Cihazın dışarı erişim özelliği olan kanallarının sürekli kontrol edilerek aktif olup olmadıklarına bakılması gerektiğini de belirten Genç, kimi telefonların ışığının enerji tasarrufu nedeniyle kısılmasının zaman zaman kapanıp kapanmadığı konusunda kuşkuya neden olduğunu belirterek, bu hususta da dikkatli olunmasını söyledi.

"Mahkeme önce kasıt var mı ona bakıyor"

Genç, mesajların yanlış kişilere gönderilmesi halinde de mahkemelerin öncelikle kasıt olup olmadığına baktığını da vurguladı.

The Independentturkish