BBC'nin özel araştırması: Iraklı din adamları kız çocuklarını pazarlayıp, 'muta nikâhı' kıyıyor

UYARI: Bu haberdeki bazı ifadeleri ve ayrıntıları rahatsız edici bulabilirsiniz

BBC Arapça Servisi'nin araştırması, Irak'ta bazı din adamlarının Şii geleneğindeki geçici "muta nikâhını" kullanarak küçük yaştaki kız çocuklarını "cinsel ilişkiye girmeleri için pazarladıklarını" ortaya çıkardı.

Araştırmada gizlice kaydedilen üç din adamından ikisi, Irak'ın en önemli Şii din adamlarından Ayetullah Ali Sistani'nin takipçileri olduğunu söyledi.

BBC'ye yazılı bir açıklama yapan Sistani, "Bu uygulamalar, dediğiniz gibi yapılıyorsa, koşulsuz kınıyoruz. Geçici evliliğin, kadının onurunu ve insanlığını aşağılayacak şekilde, seksin pazarlanması için bir araç olarak kullanılmasına izin verilemez" dedi.

Bir Irak hükümeti sözcüsü de BBC Arapça Servisi'ne yaptığı açıklamada, "Bu kadınlar, din adamlarından şikayetçi olarak polise gitmezse, yetkili makamların harekete geçmesi zor" diye konuştu.

Gizli araştırma

BBC Arapça Servisi'nin Irak'ın en önemli dini türbelerinin yakınlarında görev yapan din adamları tarafından işletilen evlilik büroları hakkında yaptığı gizli araştırma, din adamlarının büyük çoğunluğunun çok kısa süreler, bazen 1 saat, için bile cinsel ilişkiye girilebilmesi amacıyla muta nikâhı kıymayı kabul ettiğini gösterdi.

Bazıları, bu süreli evlilikleri 9 yaşındaki kız çocuklarıyla bile yapmaya istekliydi. Ayrıca, muta nikâhında gelin olmaları için kadınları ve küçük yaşta kız çocukları bulmayı da teklif ettiler.

Belgesel, bazı din adamlarının kadın satıcısı rolünü de oynadıklarını ve çocukların cinsel istismarına dini onay verdiklerini de gösteriyor.

Muta nikâhı

Muta nikâhı, Şiiler tarafından geçici evlilikler için kullanılan ve kadına para ödenen tartışmalı bir dini uygulama.

Sünnilerin çoğunlukta olduğu ülkelerde ise "Misyar Nikâhı" benzer bir işlev görüyor.

Uygulama aslında, bir erkeğin seyahatteyken karısını yanına alabilmesi için ortaya çıktı ancak bugün sınırlı bir süre için cinsel ilişkiye girilmesi için kullanılıyor.

Müslüman âlimler arasında da tartışma konusu bir uygulama bu. Bazı âlimler, fuhuşu meşru göstermek için kullanıldığını söylüyor ve kısa süreli bir evliliğin nasıl olabileceği konusu hala tartışılıyor.

BBC'nin Iraklı ve İngiliz ekibi, 11 ay süren bir araştırma yaptı, bazı din adamlarını gizli kameraya kaydetti ve cinsel tacize uğrayan kadınlarla temas kurdu. Aynı zamanda, din adamlarına "muta gelini" bulmaları için para ödeyen erkeklerle görüştü.

15 yıl süren savaşın ardından, 1 milyon Iraklı kadının dul kaldığı, çok daha fazlasının da yerlerinden olduğu tahmin ediliyor. BBC ekibinin araştırması, çok daha fazla sayıdaki kadının da, yoksulluk yüzünden muta nikâhını kabul etmek zorunda kaldıklarını gösteriyor.

Yaygın bir uygulama

Belgesel ekibi, Irak'ın en kutsal türbelerinden ikisinin muta nikahı kıyılmasında kullanıldığına dair kanıtlar buldu.

Örneğin, Şii Müslümanlar için en önemli mekânlardan başkent Bağdat'taki Hadimiye'de 10 din adamıyla temas kurdular. Bunlardan sekizi muta nikâhı kıyabileceklerini söyledi, yarısı da 12 ya da 13 yaşındaki bir kız çocuğuyla yapılan nikahı gerçekleştirebileceklerini belirtti.

BBC ekibi, aynı zamanda Şii hacılar için dünyanın en büyük mekânı Kerbela'daki 4 din adamıyla görüştü. İkisi, küçük yaştaki kızlarla muta nikahı kıymayı kabul etti.

Dört din adamı gizlice görüntülendi. Üçü kadın bulabileceklerini, dört din adamından ikisi de küçük yaşta kız bulabileceklerini söyledi.

Bağdat'ta Sayyid Raad adlı bir din adamı, BBC'nin kimliğini gizleyen muhabirine, Şeriat'ın muta nikâhı için süre sınırı koymadığını söyledi.

Raad, "Bir erkek istediği kadar çok sayıda kadınla evlenebilir. Bir kızla yarım saatliğine evlenebilirsiniz, biter bitmez de hemen başka biriyle evlenebilirsiniz" dedi.

'9 yaş üzerinde hiç sorun olmaz'

Muhabir Sayyid Raad'a bir kız çocuğuyla muta nikâhının mümkün olup olmadığını sorduğunda ise "Sadece bekaretini kaybetmemesine dikkat et" yanıtını aldı.

Raad ayrıca "Ön sevişme yapabilirsiniz, yanında yatabilirsiniz, vücuduna, göğüslerine dokunabilirsiniz. Önden cinsel ilişkiye giremezsin ama anal seks olabilir" dedi.

Bu durumda kız çocuğunun canı yanarsa ne olacağı sorulduğundaysa, din adamı omuzlarını silkip, "Bu senin ve onun arasında, kızın acıya dayanıp dayanamayacağıyla ilgili bir şey" yanıtını verdi.

Kerbelalı din adamı Şeyh Salawi de gizli kamera çekiminde, 12 yaşındaki bir çocuğuyla muta nikahının kabul edilip edilmediği sorulunca "Evet, 9 yaş üzerinde hiç sorun olmaz. Şeriat'a göre sorun yok" dedi.

Sayyid Raad gibi, Salawi için de tek sorun kızın bakireliğiydi. Küçük yaştaki kız çocuğu rıza gösterirse, ön sevişme ve anal seksin de kabul edilebilir olduğunu söyledikten sonra, "Ne arzuluyorsan onu yap" diye de ekledi.

Telefonda evlilik

Kimliğini gizleyen BBC muhabiri muta nikâhı sürecini test etmek için, Seyid Raad'a 13 yaşındaki "Şeyma" adlı hayal ürünü bir kız çocuğuyla muta nikâhı yapmak istediğini söyledi. Gerçekte Şeyma rolünü, BBC'den bir çalışma arkadaşı oynadı.

Seyid Raad, kızın ailesiyle buluşmak ya da konuşmayı istemedi. Gizli muhabirle bir taksiye binen Raad, nikâhı telefonda kıymayı kabul etti.

Kıza "Şeyma, evlenmeye ve karşılığında sana bir gün için 150 bin dinar ödenmesine rıza gösteriyor musun?" diye sordu. Sonundaysa, "Şu anda evlisiniz ve birlikte olmanız helal" dedi. Tören için BBC muhabirinden 200 dolar aldı ve 13 yaşındaki hayal ürünü kız çocuğunun akibeti konusunda kaygılı olduğuna dair herhangi bir şey söylemedi.

Dini kılıf

Yabancılarla cinsel ilişkiye girmek için düzenli olarak muta nikahını kullanan evli bir kişi ise BBC'ye, "12 yaşındaki bir kız değerlidir çünkü hala 'tazedir'. Pahalı olur. 500, 700, 800 dolar olur ve bu sadece din adamının aldığı para" diye konuştu.

Aynı kişi yaptıklarının dini bir kılıfı olduğuna inandığını belirterek, "Bir din adamı size muta nikâhının helal olduğunu söylerse, günah sayılmaz" dedi.

Irak çapında bir kadın sığınma evleri ağını yöneten Yanar Muhammed, kız çocuklarının insandan çok "mal" gibi görüldüğünü söyledi.

Aynı zamanda kadın hakları eylemcisi olan Muhammed, "Malı, belirli yollarla kullanmaya izin veriliyor. Ancak bekaret, ileride yapacakları büyük satış için kullanılıyor" dedi. "Büyük satış" burada evlilik anlamına geliyor.

Muhammed, "Bir kızın bekareti kaybolduğunda o, evlenilemez olarak görülüyor. Hatta namusuna halel getirdiği için ailesi tarafından öldürülmesi riskiyle karşı karşıya kalıyor. Bedel ödeyenler hep kız çocukları ve kadınlar" diye konuştu.

Kadın satışı

Belgesel yapımcıları, küçük kızlar bulabileceklerini söyleyen din adamlarıyla diyaloglarını gizlice kaydetti.

Aynı zamanda, bir din adamı tarafından satıldığını iddia eden ve bu iddiası görgü tanıkları tarafından desteklenen bir kız çocuğuyla görüştüler.

Belgesel ekibi ayrıca, olası bir 24 saatlik muta nikâhı için, kimliğini saklayan BBC muhabirine küçük yaşta bir kız çocuğu temin etmeyi öneren bir din adamını gizlice filme aldı.

Din adamı, özünde kadın satıcılığı yapıyordu.

Gizli muhabir, muta nikâhının kıyılmasından vazgeçince de, din adamı belki 10'lu yaşlarındaki bir kız çocuğu isteyebileceğini söyledi ve birini bulmayı önerdi.

Kınama

Ghaith Tamimi, Londra'da sürgünde yaşayan, eski üst düzey bir Şii din adamı.

Tamimi, muta nikâhını kadınları sömürmek için kullanan, özellikle de çok küçük yaştaki kız çocuklarıyla muta nikâhı kıyan din adamlarını kınadı ve "Bu adamın söylediği bir suç ve yasalar tarafından cezalandırılması gerekiyor" dedi.

Bazı Iraklı Şii dini liderler, İslam hukukunun çocuklarla cinsel ilişkiye girilmesine izin verdiğini yazdı.

Ghaith Tamimi ise Şii dini liderlere bu uygulamaları kınamaları çağrısında bulundu.

Nawal al-Maghafi

BBC Arapça Servisi

BBC TÜRKÇE