İş güvenliğinin az olduğu ülkelere çalışmaya giden Türk işçilerin cansız bedenleri geliyor

Samsun Çarşambalı 54 yaşındaki Mehmet Çörtük, bir çocuk babasıydı.

Yeni yılı ailesiyle geçirdikten sonra yeni bir umut diyerek çalışmak üzere gittiği Karadağ’da 12 gün sonra inşaatın 3. katından düşerek yaşamını yitirdi.

Yaşar Gündüz, 41 yaşındaydı. İki çocuk babası, Zonguldak Ereğlili olan Gündüz, yıllardan beri Türk firmalarının yurt dışı projelerinde işçi olarak çalışıyordu.

Yurt dışında olması da onu emek mücadelesinde geri bırakmıyordu.

Üyesi olduğu İYİ-Sen’in örgütlediği Suudi Arabistan’daki Cidde grevinde de yer almıştı.

Bu sefer ki çalışma yeri daha da uzaklarda Afrika’nın güneyindeki küçük bir ülke olan Malavi’deydi.

Yine inşaatta çalışıyor, işi gereği yükseklere çıkmak zorunda kalıyordu.

Hatta bir kere ailesine göndermek üzere çalıştığı yeri ve yüksekliği görüntülemişti.

Yaşar Gündüz, çalıştığı yüksekliği böyle görüntülemişti / Twitter@isigmeclisi

Ancak Malavi’den ailesine sağ salim dönemedi. Çalışırken inşaatta yüksekten düşerek yaşamını yitirdi.

46 yaşındaki Ahmet Özcan, tünel kalıp ustasıydı. Kahramanmaraş Elbistanlı’ydı. Yeni yıla girerken Cezayir’e çalışmaya gitti. Bir hafta sonra da inşaatın 5. kat iskelesinden düşerek yaşamını yitirdi.

Rusya’nın Oryol ilinde metal kapı ve pencere üretimi yapan inşa halindeki ZPO fabrikasında çatıya monte edilen beton blokların çökmesi sonucu beş işçi yaşamını yitirdi...Ölenlerden ikisi de Türkiye’den çalışmaya gelenlerdi.

Yukarıda saydığımız insanların her biri,  2020'nin ilk 35 gününde yurt dışına çalışmaya iş kazalarında ölen sekiz Türk işçiden bazıları.

İş kazalarında en fazla ölümün olduğu alanlardan biri inşaatlar

Türkiye’de her yıl yüzlerce işçi iş kazalarında yaşamını yitiriyor.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin her yıl hazırladığı “İş Cinayetleri Raporu”na  göre sadece 2019 yılı içerisinde Türkiye’de en az 1736 işçi can verdi. En az deniyor çünkü bunlar sadece tespit edilebilenler.

Türkiye’de yaşanan ölümler bir şekilde ulusal veya bulundukları yerlerdeki yerel basında haber olsa da yurtdışında iş alan firmalarla birlikte farklı ülkelere çalışmaya giden ve oralarda ölüm, yaralanma, parasını alamama vb. gibi sorunlar yaşayan işçilere dair haberler pek gündeme gelmiyor.

İSİG’in kayıtlarına göre sadece 2019 yılı içerisinde en az 56 işçi yurt dışındaki iş kazalarında can verdi. 

Yine 1 Ocak’tan beri yurtdışında öldüğü tespit edilebilen işçi sayısı ise en az 8.

2018’de yurtdışında iş kazalarında ölen işçi sayısı ise en az 33’dü.

Çoğu zaman haber bile olmuyorlar

İSİG Meclisi Genel Koordinatörü Murat Çakır, yurt dışındaki birçok ölüm haberinden ancak hemşeri dernekleri vasıtasıyla haberdar olabildiklerini ve ölümlerin en az 1/3’ünün basında haber bile olmadığını belirtti.

Yurt dışındaki ölümlerin daha çok  KKTC, Rusya, Ukrayna, Arap ülkeleri ve Afrika ülkelerinde yoğunlaştığını belirten Çakır sözlerini şöyle sürdürdü:

Hindistan'da bile ölen Türk işçi var.  Yine hiç takip edilmeyen ve gündem olmayan uzun yol şoförleri var. Trafik kazası ya da uzun süreli çalışmadan kaynaklı kalp krizinden ölümler olabiliyor. Son yıllarda Türk gemicilerin ölümü yoğunlaştı. Örneğin Kırım'dan yakıt yüklerken patlama sonucu ölen sekiz Türk işçi var.

İSİG Meclisi Genel Koordinatörü Murat Çakır / Fotoğraf: Independent Türkçe

Aşırı çalışma, aşırı sıcak ve kötü yemekler kalp krizini tetikliyor

Yurt dışındaki işçi ölümlerinde inşaatlarda yüksekten düşme, taşımacılıkta ise trafik kazası öne çıkarken bunun yanında kalp krizi de önemli yer tutuyor.

Çakır, “Kalp krizlerinde önemli etkenler şunlar: Aşırı çalışma, Arap ve Afrika ülkelerinde sıcaklık, yenilen yemeklerin farklılığı” diyerek sözlerini şöyle devam ettirdi:

Türk şirketleri uzun yıllardan beri ve Arap ülkelerinde inşaat, imar çalışmaları yapmakta. Ancak burada çalışan işçilerimiz birçok sağlık sorunu yaşamaktadır. Bölgede sıcakta çalışma ve özellikle yemek (alışkın olduğumuz yöresel yemeklerimiz yok) başlıca sorun. Yine Afrika'da sıtmaya yakalanan işçilerimiz bile vardı.

Yoğun çalışma, hava ve yemek farklılıkları da yurtdışında çalışanlarda kalp krizini tetikliyor 

“Terör saldırılarında ölenler de oluyor”

Yurt dışında ölen ve yaralanan işçilerin çoğunlukla vasıfsız emek, güce dayalı işkollarından çalıştığını kaydeden Çakır, sözlerini şöyle devam ettirdi:

Bir tek Romanya'da Arçelik mühendisleri fabrikaya giderken trafik kazası geçirdiler vasıflı işgücü olarak. Yine Somali ve  Sri Lanka'da terör saldırısı sonucu ölen işçiler var. Ölenlerin çoğu 30-50 yaşları arasında.

“Çalışılan ülkelerdeki iş güvenliği Türkiye’ye göre daha zayıf”

Çakır, yurtdışındaki iş kazalarında yaşanan ölümlerin nedenlerinden birinin de denetimlerin Türkiye’ye oranla zayıf olmasından kaynaklandığını söyleyerek sözlerini şöyle sürdürdü:

Türkiye'deki iş güvenliği alanını eleştirirken daha kötü koşullar olan yerlerden bahsediyoruz yani. Diğer yandan kara taşımacılığının yanında son dönemde deniz taşımacılığında da Türk şirketleri gelişti. Uluslararası taşımacılık şirketlerinde çalışan tır şoförleri ve gemi adamları için de uzun çalışma saatleri ve denetimsiz koşullar mevcut. Yani toplam olarak iş kazaları ve meslek hastalıklarına yakalanma oranları daha yüksek ve denetim zayıf diyebilirim.

Ali Kemal Erdem  / The Independentturkish